ميراث مكتوب – آگاهی یافته‌ایم مجلدات اول و دوم کتاب ارزنده و پژوهشی از آستارا تا استارباد نوشته سرو کهنسال ایران دکتر منوچهر ستوده و به همت فاضل مرد مهندس محمدرضا توسلی و توسط انتشارات بلور به مدیریت دانشمند توانا حمید بلوری متمدن آماده چاپ و نشر می‌شود تا رفع نیاز جامعه فرهنگی گیلان و ایران و پژوهندگان جوان و سخت‌کوش را بنماید.
چاپ دگربارۀ این کتاب از اهم واجبات جهان نشر بود که کلیۀ نسخ آن به فروش رسیده است و عدم حضورش در پیشخوان کتابفروشی‌ها مایه تأسف به شمار می‌آمد.
کتاب از آستارا تا استارباد به شمار نوادر و درست ترین کتب پیرامون آثار بازمانده از تمدنی درخشان و برتر، ویژه کاسپین ها، کاسی ها، آماردها و دیگر گیل ها و دیلمیان می باشد که دقت فراوان و کنجکاوی مقدس استاد دکتر منوچهر ستوده به نگاهداری آنها پرداخت و آثاری را که می رفت به انگیزه ریشه دوانیدن درختان کهن سال و ترکانیدن پی و دیوار موجبات ویرانگری بنا و فرسودگی سنگ ها و حکاکی های زیبا و محظوظ را فراهم آورد و دگر باره جاودانگی بخشید و از سال 1346 کار عظیمی را آغاز کرد و در 1349 اولین چاپ را هدیه مردم قدرشناس ایران نمود.
کار از نخست تا پایان گام به گام مورد بررسی و شناخت و معرفی قرار گرفت و با کمبود امکانات پیش رفت، حتی یک قطعه کوچک کاشی که شما و ما برای آن ارزشی نمی شناسیم از نظر دور نماند.
(نگارنده – دکتر منوچهر ستوده – در تابستان همان سال به نواحی کوهستانی رو می آورد و یکی دوماه در دیلمان و کلارستاق و نور و کجور و لاریجان به گردآوری مطالب و عکس برداری و نقشه کشی و خواندن کتیبه ها و سنگ های قبور قدیمی پرداخت، معلوم شد اگر روزی این کار سامانی پذیرد و آنچه ننوشته اند نوشته شود ، مثنوی هفتاد من کاغذ شود. به نقل از مقدمه جلد اول کتاب از آستارا واستارباد).
و نسل پویای جوانان مازندرانی و گیلک و گرگانی آنچنان ازاین کار استقبال کردند که در همان آغاز انتشار مجلدات اول و دوم نایاب گشت و از نیروی همتی شد و با موافقت انجمن آثار و مفاخر فرهنگی – جناب دکتر مهدی محقق و جناب دکتر توفیق سبحانی و با مساعدت دانشمند گرامی جناب عنابت الله مجیدی از موسسه دائرة المعارف بزرگ اسلامی اجازه چاپ آزاد و مجدد آن برای استفاده عموم اخذ گردید که امید است یکی پس از دیگری بقیه مجلدات چاپ و نشر گردد.
کتاب از آستارا تا استارباد را باید کتابخانه آثار و بناهای نوار شمالی ایران دانست که نه تنها نانوشته ها را نوشت بلکه به اختصار ولی بسیار مفید تاریخ و جغرافیای منطقه ای را هم از دیدگاه دانش پژوهان ایرانی و شرق شناسان ریشه یاب در اختیار خواننده نهاد، حاصل کاری بسیار مهم و قصه سرای زمان، پیشکش اصحاب معرفت گردید.
به معرفت اندیشان صاحب فتوت در انجام این نسخه نایاب زهازه و دست مریزاد می‌گوئیم.
فریدون نوزاد
رشت – مرداد 1393