میراث مکتوب – جلد هجدهم تاریخ ادبیات فارسی زیر نظر دکتر احسان یارشاطر با عنوان ادبیات شفاهی زبان های ایرانی (کردی، پشتو، بلوچی، آسی، فارسی و تاجیکی) زیر نظر دکتر احسان یارشاطر به چاپ رسید.
مجلد حاضر با عنوان تاریخ ادبیات فارسی اساساً به ادبیات زبان هایی می پردازد که ایرانی اند ولی فارسی نیستند. با این حال، این زبان ها با ادبیات فارسی ارتباط دارند. این زبان ها یا زمینه و سابقۀ تاریخی زبان فارسی اند (ضمیمۀ اول) یا تحت تأثیر ادبیات فارسی اند (ضمیمۀ دوم).
موضوع این مجلد زبان های کردی، پشتو، بلوچی و آسی است. از آنجا که ادبیات این زبان ها، حداقل تا قرن بیستم، عمدتاً به صورت شفاهی است، این جلد ادبیات شفاهی زبان های ایرانی نامیده شده و به منظور جامع تر کردن آن، فصل هایی هم دربارۀ ادبیات شفاهی فارسی و تاجیکی به آن اضافه شده است. با توجه به اینکه سایر لهجه های رایج ایرانی از قبیل لری، گیلکی، مازندرانی، تاتی، تالشی، یغنابی و لهجه های جامعۀ زرتشیان و یهودیان ایران و خیلی از لهجه های کم اهمیت دیگر ، ادبیات شفاهی آنچنانی ندارند که قابل مقایسه با ادبیات زبان هایی باشند که در این مجلد دربارۀ آنها بحث شده، به بررسی آنها وارد نشده ایم.
درست است که بیشتر زبان های غیر فارسی موضوع بحث در این مجلد اکنون صاحب ادبیات نوشتاری اند که عمدتاً در قرن نوزدهم میلادی یا احیاناً پیش از آن نوشته شده اند، اما منظور ما در اینجا ادبیات سنتی این زبان هاست که از قضا شفاهی است. ظاهراً جز آسی – متأثر از زبان فارسی بوده اند که زبان دیوانی و ادبی منطقه بوده است، و همین نکته است که بررسی این زبان ها را در تاریخ ادبیات فارسی توجیه می کند.
در این اثر دربارۀ سابقۀ علمی و تألیفات هریک از محققان توضیحاتی ارائه شده است.
فهرست مطالب کتاب حاضر و نویسندگان آن به این شرح است:
پیشگفتار مجموعۀ انگلیسی (احسان یارشاطر)
پیشگفتار (فیلیپ کرینبروک/ ابراهیم مرادی)
بررسی ادبیات عامیانه در چارچوبۀ زبان فارسی (اولریخ مارزلف/ غلامحسین کریمی دوستان)
فصل اول: ادبیات نوشتاری کردی (جویس بلو/ ابراهیم مرادی)
فصل دوم: ادبیات شفاهی کردی (کریستین آلیسون/ ابراهیم مرادی)
فصل سوم: ادبیات شفاهی و مذهب در کردستان: آیین های یزیدی و اهل حق (فیلیپ کرینبروک/ ابراهیم مرادی)
فصل چهارم: ادبیات پشتو، دورۀ قدیم (سرگئی آندریف/ یوسف سعادت)
فصل پنجم: ادبیات مکتوب جدید پشتو (لئونارد بارتلوتی/ یوسف سعادت)
فصل ششم: ادبیات شفاهی و عامیانۀ پشتو (ویلما هستون/ یوسف سعادت)
فصل هفتم: ادبیات بلوچی (یوزف الفنباین/ ناهید یاراحمدزهی)
فصل هشتم: ادبیات آسی (فریدریک تورداسون/ لیلا شریفی)
فصل نهم: ادبیات عامیانۀ فارسی (اولریخ مارزلف/ سلمان اصحابی)
فصل دهم: نقالی: قصه خوانی حرفه ای ایرانیان (کومیکو یاماموتو/ طاهر سرحدی)
فصل یازدهم: روضة الشهدای کاشفی: داستان کربلا، شالودۀ فرهنگ و ادبیات مذهبی عامیانه (پیتر چلکوفسکی/ امیرحسین بابالار)
فصل دوازدهم: ادبیات عامیانۀ تاجیک (روشن رحمانی/ لیلا قدیری)
فصل سیزدهم: ادبیات شفاهی و عامیانه در زبان فارسی دری افغانستان (مارگارت میلز/ اقبال قاسمیانی)
تاریخ ادبیات فارسی (ادبیات شفاهی زبان های ایرانی – کردی، پشتو، بلوچی، آسی، فارسی و تاجیکی)، جلد هجدهم، زیر نظر احسان یارشاطر، ویراستاران فارسی: سید احمدرضا قائم مقامی، غلامحسین کریمی دوستان، تهران، سخن، 471 صفحه، شمارگان: 2200 نسخه، بها: 450000 هزار ریال، 1394.