میراث مکتوب – فهرست نسخه‌های خطی فارسی آثار منظوم (انستیتوی شرق‌شناسی ابوریحان بیرونی فرهنگستان علوم ازبکستان) منتشر شد.
این فهرست به کوشش دکتر شاه‌نیاز موسی‌یف زیر نظر حمید مصطفوی و امان‌الله بوریف (رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در ازبکستان) تدوین شده است.
گنجینۀ نسخ خطی پژوهشگاه شرق شناسی ابوریحان بیرونی وابسته به فرهنگستان علوم جمهوری ازبکستان که در سال ۱۹۸۰ میلادی تأسیس شد از لحاظ تعداد آثار و ارزش علمی و ادبی یکی از بزرگترین مرکز آثار نسخ خطی در منطقه آسیای مرکزی و یکی از مهم ترین و معتبرترین مراکز آثار میراث مکتوب در جهان به شمار می آید. دربارۀ جایگاه این گنجینۀ سترگ علمی و ادبی که آثار منظوم و منثور مکتوب نگهداری می شود خاورشناسان معروف چون کال، بارتولد، سیمیانوف، اورون بایف و اراناوسکی و دیگران مطالب زیادی نوشته اند.
این گنجینۀ ارزشمند در آغاز بخشی از کتابخانۀ عمومی ترکستان در شهر تاشکند بود، سازمان دهندگان این گنجینه، در طول چندین سال، آثار خطی و کتاب های چاپ سنگی (لیتوگرافی) را از شهرها و روستاها و بازارهای کتاب فروشی آسیای مرکزی و کتابخانه های خصوصی خریداری و گردآوری کرده اند.
در حال حاضر گنجینۀ نسخ خطی پژوهشگاه خاورشناسی فرهنگستان علوم جمهوری ازبکستان بیش از ۱۸۰۰۰ هزار نسخ خطی به زبان های ازبکی، ترکی، فارسی، عربی، ایغوری، اردو، پشتو، آذری، ترکمنی، تاتازی و … را دربرمی‌گیرد که به احتمال قوی بخش اعظمی از آن ها به زبان فارسی است؛ این در حالی است که برخی از مجلدهای این نسخۀ خطی شامل ۲ تا ۱۵۰ عنوان اثر مستقل است؛ بنابراین با این احتساب تعداد کل آثار نسخ خطی که در این گنجینه نگهداری می شود بالغ بر ۷۰۰۰۰ عنوان اثر ارزشمند و نادر می رسد.
این پژوهشگاه در سال ۱۹۴۳ میلادی به عنوان گنجینۀ نسخ خطی شرقی کتابخانۀ عمومی جمهوری ازبکستان که امروزه کتابخانۀ ملی ازبکستان به نام علیشیر نوایی شناحته می شود، فعالیت خود را آغاز کرد، با توجه به توسعۀ حوزۀ تحقیقات و مطالعات پژوهشگاه مذکور در سال ۱۹۵۰ میلادی به نام «انستیتوی مطالعات و تحقیقات نسخ خطی شرق» تغییر نام پیدا کرد و در همان سال به پژوهشگاه شرق شناسی تبدیل گردید و در سال ۱۹۵۷ به مناسبت هزارمین سالگرد تولد ابوریحان بیرونی، مزین به نام ایشان شد.
گنجینۀ نسخ خطی پژوهشگاه شرق شناسی ابوریحان بیرونی از آن زمان تا امروز به عنوان بزرگترین مرکز علمی و تحقیقاتی کشورهای آسیای مرکزی در راستای تحقیق و معرفی میراث تاریخی، فرهنگی، ادبی، علمی و عرفانی ملل این منطقه و کشورهای همجوار نقش ویژه ای را ایفا نموده است.
در این اثر منظومه های موجود در این گنجینه از قرن پنجم هجری قمری (۱۱ میلادی) تا قرن چهاردهم هجری قمری (۲۰ میلادی) فهرست نویسی شده است.
در بخشی از سرسخن این کتاب آمده است: « ادبیات فارسی از دیرزمان دارای امتیازات خاصی بوده که خواه ناخواه توجه هرکس را که دارای ذوق سلیم ادبی باشد به خود جلب می کند و بی اختیار او را وا می دارد بر کسانی که واجد این امتیازات هستند با دیدۀ اعجاب و تحسین بنگرد نکتۀ مهم این که خصیصۀ ادبی در میان ایرانیان بیشتر در قالب شعر تجلی و گسترش یافته است.
شعر فارسی همواره نگهبان و رواج دهندۀ زبان فارسی بوده و در همۀ زمان ها بیش تر اهل ادب و ذوق و فارسی زبانان با شعر فارسی به فراگیری زبان فارسی پرداخته اند، بدون شک تاریخ ایران به خصوص تاریخ اجتماعی و تاریخ فکر و تمدن آن را نمی توان نوشت، مگر آنکه در انبوه عظیم دیوان های شعر به کندوکاو بپردازیم؛ از این رو، شعر نه تنها به عنوان شاخه ای از شاخه های ادبیات بلکه وسیله ای برای بهتر شناختن خود و گذشتۀ کشورمان مورد توجه قرار می‌گیرد.»
فهرست نسخه‌های خطی فارسی آثار منظوم (انستیتوی شرق شناسی ابوریحان بیرونی فرهنگستان علوم ازبکستان) از قرن پنجم هجری قمری تا قرن چهاردهم هجری قمری به کوشش دکتر شاه‌نیاز موسی‌یف زیر نظر حمید مصطفوی، امان‌الله بوریف در شمارگان ۱۰۰۰ نسخه در ۵۵۲ صفحه به بهای ۱۸۰۰۰۰ ریال به تازگی از سوی نشر سخنوران به چاپ رسیده است.