ميراث مكتوب – نگارگري ايراني دريچه اي به جهان ماوراي طبيعي، عرفاني و حكمي اسلامي – ايراني محسوب مي شود. همواره حكما و علماي فن نگارگري بر اين اعتقاد بوده اند كه هنرمند نگارگر ايراني داراي پشتوانه فكري و عرفاني بوده، به طوري كه از پشت پرده رنگ ها و خطوط ظاهري نگاره هاي آن، روح عارفانه و پاك هنرمند ايراني جلوه مي كند.
يكي از مفاهيم حكمت آموز معنايي، قرآني و اشعار شعرا و آثار نگارگري ايراني- اسلامي، موضوع معراج عارفانه حضرت محمد(ص) مي باشد كه در اعصار مختلف در هنر نگارگري مورد توجه و علاقه هنرمندان قرار گرفته است.
از قرن 8 ه. ق موضوعات و نمادهاي مذهبي در آثار عرفا و شاعران و به ويژه نگارگران به وضوح ديده مي شود كه از جمله اين مضامين مذهبي مي توان به داستان معراج حضرت محمد (ص) اشاره كرد. هدف اصلي مقاله حاضر آن است كه به راز و رمز حكمت هنر اسلامي و نگارگري اسلامي – ايراني در قالب معراج نگارگري بپردازد و اعتقاد عرفاني و مذهبي زمينه ساز اين ماجراي عظيم الهي را بازگو نمايد و نقش موضوعات مذهبي چون معراج نگاري در نگارگري ايراني و ابعاد معنايي آن را مورد مطالعه قرار دهد. از اين رو نسخۀ خطي يوسف و زليخا موجود در كتابخانۀ مركزي تبريز (مكتب شيراز دوران تيموري) مورد بررسي قرار گرفته است. سئوالات تحقيق: نمادها و عناصر ظاهري و عرفاني معراج نگاري ايراني كدامند؟ در نگارۀ معراج پيامبر نسخۀ خطي يوسف و زليخا، كدام عناصر استفاده شده و ويژگي هاي تصويري اين نگاره كدام موارد است؟ اين نسخۀ خطي داراي هفت نگاره است كه اولين نگاره شامل نگاره معراج پيامبر اكرم (ص)، از آثار ماندگار جامي عارف بزرگ ايراني است. جامي در ابتداي كتاب هفت اورنگ به نعت و ستايش حضرت محمد (ص) و داستان معراج آن حضرت مي پردازد. در اين نسخه، داستان از منظر مفهومي و عناصر تشكيل دهنده نگاره، مورد بررسي قرار گرفته است. در اين نگاره از عناصر موجود در معراج چون پيكر حضرت پيامبر، براق و چهار فرشته و همچنين مفهوم عرفاني رنگ داستان استفاده شده است.
يكي از مفاهيم حكمت آموز معنايي، قرآني و اشعار شعرا و آثار نگارگري ايراني- اسلامي، موضوع معراج عارفانه حضرت محمد(ص) مي باشد كه در اعصار مختلف در هنر نگارگري مورد توجه و علاقه هنرمندان قرار گرفته است.
از قرن 8 ه. ق موضوعات و نمادهاي مذهبي در آثار عرفا و شاعران و به ويژه نگارگران به وضوح ديده مي شود كه از جمله اين مضامين مذهبي مي توان به داستان معراج حضرت محمد (ص) اشاره كرد. هدف اصلي مقاله حاضر آن است كه به راز و رمز حكمت هنر اسلامي و نگارگري اسلامي – ايراني در قالب معراج نگارگري بپردازد و اعتقاد عرفاني و مذهبي زمينه ساز اين ماجراي عظيم الهي را بازگو نمايد و نقش موضوعات مذهبي چون معراج نگاري در نگارگري ايراني و ابعاد معنايي آن را مورد مطالعه قرار دهد. از اين رو نسخۀ خطي يوسف و زليخا موجود در كتابخانۀ مركزي تبريز (مكتب شيراز دوران تيموري) مورد بررسي قرار گرفته است. سئوالات تحقيق: نمادها و عناصر ظاهري و عرفاني معراج نگاري ايراني كدامند؟ در نگارۀ معراج پيامبر نسخۀ خطي يوسف و زليخا، كدام عناصر استفاده شده و ويژگي هاي تصويري اين نگاره كدام موارد است؟ اين نسخۀ خطي داراي هفت نگاره است كه اولين نگاره شامل نگاره معراج پيامبر اكرم (ص)، از آثار ماندگار جامي عارف بزرگ ايراني است. جامي در ابتداي كتاب هفت اورنگ به نعت و ستايش حضرت محمد (ص) و داستان معراج آن حضرت مي پردازد. در اين نسخه، داستان از منظر مفهومي و عناصر تشكيل دهنده نگاره، مورد بررسي قرار گرفته است. در اين نگاره از عناصر موجود در معراج چون پيكر حضرت پيامبر، براق و چهار فرشته و همچنين مفهوم عرفاني رنگ داستان استفاده شده است.
آنچه در بالا مطالعه كرديد بخشي از مقالۀ «نگاهي بر حكمت معنوي نگارگري ايراني مطالعه موردي: نگاره معراج پيامبر (ص)» نوشته مهناز شايسته فر و مريم متفكر آزاد است كه در شمارۀ 183
«كتاب ماه هنر» به چاپ رسيده است.
براي مطالعه متن كامل اين مقاله بر روي فايل پايين كليك كنيد.