میراث مکتوب – بدون شک، در تاریخ هنر ایران زمین هنر سده پنجم ه.ق یکی از برجسته‌ترین و شکوفاترین دوره‌های هنری در عرصه‌های مختلفی همچون معماری، فلزکاری، کتاب آرایی، سفالگری
و . . . به شمار می‌آید، که تأثیرگذاری آن را می‌توان تا سده های بعدی نیز، به وضوح مشاهده کرد.
در همین راستا، و با بررسی سیر مکاتب و شیوه‌های کتاب آرایی درمی یابیم که این هنر در عهد سلجوقیان و غزنویان) سده پنجم ه .ق (بیش از هر دوره ای شکوفا گردیده است. با استقرار حکومت غزنویان، خراسان به یکی از عمده ترین پایگاههای فعالیت های فرهنگی – هنری کشور مبّدل گردید، و طی این دوره و در سایه تعامل و تلفیق شیوه‌های کهن ساسانی و مانوی (منطقه با شیوه های سرزمین های غربی آن روزگار) به ویژه مکتب بغداد (هنرهایی همچون خوش‌نویسی و تذهیب در مکتب خراسان، از تحولی پیوسته و پویا برخوردار بوده است. همچنین با ورود کاغذ از میانه سده دوم ه .ق به عرصه تولید نسخه، ساختار هنر کتاب آرایی در ایران تغییرات عمده ای گردید.
در این فرصت به معرفی دو نسخه مهم، محفوظ در کتابخانه دانشگاه لیدن، هلند می‌پردازیم، که نگارنده توانست در بازدیدی از این کتابخانه آنها را مورد بررسی قرار داده و به شرح ذیل معرفی نماید. این دو نسخه عبارتند از: کتاب «غرایب الحدیث» تألیف «ابوعبیدالقاسم بن سالم» (۲۵۲ ه. ق) و کتاب «آداب الخلق النبی»، به خط «ابوبکر محمد بن ابی رافع الورّاق» از سده پنجم ه.ق. در بخش پایانی نیز به اختصار خاندان هنرمند «وراق غزنوی» و آثارشان معرفی می‌کنیم.
برای مطالعه ادامه این مقاله بر روی گزینه دریافت فایل کلیک کنید.