میراث مکتوب- دوشمارۀ 22 و 21 دوفصلنامۀ تاریخ علوم و فناوری دورۀ اسلامی با عنوان «میراث علمی اسلام و ایران» (سال یازدهم ـ شماره‌های اول و دوم ـ سال 1401) به سردبیری محمد باقری از سوی موسسۀ پژوهشی میراث مکتوب منتشر شد.
دکتر اکبر ایرانی در یادداشتی به مناسبت انتشار این شماره از مجله «میراث علمی اسلام و ایران» نوشت: «دوفصلنامۀ میراث علمی اسلام و ایران، از سال ۹۱ با سردبیری دکتر محمد باقری، (سردبیر پیشین مجلۀ تاریخ علم و مدیر گروه تاریخ علم اسبق بنیاد دایرةالمعارف اسلامی)، آغاز به کار کرد و تا پایان ۱۴۰۱، به لطف خدا ۲۲ شماره از آن منتشر شد. کرونا انتشار دو شماره را یک‌سال به عقب انداخت، اما نتوانست موجب سستی عزم و ارادۀ سردبیر فرهیخته و مدیرمسئول آن شود. در این مدت، ۵۰ مقالۀ تألیفی، ۹۴ مقاله ترجمه، ۵۰ معرفی و نقد کتاب، ۱۹ معرفی نسخ خطی، ۳۴ یادنامه، ۲۴ رسالۀ کوتاه حوزۀ تاریخ علم نجوم و ریاضیات و… ، ۲۰ یادداشت کوتاه علمی، ۳ مصاحبۀ تخصصی و ۴ گزارش علمی را منتشر کردیم.
به مناسبت این‌که یونسکو سال ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ را سال‌های بزرگداشت ابوریحان اعلام کرده بود، موفق شدیم دو شمارۀ ۲۱ و ۲۲ را به ابوریحان‌شناسی اختصاص دهیم. قرار بود بودجه‌ای که برای برگزاری همایش بین‌المللی گرامی‌داشت ابوریحان در جلسۀ هیئت امنا تصویب شده بود، به موقع تأمین اعتبار شود که به‌رغم پیگیری‌های مکرر، مبلغی پرداخت نشد. البته ما دست روی دست نگذاشتیم و از کار ننشستیم و ویژه‌نامۀ ابوریحان را به همت دکتر کریمیان و دکتر باقری منتشر کردیم. درضمن، ویراست جدیدی هم از التفهیم که پیشتر توسط استاد جلال‌الدین همایی تصحیح شده بود را با مقابلۀ دو نسخۀ دیگر، آمادۀ نشر کرده‌ایم.
البته اگر نبود پشتکار و همت والای دکتر زینب کریمیان در آماده‌سازی این شماره و نظارت و پیگیری دکتر باقری سردبیر محترم، بی‌شک کار به این خوبی پیش نمی‌رفت و چنین ویژه‌نامه‌ای مجال نشر نمی‌یافت. اگرچه به دلیل مشکلات مالی و گرانی کاغذ، توفیق نشر گستردۀ کتاب و مجله برایمان دیگر ممکن نمی‌شود، اما اصل درحقیقت تولید علم است و دسترس قرار دادن مقالات پژوهشی که الحمدلله مقصود حاصل شد و به‌زودی تمام مقالات این شماره، در بخش نشریات سایت مؤسسه برای علاقه‌مندان، عرضه خواهد شد. خوشحالم که به اطلاع برسانم ان‌شاءالله و به لطف خدا، روز ۱۶ اسفندماه، سی‌سالگی میراث مکتوب را جشن خواهیم گرفت و این روز فرصتی مغتنم خواهد بود تا گزارشی از عملکرد سی‌سال فعالیت و خدمت در مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب برای اهل فرهنگ و دانش ارائه شود.»
عناوین مطالب این شماره و لینک دریافت مقالات در ادامه آمده است.
مقاله
منابع اولین کتاب درسی فیزیک جدید در ایران / توفیق حیدرزاده
كتاب الصيدنة في الطب ابوریحان بیرونی و تحریر فارسی کاسانی / سارا فرض‌پور ماچیانی
قارچ‌های دارویی در الصيدنة في الطب ابوريحان بيرونی و چیستی آنها / شمامه محمدی‌فر
رسالۀ چگالی‌سنجی ابوریحان بیرونی / ابوذر فرض‌پور ماچیانی
مقاليد علم الهيئة بيرونی / ای اس کِنِدی، ترجمه محمد مهدی صدر فراتی
ابوریحان بیرونی، دوستدار حقیقت / غلامحسین یوسفی، ترجمۀ زینب کریمیان
میزان آشنایی ابوریحان بیرونی با متن‌های اخترشناسی سانسکریت / دیوید پینگری، ترجمۀ کورس ضیائی
انگیزۀ بیرونی در ابداع روش درون‌یابی مرتبۀ دوم / ای اس کندی، ترجمه و تلخیص مهسا راقب
ابوریحان بیرونی و نظریه اوج خورشید / ویلی هارتنر و ماتیاس شرام، ترجمۀ امیرمحمد گمینی
بعض فوايد لغوى كتاب الجماهر بیرونی / محمد معین
بیرونی در اندلس / خوليو سامسو، ترجمۀ حنیف قلندری
ابوریحان بیرونی میان یونان و هند / فرانتس روزنتال، ترجمۀ محمد باقری
معرفی کتاب
بررسی و بازبینی چاپ التفهیم لاوائل صناعة التنجيم / رضوان مساح
نسخه‌های خطی
ترجمۀ عبرى رسالة السماء والعالم منسوب به ابن سینا / روث گلَسنِر، ترجمۀ حميرا انقطاع