گاهي نيز به جاي اينكه قطعات آثار خوشنويسان نامي را -كه ارزش ويژهاي دارد- به شيوة قطاعي از زمينه آن جدا كنند، نمونهاي كاملاً مشابه با آن را بر روي يك كاغذ جداگانه ميبريدند و در مرقعها به كار ميبردند. اين كار موجب ميشد تا اصل آثار خوشنويسي بيآسيب حفظ شود و ضمناً نمونههايي مشابه با آنها به دست آيد. براي اينكه نمونهاي از آثار قطاعي خط را ببينيم در «شكل 1» تصوير صفحهاي از يك مرقع را آوردهايم.
شكل 1
اين قطعه اثر شخصي با نام فخري البروسوي است كه گويا در اين فن بيش از ديگر فنون نسخهپردازي فعاليت داشته است. زندهياد دكتر مهدي بياني در احوال و آثار خوشنويسان (ج 2 ، ص 568) ذيل نام «فخري» دربارۀ او نوشتهاند:
«فخري: از مردم بورسه و از قاطعان خوشنويس قرن يازدهم عثماني است. از آثار وي ديدهام : چهارده قطعه در مرقعهاي مختلف، به قلمهاي چهاردانگ و سهدانگ خوش بريده ، با رقمهاي «فخري» و «فخري البرسوي» در كتابخانه خزينۀ اوقاف استانبول».
بخشي از «رقم» او را در «شكل 2» ميبينيم كه چنين خوانده ميشود: «فخري البروسوي».
شكل 2
براي اينكه شيوه قطاعي با وضوح بيشتري نمايان شود، تصوير بزرگنمايي شده يك صفحه ديگر از همان مرقع را در «شكل 3» ميبينيم.
شكل 3
گفتني اينكه مرحوم يحيي ذكاء پژوهشي مستقل درباره هنر قطاعي انجام داده و آن را در قالب كتابي با مشخصات زير منتشر كردهاند:
هنر كاغذبري در ايران (قطاعي)، يحيي ذكاء ، تهران ، نشر و پژوهش فرزانروز، 1379 خ.
علي صفري آققلعه – مركز پژوهشي ميراث مكتوب