ميراث مكتوب – با ورود اسلام به سرزمین‌های آَسیای میانه و ایران، فصل تازه‌ای در تاریخ، فرهنگ و ادبیات این سرزمینها پدید آمد که آن را تا جدایی ایران از ماوراءالنهر و آسیای مرکزی باید جزء لاینفک فرهنگ و ادب و تمدن ایرانی به حساب آورد.
در آغاز این دوران نهضت علم و ادب ایرانی در خراسان و ماوراءالنهر متمرکز شده بود و این همان دورانی است که شاهد پیدایش ادبیات غنی پارسی در این مناطق هستیم، که شعر به مفهوم واقعی خود با رودکی پا به عرصه وجود نهاد و بدین ترتیب او را پدر شعر فارسی یا آدم الشعرا لقب دادند.
ابوعبدالله جعفر بن محمد، معروف به رودکی سمرقندی، اهل قریه بنج از قراء رودک سمرقند متوفی به سال 329 ه.ق شاعر قرن چهارم است که امروز زادگاه و آرامگاه او در خاک تاجیکستان، در ناحیه پنجکنت، در جنوب غربی تاجیکستان و در چند کیلومتری مرز ازبکستان و شهر سمرقند قرار دارد.
جایگاه رفیع استاد ابوعبدالله رودکی، آدم الشعرا، در تاریخ ادبیات و فرهنگ فارسی‌زبانان بر هیچ یک از رودکیشناسان سراسر دنیا پوشیده نیست؛ چنان که در سهم چشمگیر وی در رشد و تکامل زبان فارسی و حتی در رواج موسیقی و هنر تردیدی نیست.
پیرامون رودکی و رودکی‌شناسی گردآوری مقالات و سخنرانی‌هایی است در بررسی زمانه، احوال، آثار، اندیشه، هنر و سبک و زبان رودکی و در یکصد سال اخیر، رودکی و رودکی شناسی در تاجیکستان از جایگاه والایی برخوردار شده و آثار زیادی درباره زندگی، اشعار و افکار او به چاپ رسیده است.
برای تاجیکان، رودکی بنیانگذار سنت و فرهنگی است که آنان به اعتبار آن تعریف می شوند. از همین روست که در یکصد سال اخیر رودکی یکی از چند چهره ممتازی است که تاجیکان، بارها و بارها به زندگی و شعر او پرداخته‌اند.
كتاب پیرامون رودکی و رودکی شناسان سخنرانی‌هایی است كه در جشن 1150 سالگی رودكی برگزار شده و در تاجیکستان و نیز در گردهمایی بین‌المللی «رودکی و فرهنگ جهان» در سازمان ملل متحد ارائه شده‌اند، که نویسنده میرزا ملا احمد اف خود دبیر علمی آن بوده است.
اين مجموعه مقالات به تازگي از سوي انتشارات علمي و فرهنگي در ايران به چاپ رسيده است.
ملااحمداف، میرزا: پیرامون رودکی و رودکی شناسان، تهران، علمی و فرهنگی، 238 صفحه، 1393.