ميراث مكتوب – بغداد، پايتخت جهان اسلام، به دليل جايگاه مهم و اثربخش آن در تحولات سياسي، اجتماعي، فرهنگي و علمي سده هاي چهارم و پنجم هجري، تأثير بسياري بر سراسر جهان اسلام داشت. قدرتگيري آ ل بويه شيعي در بغداد و حضور اثربخش برخي فرقه هاي اماميه، معتزله، حنابله و اشاعره در اين شهر، فرآيند تحولات را شتاب مي بخشيد. در نتيجه، بغداد در آن روزگار شهر پيروان انديشه هاي مذهبي و كلامي مختلف بود و زمينه تعامل و ارتباط اين فرقه ها را فراهم مى ساخت. پيروان انديشه هاي مذهبي و كلامي در توليد فكر و انديشه گام هاي نويي برداشتند و ارتباط آنان با پيروان برخي اديان نيز در اين زمينه نقش داشت. بررسي تعامل فكري و سياسي اماميه در ارتباط با سه فرقه مهم و اثرگذار در بغداد، موضوع پژوهشى است كه تأثيرگذاري و تأثيرپذيري اماميه از اين فرقه ها را تبيين مى كند.
مولف در كتاب بررسي تاريخي تعامل فكري و سياسي اماميه با فرقه هاي معتزله، حنابله و اشاعره در عصر آل بويه بیان می کند که شهر بغداد، به دلیل جایگاه مهم و اثربخش و تحولات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و علمی آن در سده های چهارم و پنجم هجری تأثیر بسیاری بر سراسر جهان اسلام داشت. در همین راستا، قدرتگیری آل بویه شیعی در بغداد و حضور اثربخش برخی فرقه های امامیه، معتزله، حنابله و اشاعره در این شهر، بر شتاب فرآیند تحولات بغداد افزود. از این رو، می توان بغداد عصر آل بویه را شهر پیروان اندیشه های مذهبی و کلامی مختلف نامید که زمینه تعامل و ارتباط این فرقه ها را فراهم کرد و در تولید فکر و اندیشه گام های نویی برداشتند و ارتباط آنان با پیروان برخی ادیان نیز در این زمینه نقش داشته است.
دستاورد تحقیق این است که امامیه به عنوان محور اصلی پژوهش با رویکردی اعتدالی در صحنه اندیشه های اعتقادی و سیاسی ظاهر گردید و در برابر آن، معتزله با رویکرد عقلانی، روشنگری و دوری گزیدن از محوریت سنت؛ حنابله با رویکرد سنتگرایی و پرهیز از عقل محوری و هرگونه اجتهاد و روشنگری در امر دین و در نهایت اشاعره به عنوان واکنشی در برابر اعتزال و برای جلوگیری از افراط و تفریط معتزله و حنابله، به اندیشه های اعتدالی روی آورده و محور تفسیر دین را سنت دانسته و توجه به عقل را نیز ضروری پنداشتند. با فراهم آمدن زمینه ارتباط و گفتگو میان این چهار فرقه، شکل گیری و ظهور تعامل و تقابل جدی این فرقه ها رخ داد و در نتیجه بغداد آبستن حوادث و بحران های زیادی گشت. در این راستا پیوند میان معتزله و امامیه و ارتباط تنگاتنگ آنان با آل بویه سبب شکل گیری گروهی غیر رسمی برگرفته از این سه جریان شد و در طرف دیگر خلافت عباسی با فرقه های حنابله و اشاعره پیوند نزدیک پیدا کرد و گروهی در برابر گروه نخست گردیدند.
كتاب بررسي تاريخي تعامل فكري و سياسي اماميه با فرقه هاي معتزله، حنابله و اشاعره در عصر آل بويه نوشته دكتر محمدرضا باراني به بهاي 110000 ريال از سوي پژوهشگاه حوزه و دانشگاه منتشر شده است.
مولف در كتاب بررسي تاريخي تعامل فكري و سياسي اماميه با فرقه هاي معتزله، حنابله و اشاعره در عصر آل بويه بیان می کند که شهر بغداد، به دلیل جایگاه مهم و اثربخش و تحولات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و علمی آن در سده های چهارم و پنجم هجری تأثیر بسیاری بر سراسر جهان اسلام داشت. در همین راستا، قدرتگیری آل بویه شیعی در بغداد و حضور اثربخش برخی فرقه های امامیه، معتزله، حنابله و اشاعره در این شهر، بر شتاب فرآیند تحولات بغداد افزود. از این رو، می توان بغداد عصر آل بویه را شهر پیروان اندیشه های مذهبی و کلامی مختلف نامید که زمینه تعامل و ارتباط این فرقه ها را فراهم کرد و در تولید فکر و اندیشه گام های نویی برداشتند و ارتباط آنان با پیروان برخی ادیان نیز در این زمینه نقش داشته است.
دستاورد تحقیق این است که امامیه به عنوان محور اصلی پژوهش با رویکردی اعتدالی در صحنه اندیشه های اعتقادی و سیاسی ظاهر گردید و در برابر آن، معتزله با رویکرد عقلانی، روشنگری و دوری گزیدن از محوریت سنت؛ حنابله با رویکرد سنتگرایی و پرهیز از عقل محوری و هرگونه اجتهاد و روشنگری در امر دین و در نهایت اشاعره به عنوان واکنشی در برابر اعتزال و برای جلوگیری از افراط و تفریط معتزله و حنابله، به اندیشه های اعتدالی روی آورده و محور تفسیر دین را سنت دانسته و توجه به عقل را نیز ضروری پنداشتند. با فراهم آمدن زمینه ارتباط و گفتگو میان این چهار فرقه، شکل گیری و ظهور تعامل و تقابل جدی این فرقه ها رخ داد و در نتیجه بغداد آبستن حوادث و بحران های زیادی گشت. در این راستا پیوند میان معتزله و امامیه و ارتباط تنگاتنگ آنان با آل بویه سبب شکل گیری گروهی غیر رسمی برگرفته از این سه جریان شد و در طرف دیگر خلافت عباسی با فرقه های حنابله و اشاعره پیوند نزدیک پیدا کرد و گروهی در برابر گروه نخست گردیدند.
كتاب بررسي تاريخي تعامل فكري و سياسي اماميه با فرقه هاي معتزله، حنابله و اشاعره در عصر آل بويه نوشته دكتر محمدرضا باراني به بهاي 110000 ريال از سوي پژوهشگاه حوزه و دانشگاه منتشر شده است.