ترسيم تصوير جانوران واقعي و خيالي در نگارگري دوره اسلامي با اصطلاح «جانورسازي» ناميده مي‌شود.

در سرآغاز برخی از منظومه های کهن فارسی، پس از ستایش خداوند و پیامبر (ص) ابیاتی در مدح خلفای چهارگانه آمده است. این ستایش نامه نقاط مشترکی با یکدیگر دارند و گاه تفاوت هایی نیز میان آنها دیده می شود.

جلدهاي لاكي از نفيس‌ترين نمونه‌هاي جلدهاي دوره اسلامي به شمار مي‌آيند. شيوه ساخت اين جلدها يكي از زيرمجموعه‌هاي ساخته‌هاي لاكي به شمار مي‌آيد

در طول چند قرني كه از كتاب‌پردازي دورۀ اسلامي مي‌گذرد از نقش‌هاي گوناگوني براي تزئين جلدها استفاده شده است. اين نقش‌ها در نخستين سده‌ها با ابزارهايي ساده ايجاد مي‌شد.

در نگارگري دورۀ اسلامي طرح‌هاي ويژه‌اي كاربرد داشت كه نگارگران بعنوان يك سنت از آن‌ها پيروي مي‌كردند. شمار اين طرح‌ها از هفت درمي‌گذرد اما طبق يك سنت آموزشي كهن ، شماره آن‌ها را هفت عدد دانسته و از آن‌ها بعنوان «هفت اصل» ياد مي‌كردند.

كهن‌ترين نمونه‌هاي بازمانده از جلدهاي دوره اسلامي مربوط به دوره سلجوقي است و جلدهايي كه پيش از اين دوره ساخته شده باشد به ندرت به دست ما رسيده است.

مُهر نقش ‌برجسته در ايران از دوره صفوي رواج يافت و كاربرد آن بويژه در دوره قاجار در ايران بسيار فراگير شد چنانكه ورود اين كاغذها رفته‌رفته توليد كاغذ به شيوه سنتي را در ايران منسوخ كرد.

مناجات نامه های آغاز مثنوی های فارسی، نشان دهندۀ نوع نگاه سرایندۀ به هستی و جهان بینی اوست. اگر از مناجات نامه های تقلیدی صرف نظر کنیم، باید برای سرایندگان منظومه های مشهور شأن تفکر نیز قائل باشیم.

در توصيف اصطلاح «افشان» در همين سلسله مقالات يادآور شديم كه «افشانِ نقره» در برخي از نسخه‌ها به صورت لكه‌هايي تيره ‌رنگ ديده مي‌شود.

چنانكه در بخش‌ هاي ديگر اين سلسله مقالات يادآور شديم ، بسياري از عناصر نسخه ‌شناسي را مي ‌توان در تشخيص دوره توليد نسخه‌ها به كار برد و آنگاه كه مجموعه‌اي از اين دانسته‌ها در كنار يكديگر گرد آيد مي‌توان با اطميناني نسبي درباره دوره استنساخ نسخه‌هاي بي‌ تاريخ داوري كرد يا از جعلي بودن يا نيمه‌جعلي بودن برخي نسخه‌ها آگاهي يافت.