میراث مکتوب – یکی از نفائس نسخه‌های کتابخانه آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی، دستنویسی به خطّ دانشمند نامی سده هفتم و هشتم هجری قطب‌الدّین محمود بن مسعود شیرازی (۶۳۴ – ۷۱۰ ق) است. این مجموعه هم از این دیدگاه که به خط یکی از بزرگ‌ترین دانشمندان ایرانی است و هم از دیدگاه مندرجاتی که در آن دیده می‌شود دارای اهمیّت بسیار است و همین امر موجب شده که تاکنون چند پژوهش بر پایه آن به انجام رسد.
از جمله استاد زنده‌یاد ایرج افشار یکی از آثار مندرج در این مجموعه را تصحیح کرده و همراه با چاپ عکسی همان بخش از نسخه، توسّط انتشارات کتابخانه آیت‌الله العظمی مرعشی به چاپ رسانیده‌اند (با مشخّصات: اخبار مغولان در انبانه قطب، به کوشش ایرج افشار، قم، کتابخانه بزرگ حضرت آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی، ۱۳۸۹ خ). بخش یاد شده درواقع متنی تاریخی درباره وقایع اصلی دوره پادشاهی تنی چند از ایلخانان معاصر قطب‌الدّین شیرازی است که برخی – مانند فهرست‌نویس کتابخانه مرعشی- تألیف آن را از قطب‌الدّین شیرازی دانسته و یا دست کم او را محرّر این اثر دانسته‌اند. نزدیکی وقایع این متن با تاریخ کتابت آن توسّط قطب‌الدّین نیز تا حدودی این نکته را تأیید می‌کند. گفتنی آنکه چاپِ یاد شده در نشریه گزارش میراث (پیاپی ۳۸ [فروردین و اردیبهشت ۱۳۸۹]، صص ۵۷ – ۵۸) معرفی شده است.
شکل IMG.jpg
از دیگر پژوهش هایی که بر پایه این نسخه به انجام رسیده مقاله آقای جواد بشری با عنوان «اشعار فارسی در جنگ خطّ قطب‌الدّین شیرازی، نسخه‌ای بازمانده از کتابخانه ربع رشیدی» [مندرج در: نسخه‌پژوهی، دفتر دوم، صص ۵۲۵ – ۵۳۴] است که به بررسی نسخه مورد گفتگو از دو دیدگاه یاد شده در عنوان مقاله -یعنی شعرهای فارسی نسخه و تعلّق نسخه به کتابخانه ربع رشیدی- اختصاص یافته است.
همچنین خانم دکتر زابینه اشمیتکه و آقای رضا پورجوادی در سال ۲۰۰۷ م مقاله‌ای به زبان انگلیسی درباره مندرجات این مجموعه در مجلّه Studia Iranica منتشر کردند.
کاری که به تازگی درباره این نسخه به انجام رسیده، چاپ عکسی تمامی نسخه از سوی کتابخانه آیت‌الله العظمی مرعشی است که به تازگی راهی بازار نشر شده است. کاری که موجب می‌شود تا تمامی این مجموعه ارزشمند در دسترس پژوهشگران نهاده شود.
در آغاز این چاپ، مقدّمه‌ای به زبان فارسی از آقای دکتر مرعشی درج شده که عمدتاً به زندگی و آثار قطب‌الدّین شیرازی اختصاص یافته و بخش پایانی آن شامل معرّفی آثار مندرج در مجموعه است.
در بخش پایانیِ چاپ عکسی نیز مقدّمه‌ای به زبان انگلیسی درباره قطب‌الدّین و بویژه مجموعه خط قطب‌الدّین، به قلم خانم اشمیتکه و آقای پورجوادی درج شده است.
نکته‌ای فنّی که به عنوان نقصی در چاپ کنونی دیده می‌شود آنکه ارجاعات مقاله انگلیسی همه جا به شماره برگه‌های نسخه است امّا در چاپ عکسی نسخه هیچ شماره برگه‌ای دیده نمی‌شود. از سویی صفحه‌شمارِ متن چاپی نیز بصورت پیوسته ثبت شده و لذا صفحه آغازینِ نسخه که قاعدتاً می‌بایست شماره ۱ می‌خورد با شماره ۲۷ آغاز شده است.
نکته دیگر آنکه گویا متنِ نسخه از روی میکروفیلمِ آن به چاپ رسیده است. ای کاش همانند اخبار مغولان در انبانه قطب تصویر رنگی این نسخه به چاپ رسانیده می‌شد؛ چرا که چنین مجموعه‌ای، بی‌گمان ارزش چاپی نفیس را دارا هست. با اینحال با توجّه به اینکه این نسخه دارای آرایه های تزئینی نیست و عمدتاً نوشته‌های آن است که می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد لذا این ایراد را نمی‌توان ایرادی اساسی بر چاپ نسخه به شمار آورد.
باید از کتابخانه بزرگ حضرت آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی سپاسگزار بود که هم به خرید و گردآوری اینگونه نسخه‌ها پرداخته و هم زمینه را برای چاپ‌های گوناگون آن‌ها –از جمله چاپ عکسی- فراهم می‌آورد.
گفتنی اینکه نسخه مورد گفتگوی ما به مناسبت «همایش بررسی آثار و احوال حکیم قطب‌الدّین شیرازی، آذرماه ۱۳۹۱ – شیراز» منتشر شده است.
