«خط ناخني» از ابداعات تفنني در نسخه‌پردازي است و بيش‌تر در قالب قطعات خوشنويسي و بعضاً نقاشي‌ها در مرقعات درج مي‌شد.

«قطاعي» از جمله فنوني است كه بيشتر در مرقعات مورد استفاده قرار مي‌گرفت.

«كتابه» اصطلاحي است كه در واژه‌ نامه‌ها به چند معني به كار رفته اما عمده‌ترين معناي آن مربوط به نوشته‌هايي است كه در ايوان و سردر بناها - معمولاً به شيوه‌هايي چون كاشي‌كاري ، سنگ‌تراشي و ...- ايجاد مي‌شد.

از حدود سده دهم هجري و حتي اندكي پيش از آن هنرهايي چون نگارگري و خوشنويسي رفته رفته به هنرهايي مستقل بدل شدند و اجراي اين هنرها بصورت مستقل از نسخه و نسخه‌نويسي نيز رواج يافت.

ابومحمد روزبهان بقلی شیرازی معروف به شیخ شطاح و شطاح فارس از عارفان مشهور قرن ششم و هفتم است. روزبهان آثار متعددی به زبان عربی و فارسی تألیف کرده که از آن میان آثار فارسی او، به ویژه شرح شطحیات و عبهرالعاشقین هم از جهت لفظی و هم از جهت معنایی از متون مهم صوفیانه فارسی به شمار می آیند.

استفاده از زر محلول در نگارش و تزئين نسخه‌هاي خطي از ديرباز – حتي از نخستين سده اسلامي- رواج داشته است.

مي‌ دانيم كه طبق يك رسم و سنّت كهن، هفت اصل براي نگارگري دورۀ اسلامي شناخته شده بود كه هركدام از آن‌ ها به نامي شناخته مي ‌شد.

«متن و حاشيه» يكي از شيوه‌هاي كتاب‌ آرايي مي‌باشد كه به دو منظور در نسخه‌ها كاربرد داشته است. نخستين كاربرد آن مربوط به بازسازي نسخه‌هاي آسيب‌ديده است و گمان مي‌رود كه پيدايش فن متن و حاشيه كردن در كتاب‌آرايي زاده همين نياز به بازسازي نسخه‌ها بوده است.

الإشارات و التنبیهات، واپسین اثر شیخ الرئیس ابوعلی حسین بن عبدلله بن سینا (370 - 428 ق) است. قرن ششم و هفتم، دورۀ اوج اعتنا به اشارات از سوی موافقان و مخالفان ابن سیناست.

«عكاسي» يكي از شيوه‌هاي تزئين كاغذ و جزو فنوني است كه براي آرايش حاشيه نسخه‌ها و بيشتر در مرقعات به كار مي ‌رفت.