ميراث مكتوب – اندیشهها و باورهای ایرانی در طی قرون متمادی دستخوش تغییرات و دگرگونیهای بسیاری شده است. بسیاری از آنها در لایههای متنهای به جا مانده و آثار مورخان و مترجمان پنهان گشته و تنها راه رسیدن بدانها، بررسی و کندوکاو در منابع عربی و متون پهلوی است، به این امید که بتوان، هویت واقعی و پنهان شدۀ آنها را روشن ساخت.
بخشی از این اندیشههای ایرانی را میتوان در آثار بزرگترین ناقل فرهنگ ایرانی به فرهنگ عربی یعنی ابن مقفع یافت. وی که مترجم کلیله و دمنه و دو کتاب الادب الصغیر و الکبیر است، بسیاری از پندهای ایرانیان را در لایه های آثار خود به کار برده است؛ ولی اشارتی به ایرانی بودن آنها نکرده است.
الادب الصغير و الكبير به اعتقاد برخي صاحب نظران عرب با تاثيرپذيري از فرهنگ يونان نوشته شده است.
مولفان در اين اثر نشان داده اند كه اين دو كتاب سخت متاثر از فرهنگ ايرانيان است. در اين ميان تعداد قابل توجهي از عبارت هاي عربي اين دو كتاب در منابع عربي منسوب به حكيمان ايراني چون بزرگمهر و آذرباد و نيز شاهان ايراني چون انوشروان، اردشير، ساسان، بهرام و … است.
به علاوه مضامين مشتركي در اين دو كتاب وجود دارد كه نشان مي دهد اين دو كتاب ترجمه اي از متون پهلوي و ايراني است.
این کتاب علاوه بر یک مقدمه 27 صفحهای درباره ابن مقفع و آثار او از 7 بخش زیر تشکیل شده است:
فصل اول: «ادب و دانش»
فصل دوم: «امـور اخلاقی»
فصل سوم: «امور سیاسی»
فصل چهارم: «امور اجتماعی»
فصل پنجم: «امور دینی»
فصل ششم: «زهد»
فصل هفتم: «امور متفرقه»
در این پژوهش بسیاری از سرچشمههای ایرانی این دو اثر را که به اعتقاد بسیاری از محققان از قدیمترین آثار ادب عربی محسوب میشوند با استناد به منابع عربی و فارسی مشخص شده است.
سبزیانپور: وحید – عزیزی: نسرین، تأثیر اندیشههای ایران باستان بر دو کتاب الأدب الصغیر و الكبير، تهران، یار دانش، 147 صفحه، 1393.