مجموعه قطب‌الدین شیرازی (چاپ عکسی نسخه ۱۲۸۶۷ کتابخانه آیت‌الله مرعشی، مورّخ ۶۸۵ ق)، زیر نظر و با پیشگفتار فارسی سیّدمحمود مرعشی نجفی و گزارش انگلیسی پروفسور زابینه اشمیتکه و دکتر رضا پورجوادی، قم، کتابخانه بزرگ حضرت آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی، ۱۳۹۱ خ.
از جمله استاد زنده‌یاد ایرج افشار یکی از آثار مندرج در این مجموعه را تصحیح کرده و همراه با چاپ عکسی همان بخش از نسخه، توسّط انتشارات کتابخانه آیت‌الله العظمی مرعشی به چاپ رسانیده‌اند (با مشخّصات: اخبار مغولان در انبانه قطب، به کوشش ایرج افشار، قم، کتابخانه بزرگ حضرت آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی، ۱۳۸۹ خ). بخش یاد شده درواقع متنی تاریخی درباره وقایع اصلی دوره پادشاهی تنی چند از ایلخانان معاصر قطب‌الدّین شیرازی است که برخی – مانند فهرست‌نویس کتابخانه مرعشی- تألیف آن را از قطب‌الدّین شیرازی دانسته و یا دست کم او را محرّر این اثر دانسته‌اند. نزدیکی وقایع این متن با تاریخ کتابت آن توسّط قطب‌الدّین نیز تا حدودی این نکته را تأیید می‌کند. گفتنی آنکه چاپِ یاد شده در نشریه گزارش میراث (پیاپی ۳۸ [فروردین و اردیبهشت ۱۳۸۹]، صص ۵۷ – ۵۸) معرفی شده است.
شکل IMG.jpg
از دیگر پژوهش هایی که بر پایه این نسخه به انجام رسیده مقاله آقای جواد بشری با عنوان «اشعار فارسی در جنگ خطّ قطب‌الدّین شیرازی، نسخه‌ای بازمانده از کتابخانه ربع رشیدی» [مندرج در: نسخه‌پژوهی، دفتر دوم، صص ۵۲۵ – ۵۳۴] است که به بررسی نسخه مورد گفتگو از دو دیدگاه یاد شده در عنوان مقاله -یعنی شعرهای فارسی نسخه و تعلّق نسخه به کتابخانه ربع رشیدی- اختصاص یافته است.
همچنین خانم دکتر زابینه اشمیتکه و آقای رضا پورجوادی در سال ۲۰۰۷ م مقاله‌ای به زبان انگلیسی درباره مندرجات این مجموعه در مجلّه Studia Iranica منتشر کردند.
کاری که به تازگی درباره این نسخه به انجام رسیده، چاپ عکسی تمامی نسخه از سوی کتابخانه آیت‌الله العظمی مرعشی است که به تازگی راهی بازار نشر شده است. کاری که موجب می‌شود تا تمامی این مجموعه ارزشمند در دسترس پژوهشگران نهاده شود.
در آغاز این چاپ، مقدّمه‌ای به زبان فارسی از آقای دکتر مرعشی درج شده که عمدتاً به زندگی و آثار قطب‌الدّین شیرازی اختصاص یافته و بخش پایانی آن شامل معرّفی آثار مندرج در مجموعه است.
در بخش پایانیِ چاپ عکسی نیز مقدّمه‌ای به زبان انگلیسی درباره قطب‌الدّین و بویژه مجموعه خط قطب‌الدّین، به قلم خانم اشمیتکه و آقای پورجوادی درج شده است.
نکته‌ای فنّی که به عنوان نقصی در چاپ کنونی دیده می‌شود آنکه ارجاعات مقاله انگلیسی همه جا به شماره برگه‌های نسخه است امّا در چاپ عکسی نسخه هیچ شماره برگه‌ای دیده نمی‌شود. از سویی صفحه‌شمارِ متن چاپی نیز بصورت پیوسته ثبت شده و لذا صفحه آغازینِ نسخه که قاعدتاً می‌بایست شماره ۱ می‌خورد با شماره ۲۷ آغاز شده است.
نکته دیگر آنکه گویا متنِ نسخه از روی میکروفیلمِ آن به چاپ رسیده است. ای کاش همانند اخبار مغولان در انبانه قطب تصویر رنگی این نسخه به چاپ رسانیده می‌شد؛ چرا که چنین مجموعه‌ای، بی‌گمان ارزش چاپی نفیس را دارا هست. با اینحال با توجّه به اینکه این نسخه دارای آرایه های تزئینی نیست و عمدتاً نوشته‌های آن است که می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد لذا این ایراد را نمی‌توان ایرادی اساسی بر چاپ نسخه به شمار آورد.
باید از کتابخانه بزرگ حضرت آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی سپاسگزار بود که هم به خرید و گردآوری اینگونه نسخه‌ها پرداخته و هم زمینه را برای چاپ‌های گوناگون آن‌ها –از جمله چاپ عکسی- فراهم می‌آورد.
گفتنی اینکه نسخه مورد گفتگوی ما به مناسبت «همایش بررسی آثار و احوال حکیم قطب‌الدّین شیرازی، آذرماه ۱۳۹۱ – شیراز» منتشر شده است.
مجموعه قطب‌الدین شیرازی (چاپ عکسی نسخه ۱۲۸۶۷ کتابخانه آیت‌الله مرعشی، مورّخ ۶۸۵ ق)، زیر نظر و با پیشگفتار فارسی سیّدمحمود مرعشی نجفی و گزارش انگلیسی پروفسور زابینه اشمیتکه و دکتر رضا پورجوادی، قم، کتابخانه بزرگ حضرت آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی، ۱۳۹۱ خ.