استاد محمد قهرمان در روز دهم تیر ماه ۱۳۰۸ در تربت حیدریه خراسان متولد شد. تحصیلات خود را در تربت آغاز کرد و در شهر مشهد به آن ادامه داد و سر انجام در تهران با دریافت لیسانس حقوق به پایان رساند. از اوّلِ مهرِ سال ۱۳۲۶در دبیرستان شاه رضا به تحصیل پرداخت و با بهترین دوستِ دورانِ زندگی خود زنده یاد مهدی اخوان ثالث آشنا شد. از همان سال این دو به محفلِ ادبی مرحومِ فرّخ راه یافتند و از محضرِ آن بزرگوار و مرحومان نصرت، عقیلی، نوید، گلشن آزادی و سایر بزرگان استفاده کردند. آشنایی مرحوم قهرمان و شادروان اخوان ثالث که به دوستی خیلی نزدیک بدل شده بود تا پایان عمر اخوان ادامه یافت.
اما نزدیک به نیم قرن ، انجمن ادبی استاد قهرمان در منزل ایشان روزهای سه شنبه پذیرای شاعران و ادیبان و عالمان خراسان و ایران از خرد وکلان بود وشاعران سه – چهار نسل ، ازاین محفل معنوی و پربرکات بهره برده اند.
غزل های استاد محمد قهرمان نزدیک به شیوه صائب و سبک هندی است، او صائب شناسی بزرگ بود و از کارشناسان واقعی و بی بدیل سبک هندی به شمار می آمد. استاد محمد قهرمان در سرایش اشعار محلی همتا نداشت و در تحشیه و تصحیح دواوین شاعران سبک هندی آثار فراوانی را به چاپ رساند.
وی صاحب تألیفات ارزنده‌ای از جمله چندین مجموعه شعر است. در کارنامه قهرمان همچنین تصحیح و چاپ چند دیوان از شاعران مختلف به چشم می‌خورد. مجموعه‌ی شعر اول محقق و شاعر برجسته خراسان «حاصل عمر» و دومی «روی جاده‌ی ابریشم شعر» نام دارد. همچنین اشعار محلی قهرمان با عنوان خدای خدای خودم به چاپ رسیده است. دیوان صائب تبریزی (در شش مجلد)، دیوان کلیم همدانی، دیوان ناظم هروی، دیوان حاجی محمدجان قدسی مشهدی، دیوان دانش مشهدی، دیوان میلی مشهدی، منتخبی از غزلیات طغرای مشهدی، برگزیده‌ای از اشعار سخن سرایان سبک هندی به نام صیادان معنی، مجموعه رنگین گل(منتخب مختصری از اشعار صائب) ، خلوت خیال(مجموعه‌ای شش هزار بیتی از اشعار برگزیده صائب)، مدایح رضوی و چند شعر دیکر به لهجه مشهدی از شادروان یوسف ازغدی، نغمه‌های قدسی (مجموعه اشعار شادروان غلامرضا قدسی)، گلشن کمال(مجموعه ی اشعار شاعر جاودان یاد احمد کمالپور)، تجلی امام علی(ع) در شعر طغرای مشهدی، دیوان محمد قلی سلیم تهرانی، دیوان صیدی تهرانی، برگزیده‌ای از اشعار صائب و سایر گویندگان سبک هندی (به سفارش سمت برای تدریس در دانشگاه) از جمله تصحیحات این استاد برجسته بود. وی که از دوستان و همکاران مرحوم صاحبکاری شاعر و مصحح دیوان حزین لاهیجی بود، نظارت علمی و فنی بر تصحیح تذکرۀ عرفات العاشقین را بر عهده داشت و با شمّ دقیق شاعرانه خود، توانست بسیاری از بدخوانیهای نسخ عرفات را اصلاح کند و حضور او در کار تصحیح عرفات چاپ میراث مکتوب از امتیازات این چاپ منقح و عالمانه است.
زنده یاد اخوان ثالث اسفند سال ۱۳۴۲ او را قهرمان کشور شعر خوانده بود:
او قهرمانِ کشورِ شعر است و اهلِ فضل
گردن به حکمرانیِ این پهلوان نهند
امروز زانِ اوست تولّای هندوان
وین قوم سر به سجده بر آن آستان نهند
نظمش به رُتبتی است که کسر آیدش اگر
همتایِ نظمِ صائبِ جادو زبان نهند
گر عُرفی و کلیم بر آرند سر زخاک
بس بوسه ها به کِلکِ وی و آن بَنان نهند
ارغنون ۲/۱۷۴
در این جا با غزلی از این شاعر و پژوهشگر کشور شعر، نام و یاد او را گرامی می داریم .
در ملک بی نشانی راندیم کام خود را
در ملک بی نشانی راندیم کام خود را
تا اوج طاق نسیان بردیم نام خود را
ما را به خوردن دل باشد مدار چون ماه
بر خوان خویش خوردیم رزق تمام خود را
لطف زبانی او کم شد چنانکه چندی ست
نشنیده ام جوابی زان لب سلام خود را
در عین تشنه کامی مستان چو ناز بینند
بر سنگ بی نیازی کوبند جام خود را
تا چند باز ماند مانند چشم حسرت
زین خاکدان گسستیم پیوند دام خود را
همچون اجل به سر تاخت موی سفید ناگاه
سر کرد پیک پیری با من پیام خود را
جان را به صیقل عشق از تیرگی بر آور
پیوند جاودان کن با صبح شام خود را
تا ساغرت درست است مانند جام لاله
از لحظه های فرصت پر ساز جام خود را
چندان که ناله کردیم یک دل ز جا نجنبید
بر سنگ آزمودیم سوز کلام خود را
محمد قهرمان
۱۸ / ۱۱ / ۵۸
مرکز پژوهشی میراث مکتوب فقدان غمبار و ضایعۀ درگذشت این شاعر جلیل القدر و کم نظیر را که از خود یادگارهای ارزشمندی از جمله تصحیح و مقابلۀ عرفات العاشقین به جای گذاشت، به جامعۀ ادبی و فرهنگی کشور تسلیت و تعزیت عرض نمونده و برای ایشان رضوان الهی و غفران بیکران ربوبی را طلب می کند.