همچنين پس از ساختن يك مدادِ (مركب) تازه آنگاه كه مي‌خواستند كيفيت آن را آزمايش كنند ، همين كار را مي‌كردند كه در اين صورت به اين كار «تجربه مداد» يا «امتحان مركب» گفته مي شود.
چنين عباراتي را معمولاً بر روي كاغذهاي باطله يا روي كاغذي انجام مي‌دادند كه نگارش بر روي آن چندان اهميتي نداشت. نمونه‌اي از اين عبارات امتحان قلم را در «شكل 1» مي‌بينيم. اين شكل مربوط به بخش بالايي يك «مسطر» (وسيله‌اي براي ايجاد سطر بر روي كاغذها) است كه عبارت «تجربت قلم» در بالاي آن نوشته شده است.
شكل 1
با اينكه معمولاً تجربه قلم را برروي كاغذهاي باطله انجام مي‌دادند، گاهي نسخه‌هايي را مي يابيم كه در برخي صفحات آن‌ها – مانند آستر يا بدرقه – همين عبارات تجربه قلم نوشته شده است. براي نمونه در «شكل 2» تصوير پشت نسخه تاريخ سيستان (دستنويس 692 كتابخانة مجلس شمارة 2 [نسخه پايه چاپ ملك‌الشعراء بهار]) را مي بينيم كه در دو جاي آن چنين عبارتي درج شده است. يكي عبارت «امتحان القلم» در بالا و ديگري عبارت «امتحان المداد و القلم و الفرد» كه در حاشيه سوي راستِ صفحه ديده مي‌شود.
شكل 2
نمونة سپسين كه در «شكل 3» ديده مي‌شود مربوط به صفحه پاياني دستنويسي از مرشدالعوام (نسخه 230 كتابخانه آيت‌الله بروجردي) است كه در آن فقط عبارت «امتحان مي‌كنم» ديده مي‌شود.
شكل 3
نمونه ديگر كه در «شكل 4» ديده مي‌شود مربوط به نخستين صفحه يك مجموعه (شماره 36 كتابخانه دايرة‌المعارف بزرگ اسلامي [داراي تقويم اسحق گيلاني مدخل منظوم و…]) است.
شكل 4
نمونه جالب توجه ديگر مربوط به دستنويسي از كتاب فرج بعد از شدت (نسخه كتابخانة مجلس) است كه عبارت تجربه قلم در آن بجاي يكي از برگه‌هايِ بياضِ آغاز يا پايان نسخه، درست در نخستين صفحه نسخه و در زير عبارت «بسمله» نگاشته شده است. عبارت ياد شده چنين است: «امتحان مي‌كنم مركب را مهذب».
