ميراث مكتوب – در معماری ايران، مساجد جامع از مهم ترين و شاخص ترين بناهای هر شهر محسوب می شوند. مسجد جامع عتيق اصفهان كه گويای بيش از 800 سال هنر معماری ايران است، از جنبه های گوناگون هنری و معماری حائز اهميت است. يکی از تزيينات شاخص در اين بنای يگانه، آرايه های گچی بندآجری است كه نمونه های تاريخی آن از دوره های آ ل بويه، سلجوقی و ايلخانی در بيشتر قسمت های بنا مشاهده می شود و از آنجايی كه تاكنون كمتر بدان پرداخته شده؛ نيازمند مطالعه و پژوهش در حيطه شناسايی انواع نقوش و فنون اجرايی می باشد. در اين
پژوهش، طی مشاهدات بصری و مطالعات كتابخانه ای، نقوش اين آرايه های گچی در چهار گروهِ هندسی، گياهی، نوشتاری (اسماء و عبارات مقدس) و همچنين نقوش زنجيرهای دسته بندی شده و برخی از رايج ترين آنها با نرم افزار AutoCAD 2008 ترسيم و ويژگی های هر گروه به طور جداگانه بحث و بررسی شده است. در ادامه با مطالعات به شناخت فنون و مصالح ساخت اين تزيينات ،(SEM) آزمايشگاهی شيمی تر و تصاوير ميکروسکوپ الکترونی پرداخته شد. اين رو شها شامل استفاده از تکنيك مهره زنی و روش گچ بری می باشد. حدوداً هفتاد درصد آرايه های مذكور، با استفاده از ابزارهای گچبری اجرا شده و روش مهره زنی، اغلب برای ايجاد نقوش ساده هندسی بوده است. در نمونه هايی كه به شيوه مهر ه زنی ايجاد شده، با اضافه كردن سريش به ملات گچ، آنها را كندگير كرده تا بتوانند قبل از گيرش نهايی گچ، همه آنها را مهره زنی نمايند.
پژوهش، طی مشاهدات بصری و مطالعات كتابخانه ای، نقوش اين آرايه های گچی در چهار گروهِ هندسی، گياهی، نوشتاری (اسماء و عبارات مقدس) و همچنين نقوش زنجيرهای دسته بندی شده و برخی از رايج ترين آنها با نرم افزار AutoCAD 2008 ترسيم و ويژگی های هر گروه به طور جداگانه بحث و بررسی شده است. در ادامه با مطالعات به شناخت فنون و مصالح ساخت اين تزيينات ،(SEM) آزمايشگاهی شيمی تر و تصاوير ميکروسکوپ الکترونی پرداخته شد. اين رو شها شامل استفاده از تکنيك مهره زنی و روش گچ بری می باشد. حدوداً هفتاد درصد آرايه های مذكور، با استفاده از ابزارهای گچبری اجرا شده و روش مهره زنی، اغلب برای ايجاد نقوش ساده هندسی بوده است. در نمونه هايی كه به شيوه مهر ه زنی ايجاد شده، با اضافه كردن سريش به ملات گچ، آنها را كندگير كرده تا بتوانند قبل از گيرش نهايی گچ، همه آنها را مهره زنی نمايند.
متن كامل مقاله «شناسايي نقوش و فنون آرايه هاي گچي بند آجري مسجد جامع عتيق اصفهان» نوشته ميثم كاظميان و حسام اصلاني كه در شماره 4 فصلنامه پژوهش هنر به چاپ رسيده است با كليك بر روي گزينه دريافت فايل مطالعه كنيد.