میراث مکتوب – تاریخ عربستان و قوم عرب عنوان جلد پانزدهم از مقالات تقی زاده است.
قبل از ظهور اسلام گذشته از تمدن قدیم یونان و روم و هند و چین که تا آن تاریخ هنوز مداومت داشت و مدنیت مصر و بابل وسومری ها و فنیقی ها در اعصار قدیمی تر اقوام ساکن اطراف عربستان مانند نبطی ها و یهود و آرامی ها و ایرانی ها از حیث معرفت و تمدن و ثروت و تجارت در عداد ملل متمدن آن زمان محسوب می شدند و کم یا بیش قدرت و آوازه تاریخی داشتند.
لکن نام و نشان عربستان در دنیای خارج کمتر مشهود بود و فقط انبساط ناگهانی اسلام و فتوحات عرب و مسلمین داستان آن صحرای عظیم بی آب و علف یا اقیانوس موج ریگ سوزان را که جسته و پاشیده جزیره های کوچکی دارای آب و گیاه (واحه) در آن پراکنده بود بر سر زبان ها انداخت.
این جلد از مقالات تقی زاده شامل پنج بخش است:
بخش یکم: نه خطابه راجع به تاریخ عربستان و قوم عرب در اوان ظهور اسلام و قبل از آن
بخش دوم: منقولات برای تاریخ عرب، منابع اروپایی
بخش سوم: منقولات برای تاریخ عرب (منابع اسلامی)
بخش چهارم: یادداشت های پراکنده (مربوط به عربستان)
بخش پنجم: از پرویز تا چنگیز (تجدید چاپ از روی چاپ اول)
افشار: ایرج، مقالات تقی زاده (جلد پانزدهم: تاریخ عربستان و قوم عرب)، با یاری: میلاد عظیمی، تهران، توس، 1393.
دربارۀ مجموعه آثار سید حسن تقی زاده
سیدحسن تقی زاده یکی از مردان موثر در جریان استقرار مشروطیت و سپس از سیاستمداران کشور و همزمان از پژوهندگان برجسته و پیشگامان در پژوهشهای تاریخی به روش علمی و انتقادی بود. بنابراین می باید آثار و نوشته های او در هر یک از آن زمینه ها و مخصوصا آن چه در قلمرو ایرانشناسی است گردآوری و در یک مجموعه هماهنگ به چاپ برسد.
پس از درگذشت او به اجرای این نیت اقدام شد و تعدادی از آنها به نام مقالات تقی زاده در ده مجلد به چاپ رسید ولی ناتمام ماند. از جمله دو جلد به زبانهای خارجی بود که در مجموعه کنونی به زبان فارسی ترجمه شده است. اینک که انتشارات توس بر آن است تا همه نوشته ها و گفته های بازمانده از آن دانشمند را در یک مجموعه به چاپ برساند کوشیده است که هر مجلد به یکی از مباحث مورد علاقه و تحقیق تقی زاده اختصاص یابد. بنابراین در تنظیم مجموعه کنونی روشی دیگر از چاپ پیشین اختیار گشت. این مجموعه در 22 جلد انتشار می یابد که تا کنون 15 مجلد از آن منتشر گردیده است .
جلد اول: مشروطیت
جلد دوم: مانی شناسی
جلد سوم: گاه شماری در ایران قدیم
جلد چهارم: نوشته های سیاسی و سرگذشتی- ترجمه مرتضی ثاقب فر
جلد پنجم: پژوهشی در قلمرو ایرانشناسی – ترجمه مرتضی ثاقب فر
جلد ششم: فردوسی و شاهنامه
جلد هفتم: زندگی طوفانی
جلد هشتم: نطق های مجلس شورا (دوره های 1 و 2 و 5 و 6)
جلد نهم: نطق های مجلس شورا (دوره های 7 و 8و 15)
جلد دهم: نطق های مجلس سنا
جلد یازدهم: مدارک گاه شماری
جلد دوازدهم: نوشته های تاریخی و نوروز
جلد سیزدهم: کتابها، مقدمه ها، نقدها، دانشمندان – ایران شناسان
جلد چهاردهم: زبان فارسی و ادبیات آن
جلد پانزدهم: تاریخ عربستان و قوم عرب
جلد شانزدهم: تاریخ علوم و پزشکی (در دست انتشار)
جلد هفدهم: تعلیم و تربیت
جلد هیجدهم: جوهر تاریخ (در دست انتشار)
جلد نوزدهم: اوراق تازه یاب مشروطیت (در دست انتشار)
جلد بیستم: نامه ها و سندها (در دست انتشار)
جلد بیست و یکم: روزگار قاجار (در دست انتشار)
جلد بیست و دوم: سرمقاله های کاوه (در دست انتشار)