میراث مکتوب- لطائف التفسیر تصنیف فخرالاسلام ابونصر احمد بن الحسن بن سلیمان درواجکی (به سال 519 ﻫ.ق) از میراث‌های ارزشمند فرهنگ اسلامی و زبان و ادب پارسی، است.
این اثر چهارمین تفسیر کامل و جامع قرآن کریم به زبان فارسی، پس از ترجمۀ تفسیر طبری، تاج التراجم فی تفسیر قرآن للأعاجم و تفسیر سورآبادی است.
غنای زبانی حوزۀ آن، فرارود، به گونه‌ای است که قدیمترین نمونه‌های زبانی ادب پارسی را در بر می‌گیرد و زبان و سبک و قدمت این متن هر کدام به تنهایی عاملی است درخور برای جلب نظر پژوهشگران در حوزه‌های مطالعات تاریخ زبان پارسی، تاریخ ترجمه از عربی به پارسی، و دیگر جنبه‌های زبانی نظیر ساخت واژه و شیوة نگارش و رسم‌الخط.
به این تفسیر که در بخارا تألیف شد و در هند رواج بسیار یافت، در برخی فهرست‌ها و منابع لطایف العرفان و تفسیر سیف‌الدین و تفسیر زاهدی نیز گفته‌اند.
این اثر تفسیری به تازگی به تصحیح و تحقیق سعیده کمائی‌فرد توسط مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب در پنج جلد به چاپ رسیده است. جلد نخست: مقدمه و تفسیر سوره‌های الفاتحه تا آل عمران؛ جلد دوم: تفسیر سوره‌های النساء تا هود؛ جلد سوم: تفسیر سوره‌های یوسف تا نمل؛ جلد چهارم: تفسیر سوره‌های القصص تا القمر؛ جلد پنجم: تفسیر سوره‌های الرحمن تا الناس به همراه نمایه‌ها.
سعیده کمایی‌فرد در مقدمه به طرح مباحثی دربارۀ تفسیرنویسی، مزایای تفسیر درواجکی، روش مفسر در این تفسیر، شرح احوال وی، اختصاصات دستوری و نگارشی این اثر، کاربرد روش گونه‌شناسی در تصحیح متن، معرفی نسخه‌های تفسیر درواجکی و تأثیر اسرائیلیات بر تفاسیر شیعه و اهل سنت پرداخته است.
مصحح در معرفی نویسنده، ضمن بیان این که وی به احتمال زیاد از مردم «دروازجه» یکی از محلات بخارا بوده، آورده است: «مقام علمی این مفسر گرانقدر از احاطۀ او بر مسائل فقهی، و استنباط احکام شرعی از ادلۀ قرآنی و روایی، و آگاهیش از آراء دانشمندان ماوراء النهر و خراسان و جاهای دیگر به خوبی مشهود است؛ خاصه این که در جای جای تفسیر رأی و نظر مستقل مصنف جایگاه ویژه‌ای دارد».
وی نقل گفته‌ها و اعتقادات دانشمندان خراسان و ماوراء النهر و دیگر مفسران و روایان ایران و غیرایرانی را از امتیازات تفسیر درواجکی دانسته و عنوان کرده است که احیانا چنین مطالبی در دیگر تفسیرها، بدین گونه که در لطائف التفسیر آمده است، سابقه ندارد.
کمائی‌فرد ضمن مغتنم دانستن این تفسیر برای مطالعات گونه‌شناسی و سبک‌شناسی و تاریخ زبان فارسی، در بخش دیگری از مقدمه در خصوص دانش مؤلف در زمینۀ زبان عربی نیز می‌نویسد: «نکتۀ دیگری که بر ارزش کار این مفسر قرآن می‌افزاید احاطۀ علمی او بر مباحث لغوی و صرفی است که قرائت‌های مختلف برخی کلمات و جنبه‌های اشتقاقی آن‌ها را نیز شامل می‌شود و نیز آگاهی وی بر تأویل‌ها و وجوه مختلف استعمال لغات قرآنی…».
نسخۀ اساس در تصحیح این اثر تفسیری نسخۀ شمارۀ 218 و 219 کتابخانۀ ملک، مکتوب در سدۀ 8 و 9 هجری قمری بوده است. مصحح همچنین از نسخۀ شمارۀ 12150 کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی (مکتوب در قرن هشتم)، نسخۀ شمارۀ 822 کتابخانۀ گنج‌بخش پاکستان (مکتوب در قرن نهم) و نسخۀ شمارۀ 303 کتابخانۀ فاتح در استانبول (مکتوب در قرن نهم) نیز بهره برده است.
لطائف التفسیر (تفسیر درواجکی)، اثر فخر الاسلام ابونصر احمد بن حسن بن سلیمان درواجکی، با تصحیح و تحقیق سعیده کمائی‌فرد، در پنج جلد، توسط مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب، با قیمت‌های 525 هزار تومان (برای جلد شومیز) و 625 هزار تومان (برای جلد سخت)، چاپ و منتشر شده است.
علاقه‌مندان به خرید نسخۀ الکترونیک کتاب «لطائف التفسیر» می‌توانند اینجا کلیک کنند.
علاقه‌مندان به تهیۀ نسخۀ چاپی کتاب نیز می‌توانند با واحد فروش مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب، با شمارۀ 02166490612 داخلی 105، تماس حاصل نمایند.