میراث مکتوب – دستور (گنجینه گرانمایه از خطوط علمای دوره اول صفویه) تدوین تاج‌الدین حسین بن صاعد اصفهانی از سوی کتابخانه مجلس منتشر شد.
چاپ عکسی نسخه شماره 2144 کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران؛ «دستور (گنجینه گرانمایه از خطوط علمای دوره اول صفویه)» تدوین تاج‌الدین حسین بن صاعد اصفهانی (درگذشته 1000 ق) با مقدمه دکتر محمدکاظم رحمتی منتشر شد.
نسخه خطی این اثر که با نام دستور نخستین‌بار توسط مرحوم دانش‌پژوه معرفی و فهرست شده و اکنون به شماره 2144 در دانشگاه تهران نگهداری می‌شود جزء محدود نسخه‌های خطی است که سوای ارزش‌های مختلف علمی که دارد، به دلیل در برداشتن خطوط عالمان و ادیبان سده‌ی دهم هجری اهمیت خاصی دارد. متأسفانه درباره مالک و گردآورنده‌ی مجموعه دستور با آنکه شخصیت برجسته‌ای بوده و همان‌گونه که در عبارت‌هایی ممدوحان و کسانی که به خواهش وی مطلبی در مجموعه‌ی حاضر نوشته‌اند، عالم و شخصیت مشهوری بوده، مطلب چندانی دانسته نیست. درباره کامل بودن نسخه به شکلی که اکنون در اختیار ما قرار دارد به نظر می‌رسد که نسخه از انجام کامل باشد اما در خصوص آغاز نسخه تنها می‌توان گفت که رساله‌ی اولی که مجموعه با آن آغاز شده کامل است اما آیا پیش از آن مطلبی بوده یا خیر، نمی‌توان اظهار نظری کرد. در این نسخه 201 رساله آمده است که در مقدمه کتاب مصحح این رساله‌ها را معرفی نموده است.
اما این مجموعه از جهانی اهمیت دارد از جمله آنکه میتوانیم تا حدی از دوره‌ای از زندگی تاج‌الدین حسین بن صاعد اطلاعاتی به دست آوریم.
فهرست مطالب کتاب به این قرار است:
مقدمه
تاج‌الدین حسین بن صاعد، گردآورنده‌ی دستور
فهرست تفصیلی مندرجات دستور
مجموعه دستور و نکاتی از زندگی تاج‌الدین حسین بن صاعد
استدراک
در مقدمه دکتر رجبی، رئیس کتابخانه مجلس و دکتر فهیم‌نیا، رئیس کتابخانه و مرکز اسناد کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران آمده است:
هر متنی که از ذخایر تراثی اسلام و ایران به زنجیرۀ تحقیق و تصحیح میپیوندد و انتشار می‌یابد، گویایِ منزلتِ متمایز ایرانیان و مسلمانان در گسترۀ دانش و اندیشه بشری، و پیوند دهنده سلسله حیات معنوی و فرهنگی آنها در ادوار مختلف تاریخ است. هرچه بیشتر، میراث مکتوب خود را عرضه کنیم، بهتر میتوانیم امروز خود را برای فردای بهتر، با گذشته‌ی شکوهمند و شکوفای خود گره بزنیم و بلندای بینش و اندیشه‌مان را در منظر دید جهانیان قرار دهیم..
در میان اشکال مختلف تدوین کتاب، گردآوری مجموعه‌هایی به خطوط عالمان برجسته‌ی روزگار، یکی از شیوه‌های متداول در سده‌های 11-12 ق بوده و آثار متعددی از این دست شناخته شده است، با این حال، مجموعه‌ی حاضر که توسط مرحوم محمدتقی دانش‌پژوه، عنوان «دستور» بر آن نهاده شده و به تعبیر شیخ الباحثین قرن گذشته، مرحوم شیخ آقا بزرگ طهرانی، گنجینه‌ی گرانمایه، یکی از آثار بسیار ارزنده است که از جهات مختلفی حائز اهمیت بسیار است. زیرا مجموعه‌ی حاضر، سوای کثرت خطوط مختلف عالمان برجسته‌ی عصر نخست صفویه، مشتمل بر چندین رساله‌ی مهم است که برخی از آنها منحصراً به واسطه‌ی مجموعه‌ی حاضر در دسترس قرار گرفته‌اند. اثر حاضر همچنین برای علاقه‌مندان به تاریخ، هنر و خطاطی نیز بسیار مغتنم و ارزشمند خواهد بود و می‌تواند از این جهت نیز، مورد امعان نظر قرار گیرد.
«دستور (گنجینه گرانمایه از خطوط علمای دوره اول صفویه)» در 734 صفحه با مقدمه دکتر محمدکاظم رحمتی استادیار بنیاد دایره‌المعارف اسلامی از سوی کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی و دانشگاه تهران منتشر شده است.
منبع: بساتین