میراث مکتوب- کرونولوژی تاریخ ایران، یک گستره فراگیر از تحولات فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی است که در مدت دهها قرن شکل گرفته است و طی این روزگاران این سرزمین به عنوان یک مرکز فرهنگی و تمدنی تأثیرگذار بر منطقه و جهان شناخته میشده است. احسان یارشاطر در این کتاب مدخلهایی را برگزیده که نشاندهنده نگاه او در شکلگیری حوزه تمدنی ایرانی است. او در تبیین تاریخ ایران تا انقلاب مشروطه برای تحولات سیاسی و دیپلماتیک اهمیت فراوانی قائل است اما پس از آن به مردم و شخصیتهای فرهنگی، توجه بیشتری نشان میدهد.
احسان یارشاطر مدیر دانشنامه ایرانیکا مجلد سیزدهم این اثر را به ایران و رویدادنگار تاریخ ایران اختصاص داده است.
این رویدادنگار اتفاقات مهم و عمده تاریخ و ماقبل تاریخ ایران را از روزگاران کهن تا 1384 ش (2005 میلادی) ثبت کرده است. چهرههای سیاسی، شخصیتهایی مانند شاعران، نویسندگان، هنرمندان، همچنین ایرانشناسان، همراه با اشارهای به آثار مهم آنها، نیز یاد شدهاند. در واقع این رویدادنگار در بردارندۀ تاریخچۀ توسعه ایرانشناسی در سراسر جهان نیز هست.
فهرست رویدادهای سده بیستم از جنبش مشروطه به بعد به تدریج جزئیتر میشود. هیچگونه مشخصه زیستنامهنگاری شخصیتهای در قید حیات در این رویدادنگاری ذکر نشده است.
مرعشی مترجم این اثر رویدادنگاری اثر مذکور را بر اساس سال میلادی ارزیابی کرده و نوشته است، پیش از تاریخ میلادی و پس از آن در ترجمه فارسی علاوه بر تاریخ میلادی تاریخ هجری قمری و هجری شمسی نیز به آن افزوده شده است.
وی افزوده است که نام پدیدآورندگان و سایر نامها، اعم از فارسی و عربی و تاریخ تولد و درگذشت آنها با پایگاه مستندات سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران تطبیق داده شده و گاه اصلاح شده است.
احسان یارشاطر بنیانگذار و سرویراستار دانشنامه ایرانیکا، بنیانگذار مرکز مطالعات ایرانشناسی و استاد بازنشسته مطالعات ایرانی در دانشگاه کلمبیا است.
نشر نامک «رویداد تاریخنگار ایران (از آغاز تا 1384 ش)» به قلم احسان یارشاطر با ترجمه محمدحسین مرعشی را منتشر کرده است.