میراث مکتوب- میرزا ملا احمداف، محقق و ایران‌شناس تاجیک روز چهارشنبه، ۵ بهمن‌ماه ۱۴۰۱ (۲۵ ژانویه ۲۰۲۳)، درگذشت. او عضو آکادمی علوم و اتحادیه نویسندگان تاجیکستان بود و سال‌ها ریاست انجمن دوستی تاجیکستان و ایران را بر عهده داشت.
او که ۲۰ فوریه، یعنی کمتر از یک ماه دیگر ۷۵ ساله می‌شد، در آرامستان «سر آسیا» در شهر دوشنبه به خاک سپرده شد.
میرزا ملا احمداف در تاریخ ۲۰ فوریه ۱۹۴۸ در روستای دَردَر، ناحیه عینی واقع در استان سغد تاجیکستان به دنیا آمده و سال ۱۹۶۹ میلادی دوره دانشکده زبان و ادبیات دانشگاه ملی این کشور را به پایان رسانده و وارد آکادمی علوم تاجیکستان شد.
وی فعالیت علمی خود را در پژوهشگاه شرق شناسی آکادمی مذکور شروع و سال‌ها به عنوان سرپرست شعبه ادبیات ایران و افغانستان کار کرد.
سپس سرپرستی شعبه ایرانشناسی و هندشناسی و معاونت علمی ریاست پژوهشگاه مزبور را به عهده گرفت و بعد از منحل شدن پژوهشگاه در ۱۹۹۳ در پژوهشگاه زبان و ادبیات رودکی آکادمی علوم تاجیکستان انجام وظیفه کرد.
اپاز سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۴ ریاست شعبه علمی این پژوهشگاه و از سال ۲۰۰۵ به عنوان معاون دبیر ارشد علمی آکادمی علوم تاجیکستان فعالیت می‌کرد.
این دانشمند تاجیک بیش از ۴۵۰ اثر از خود باقی گذاشته و بیش از ۳۰ کتاب درباره شعرا و نویسندگان معاصر و قدیم پارسی‌زبان منتشر کرده است از جمله گلچین و برگزیده‌های قابوسنامه، رباعیات خیام، اشعار شهریار، حافظ و رودکی.
میرزا ملا احمداف در پژوهش و بررسی آثار رودکی که در تاجیکستان او را «سردفتر ادبیات فارس و تاجیک» می‌نامند تخصص داشت. با این حال او درباره دیگر شاعران پارسی‌زبان مثل فردوسی، ناصر خسرو، مولوی، لاهوتی، فرخی سیستانی، فروغی بسطامی و قاآنی شیرازی هم کتاب نوشته و تحقیق کرده است.
او با کتاب‌های یاد یار مهربان (تهران، ۲۰۰۱) ، خوبان پارسی‌گوی (تهران، ۲۰۰۳)، اندرزهای رودکی (تهران، ۲۰۰۸) و صدای آسیا (۲۰۱۱)، خواننده ایرانی را هم با آثار شاعران معروف تاجیک آشنا کرد.
او عضو هیات تحریریه مجله «رودکی» (تهران)، فصلنامه علمی-پژوهشی پژوهشنامه تاریخ و مجله مؤسسه فرهنگی اکو (تهران) بود و مقاله‌های متعددی در نشریه‌های معتبر ادبی و پژوهشی ایران منتشر کرده است.
میرزا ملا احمداف یکی از مؤلفان «تاریخ ادبیات ایران در قرن‌های ۱۹ و ۲۰» (مسکو، ۱۹۹۹) بود و آثارش در مسکو، تهران، واشنگتن، باکو، مشهد، کراچی، کابل و تاشکند به طبع رسیده‌اند.
از دیگر کتاب‌هایش می‌توان به «بزرگداشت انسان نیک» و «بیا تا جهان را به بد نسپریم» اشاره کرد.