رکابه
در گذشته چندان مرسوم نبود كه صفحات نسخه را پس از كتابت شمارهگذاري كنند چرا كه در عمل تقريباً ناممكن بود كه نسخهها را به گونهاي كتابت كنند تا شماره صفحههاي آنها با يكديگر برابر باشد.
یکشنبه ۲۴ شهریور ۱۳۹۲
آب نشان (واترمارك)
بيگمان همه خوانندگان ديدهاند كه در اسكناسها بخشي هست كه هنگام قرار گرفتن در برابر نور، تصوير يا نوشتهاي در ميان آن نمايان ميشود. «آبنشان» نيز دقيقاً همين ساختار را دارد.
شنبه ۲۳ شهریور ۱۳۹۲
افشان
«افشان» يكي از زيباترين هنرهاي به كار رفته در نسخهپردازي ميباشد كه در تزئين نسخهها و مرقعات كاربرد داشته است.
سهشنبه ۱۹ شهریور ۱۳۹۲
خط ناخنی
«خط ناخني» از ابداعات تفنني در نسخهپردازي است و بيشتر در قالب قطعات خوشنويسي و بعضاً نقاشيها در مرقعات درج ميشد.
یکشنبه ۱۷ شهریور ۱۳۹۲
قطاعی
«قطاعي» از جمله فنوني است كه بيشتر در مرقعات مورد استفاده قرار ميگرفت.
چهارشنبه ۱۳ شهریور ۱۳۹۲
«كتابه» در نسخهشناسي
«كتابه» اصطلاحي است كه در واژه نامهها به چند معني به كار رفته اما عمدهترين معناي آن مربوط به نوشتههايي است كه در ايوان و سردر بناها - معمولاً به شيوههايي چون كاشيكاري ، سنگتراشي و ...- ايجاد ميشد.
یکشنبه ۱۰ شهریور ۱۳۹۲
مرقع
از حدود سده دهم هجري و حتي اندكي پيش از آن هنرهايي چون نگارگري و خوشنويسي رفته رفته به هنرهايي مستقل بدل شدند و اجراي اين هنرها بصورت مستقل از نسخه و نسخهنويسي نيز رواج يافت.
شنبه ۹ شهریور ۱۳۹۲
تكحيل (/ تحرير) در نسخه شناسي
استفاده از زر محلول در نگارش و تزئين نسخههاي خطي از ديرباز – حتي از نخستين سده اسلامي- رواج داشته است.
سهشنبه ۵ شهریور ۱۳۹۲
نقش واق، يكي از هفت اصل نگارگري دوره اسلامي
مي دانيم كه طبق يك رسم و سنّت كهن، هفت اصل براي نگارگري دورۀ اسلامي شناخته شده بود كه هركدام از آن ها به نامي شناخته مي شد.
سهشنبه ۲۹ مرداد ۱۳۹۲
«متن و حاشیه» در نسخه شناختی
«متن و حاشيه» يكي از شيوههاي كتاب آرايي ميباشد كه به دو منظور در نسخهها كاربرد داشته است. نخستين كاربرد آن مربوط به بازسازي نسخههاي آسيبديده است و گمان ميرود كه پيدايش فن متن و حاشيه كردن در كتابآرايي زاده همين نياز به بازسازي نسخهها بوده است.
دوشنبه ۲۸ مرداد ۱۳۹۲