میراث مکتوب- نشست «سعدی در هندوستان» به همت انجمن آثار و مفاخر فرهنگی با همکاری مرکز فرهنگی سفارت هند در ایران، سه شنبه پنجم اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ در مرکز فرهنگی این سفارتخانه، با حضور و سخنرانی سفیر هند، رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی و جمعی از استادان برجسته زبان وادب فارسی برگزار شد.
در ابتدای این رویداد پس از خوشامدگویی «بلرام شکلا» رایزن فرهنگی هندوستان در ایران و ارائه گزارشی از فعالیت های انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در هفته بزرگداشت سعدی از سوی علیرضا حبیبی، «رودرا گاوراو شرست» سفیر هند در ایران سخنرانی کرد.
او در ابتدای سخنان خود گفت: هندی ها از گذشته تا امروز هنرهای فروانی را از ایرانیان آموخته اند که از جمله این هنرها، شعر و شاعری است. و یکی از مهمترین شاعران ایرانی که در هند مطمح نظر همگان است، سعدی شیرازی است.
سفیر هند در ایران اضافه کرد: هندی ها برای «سعدی» اهمیت فوق العاده ای قائل اند و در این راستا، میلیون ها دانش آموز هندی، زبان فارسی را با خوانش «گلستان» و «بوستان» این شاعر گرانمایه می آموزند. البته شرح و تفسیرهای گوناگونی هم از سوی استادان و نویسندگان هندی بر این دو اثر مهم و تأثیرگذار به رشته تحریر درآمده است.
او در بخش دیگری از سخنان خود گفت: سعدی پیام آور صلح و دوستی برای جهان بشریت است، تا جایی که شعر مشهور او: بنی آدم اعضای یکدیگرند که در آفرینش زیک گوهرند» بر سردر سازمان ملل متحد به عنوان نماد همبستگی ملت ها و دولت ها، نقش بسته است.
رودرا گاوراو شرست در پایان تأکید کرد: بزرگداشت سعدی و برگزاری نشست و رویدادهایی برای پاسداشت او بسیار مهم و ضروری است، چرا که او با حکایت ها و پند و اندرزهایی هایی که ارائه می دهد، راه زندگی صحیح و مسالمت آمیز را به ما می آموزد.
حکیمِ عارف
در ادامه محمود شالویی رییس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی به ایراد سخن پرداخت و گفت: سعدی شیرازی بخش عمده ای از عمر خود را در نظامیه بغداد به تحصیل و آموزش سپری کرد، همچنین با بهره گیری از محضر عارفانی چون شهاب الدین(عمر) سهرودی، خود در زمره عارفانِ حکیم درآمد و به یقین تسلطی فراوان بر مبانی و مبادی عرفانی داشت.
مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اضافه کرد: بنابر نقل مورخان، سعدی سفرهای بسیار کرد و به بلاد گوناگون وارد شد. نقل است که حتی درمقام واعظ، به خطابه و وعظ اهتمام می نمود و با ادبیات تعلیمی خویش، پندها و حکمت های انسان ساز خود را به مردمان آن زمان ارائه می کرد.
شالویی تأکید کرد: یکی از مهمترین اندیشه های حکیم سعدی که در آثار او به زبان نظم و نثر برآن تصریح شده است، همانا توصیه او به انسان ها مبنی بر عدم اطاعت از نفس و امیال نفسانی است، چرا که در صورت اطاعت آدمی از نفس خویش، گرفتار قبله های گوناگون خواهد شد.
رییس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در پایان تصریح کرد: اگر ما همانند سعدی به جهان پیرامون خود بنگریم، نگاه به دنیا، طبیعت و انسان ها تغییر پیدا می کند و در نتیجه از تمایلات مادی و نفسانی فاصله خواهیم گرفت.
کتاب‌های انسان سازِ سعدی
احمد تمیم داری استاد بازنشسته زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبایی، سومین سخنران این نشست ادبی و فرهنگی بود. او گفت: سعدی، شاعر جهانی است. چرا که شعر، اندیشه و آثار او بدون اغراق در جهان فرهنگ و ادب مورد توجه متخصصان و عموم مردم است.
او در بخش دیگری از سخنان خود اظهار کرد: سعدی سه دوره مشخص در زندگی خود داشته است. او در سی سال اول زندگی، در مدرسه نظامیه بغداد تحصیل کرده است. سپس در سی سال دوم به مسافرت و سیاحت پرداخته و در بخش سوم حیات خود، به تعلیم، تربیت، تألیف، سرودن شعر و تنظیم دو اثر گهربار خود، بوستان و گلستان پرداخته است.
تمیم داری افزود: کلام سعدی در گلستان و بوستان به گونه ای است که هیچ سخن زائدی در آن به چشم نمی خورد و هرچه هست، پندآموز و حکمت آمیز است.
مولف کتاب «تاریخ ادب پارسی» در پایان تصریح کرد: سعدی، در هشت باب، مهمترین مسائل زندگی بشر را در بوستان و گلستان مطرح کرده است و در واقع صاحبان مشاغل و حرفه های مختلف اعم از تاجر، سیاست مدار، استاد و… می توانند از کلام و اندیشه او بهره مند شوند و درس بگیرند. این دو کتاب از معدود آثاری اند که علاوه بر نفوذ در میان خواص و دانشمندان در میان مردم عادی نیز رواج پیدا کرده است.
ستاره درخشان زبان آوران عالم
در ادامه این برنامه بخشی از پیام تصویری «آذرمیدخت صفوی» استاد دانشگاه علیگر و رئیس انجمن استادان زبان فارسی هند برای حاضران پخش شد. سپس در پایان این آیین، احسان الله شکراللهی استاد زبان و ادبیات فارسی و رئیس انتشارات کتابخانه مجلس سخنرانی کرد.
شکراللهی طی سخنانی گفت: در هند بیشترین خدمت به زبان و ادبیات فارسی صورت گرفته و آثار متعددی در سپهر این زبان، در این بلاد به رشته تحریر درآمده است.
او در بخش دیگری از سخنان خود گفت: «سعدی» کار خود را در یکی از سیاه ترین برهه های تاریخ، یعنی مقارن با همه مغولان به ایران به سامان رساند و به آنجا رسید که در میان شاعران و زبان آوران طراز اول جهان، ستاره مجلس شد.
رئیس انتشارات کتابخانه مجلس تأکید کرد: بخش مهمی از حضور و نفوذ زبان فارسی در هندوستان با سعدی شیرازی پیوند خورده است. بیشترین فرهنگ نویسی فارسی، شرح متون، دستور نویسی و چاپ متون فارسی در کشور هند صورت می گیرد.
شکراللهی در پایان گفت: نه فقط دانشجویان زبان فارسی که بسیار از استادان زبان سانسکریت نیز به دلیل قرابت ریشه ای این زبان با زبان فارسی، به جای یادگیری سایر زبان ها، به آموزش و یادگیری زبان فارسی اهتمام نموده اند.در این میان با توجه به نفوذ شعر و اندیشه سعدی در هندوستان، هیچ کتابی بیش از گلستان و بوستان در این بلاد تدریس نشده است.
منبع: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی