میراث مکتوب- مفهوم «تشخص» اگرچه در دنیای فلسفه و ادبیات قدری متفاوت به نظر می‌رسد اما در ذات بازشناسی این مفهوم یگانگی معنایی وجود دارد.
از آنجا که «تشخص» نوعی تفرد هم‌آوایی در یک مقوله است می‌توان این برداشت را درپاره‌ای از آثار و متون و حتی مجامعی که در کار ادبیات و فلسفه هستند به وضوح تماشا کرد.
از این جهت «تشخص» سبک، گونه و نماد شناختنامه یک پویش یا پژوهش ادبی و فلسفی است. شیوه‌ای که می‌تواند یافته‌ها یا نگاشته‌ها را از دیگر موارد مشابه تمیز و متفاوت سازد و رنگی و لعابی منحصر به خود گیرد.
«مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب» یکی از مراکز نمونۀ فرهنگی و پژوهشی است که واجد مؤلفۀ ممتاز «تشخص» است. ویژگی‌ای که بر پایۀ آن، نگاه، روش و نتیجه‌ای متمایز و متفاوت و برجسته از دیگر موارد دارد.
دومین مؤلفه و مشخصۀ حائز اهمیت در فرایند یک موفقیت، «تخصص» است. خاصه آنکه ژرف‌اندیشی در متون کهن، خود، شأنیت و شناخت‌شناسی ویژه‌ای می‌طلبد تا بتوان براساس آن در تصحیح و تنقیح متون گذشته به کار گرفت و مقبولیت عام و خاص به دست آورد.
پاکیزگی و آرایۀ ظاهری منشورات از یک سوی و آراستگی معنایی و فنی در نشان دادن رموز یک متن کهن خصیصه‌ای است که بارها و بارها در تولیدات این مؤسسه چشم‌نوازی می‌کند.
در کنار این باید به چشم‌انداز روشن و هدفمند مؤسسه اشاره داشت؛ چشم‌اندازی که توانسته است در میان تموج طوفان‌ها و تزلزل مدیریت‌ها، خود را از گزند حوادث به دور داشته و راهی استوار پیش رو داشته و تا به امروز کارنامۀ پُرفروغی از خود بر جای نهد.
خلاصه آنکه در پاسخ به یک سؤال اساسی که چگونه مرکزی کوچک می‌تواند نگاهی گسترده و تأثیرگذار را در فرایند یک نهضت عمیق علمی در حوزۀ کهن‌پژوهی به وجود آورد باید گفت: دو دلیل مهم «تشخص» و «تخصص» همان نکته‌ای است که باعث شده «مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب» در شمار معدود مراکزی قرار گیرد که توانسته در طول سی سال، پرچم احیاگری متون ارزشمند مغفول از نظر را در درازنای زمان بالا نگاه دارد و به جبران خلأهای پژوهشی و معرفی یافته‌های ارزشمند و گنجینۀ فاخر مفاخر ایران بپردازد.
حالیا که عمر شریف این مرکز به سی سالگی رسیده باید قدردان مجاهدت‌های علمی کسانی بود که نقد جوانی را در این مسیر درباخته‌اند تا نفسی در دنیای مکاشفات ذوقی و ذهنی صدها نویسنده و شاعر گمنام برکشیده شود و بردل بنشیند.
میثم نمکی آرانی