این فهرست به کوشش دکتر شاه نیاز موسی یف زیر نظر حمید مصطفوی و امان الله بوریف (رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در ازبکستان) تدوین شده است.
گنجینۀ نسخ خطی پژوهشگاه شرق شناسی ابوریحان بیرونی وابسته به فرهنگستان علوم جمهوری ازبکستان که در سال 1980 میلادی تأسیس شد از لحاظ تعداد آثار و ارزش علمی و ادبی یکی از بزرگترین مرکز آثار نسخ خطی در منطقه آسیای مرکزی و یکی از مهم ترین و معتبرترین مراکز آثار میراث مکتوب در جهان به شمار می آید. دربارۀ جایگاه این گنجینۀ سترگ علمی و ادبی که آثار منظوم و منثور مکتوب نگهداری می شود خاورشناسان معروف چون کال، بارتولد، سیمیانوف، اورون بایف و اراناوسکی و دیگران مطالب زیادی نوشته اند.
این گنجینۀ ارزشمند در آغاز بخشی از کتابخانۀ عمومی ترکستان در شهر تاشکند بود، سازمان دهندگان این گنجینه، در طول چندین سال، آثار خطی و کتاب های چاپ سنگی (لیتوگرافی) را از شهرها و روستاها و بازارهای کتاب فروشی آسیای مرکزی و کتابخانه های خصوصی خریداری و گردآوری کرده اند.
در حال حاضر گنجینۀ نسخ خطی پژوهشگاه خاورشناسی فرهنگستان علوم جمهوری ازبکستان بیش از 18000 هزار نسخ خطی به زبان های ازبکی، ترکی، فارسی، عربی، ایغوری، اردو، پشتو، آذری، ترکمنی، تاتازی و … را دربرمی گیرد که به احتمال قوی بخش اعظمی از آن ها به زبان فارسی است؛ این در حالی است که برخی از مجلدهای این نسخۀ خطی شامل 2 تا 150 عنوان اثر مستقل است؛ بنابراین با این احتساب تعداد کل آثار نسخ خطی که در این گنجینه نگهداری می شود بالغ بر 70000 عنوان اثر ارزشمند و نادر می رسد.
این پژوهشگاه در سال 1943 میلادی به عنوان گنجینۀ نسخ خطی شرقی کتابخانۀ عمومی جمهوری ازبکستان که امروزه کتابخانۀ ملی ازبکستان به نام علیشیر نوایی شناحته می شود، فعالیت خود را آغاز کرد، با توجه به توسعۀ حوزۀ تحقیقات و مطالعات پژوهشگاه مذکور در سال 1950 میلادی به نام «انستیتوی مطالعات و تحقیقات نسخ خطی شرق» تغییر نام پیدا کرد و در همان سال به پژوهشگاه شرق شناسی تبدیل گردید و در سال 1957 به مناسبت هزارمین سالگرد تولد ابوریحان بیرونی، مزین به نام ایشان شد.
گنجینۀ نسخ خطی پژوهشگاه شرق شناسی ابوریحان بیرونی از آن زمان تا امروز به عنوان بزرگ ترین مرکز علمی و تحقیقاتی کشورهای آسیای مرکزی در راستای تحقیق و معرفی میراث تاریخی، فرهنگی، ادبی، علمی و عرفانی ملل این منطقه و کشورهای همجوار نقش ویژه ای را ایفا نموده است.
در این اثر منظومه های موجود در این گنجینه از قرن پنجم هجری قمری (11 میلادی) تا قرن چهاردهم هجری قمری (20 میلادی) فهرست نویسی شده است.
در بخشی از سرسخن این کتاب آمده است: « ادبیات فارسی از دیرزمان دارای امتیازات خاصی بوده که خواه ناخواه توجه هرکس را که دارای ذوق سلیم ادبی باشد به خود جلب می کند و بی اختیار او را وا می دارد بر کسانی که واجد این امتیازات هستند با دیدۀ اعجاب و تحسین بنگرد نکتۀ مهم این که خصیصۀ ادبی در میان ایرانیان بیشتر در قالب شعر تجلی و گسترش یافته است.
شعر فارسی همواره نگهبان و رواج دهندۀ زبان فارسی بوده و در همۀ زمان ها بیش تر اهل ادب و ذوق و فارسی زبانان با شعر فارسی به فراگیری زبان فارسی پرداخته اند، بدون شک تاریخ ایران به خصوص تاریخ اجتماعی و تاریخ فکر و تمدن آن را نمی توان نوشت، مگر آنکه در انبوه عظیم دیوان های شعر به کندوکاو بپردازیم؛ از این رو، شعر نه تنها به عنوان شاخه ای از شاخه های ادبیات بلکه وسیله ای برای بهتر شناختن خود و گذشتۀ کشورمان مورد توجه قرار می گیرد.»
فهرست نسخه های خطی فارسی آثار منظوم (انستیتوی شرق شناسی ابوریحان بیرونی فرهنگستان علوم ازبکستان) از قرن پنجم هجری قمری تا قرن چهاردهم هجری قمری به کوشش دکتر شاه نیاز موسی یف زیر نظر حمید مصطفوی، امان الله بوریف در شمارگان 1000 نسخه در 552 صفحه به بهای 180000 ریال به تازگی از سوی نشر سخنوران به چاپ رسیده است.