در اين زمينه بايد به خاطر داشت كه عبارتهاي نوشته شده به زر معمولاً به دليل رنگي كه طلا دارد چندان در ميانه صفحات به چشم نميآيد. براي نمونه در «شكل 1» تصوير يكي از صفحات يك مرقع (شماره 747 كتابخانه مجلس ، بيتا) را ميبينيم. چنانكه ديده ميشود عبارتهاي سطرهاي دوم ، چهارم ، ششم و هشتم اين صفحه به زر نوشته شده اما اين سطرها چندان خوانا نيست.
شكل 1
پيشينيان براي رفع اين نقيصه چارهاي انديشيدند و آن اينكه بر دورادور اين نوشتهها با قلمي باريك و به رنگي تيره – معمولاً سياه- خطي ترسيم نموده و به اصطلاح آن را «دورگيري» ميكردند . اين كار باعث ميشد تا جلوه حروف و نقشها بيشتر گردد. پيشينيان اين عمل را «تكحيل» مي ناميدند اما امروزه آن را با نام «تحرير» مي خوانيم (نك مقاله : «مصحفي به خامه صاحب راحةالصدور»، علي صفري آققلعه ، گزارش ميراث، مسلسل 25 و 26 ، صص 13 – 14).
براي ديدن نمونهاي از تكحيل در دستنويس ها در «شكل 2» تصوير يكي از صفحات دستنويسي از الكلمات القصار (نسخه 5917 كتابخانه ملك ، مورخ 1025 ق) را ميبينيم.
شكل 2
چنانكه ميبينيم سطرهاي نوشته شده به زر به وضوح نمايان است. براي اينكه جزئيات كار نيز به خوبي نمايان باشد، تصوير بزرگنمايي شده بخشي از نخستين سطر همان صفحه را در «شكل 3» ميبينيم.