میراث مکتوب – ریچارد فرای، ایرانشناس برجسته و اندیشمند آمریکایی که عشقی عمیق نسبت به فرهنگ و تاریخ ایران داشت، روز پنجشنبه هفتم فروردین ماه ۱۳۹۳ در سن ۹۴ سالگی درگذشت.
فرای از مشهورترین ایران شناسان جهان به شمار می‌آمد که عمری را برای شناساندن و تحقیق درباره فرهنگ ایران گذاشته بود و فرهنگ و تاریخ ایران بدون شک مدیون شرق شناسانی چون فرای است.
در ادامه به چند اثر مهم این ایرانشناس برجسته اشاره می شود:
میراث باستانی ایران
میراث باستانی ایران (به انگلیسی: The Heritage of Persia) نوشته ریچارد فرای است که توسط مسعود رجب‌نیا در سال ۱۳۴۴ به فارسی برگردانیده شده است.
فصل های این کتاب به شرح زیر است:
دیباچه
۱٫فصل اول: سرزمین ایران و مناظر جالب آن ۱٫کلیات و جزئیات جغرافیایی
۲٫زمینه جغرافیایی تاریخ
۳٫مردم تغییر می‌کنند اما بر جای می‌مانند
۲٫فصل دوم: سنت‌های ایرانیان ۱٫گذشته آریایی‌ها
۲٫زرتشت و پیام او
۳٫داستان‌های حماسی مشرق
۳٫فصل سوم: ایران و سرزمین‌های مغرب آن ۱٫میراث قرن‌ها
۲٫دودمانهای نوخاسته
۳٫پیشرفت کار پارس‌ها
۴٫روی نمودن دوران فترت در شاهنشاهی
۵٫شاهنشاهی یکپارچه هخامنشیان دربار و دیوان
۶٫اوضاع اقتصادی
۷٫دین در پایان روزگار هخامنشیان
۸٫برافتادن دودمان هخامنشی
۴٫فصل چهارم: سرزمین‌های پیرامون مرزهای ایران ۱٫اسکندر و میراث او
۲٫تمرکز سلوکیان
۳٫میراث هلنی
۴٫گسترش فرهنگ هلنی در سرزمین‌های دیگر
۵٫دولت یونانی باختر
۶٫گندهاره و نفوذ مغرب
۵٫فصل پنجم: اشکانیان ۱٫دودمان فراموش شده
۲٫تبار پارتیان
۳٫راه به سوی مغرب
۴٫پارت و روم
۵٫دستگاه حکومت و دیوان شاهنشاهی
۶٫ادبیات و فرهنگ
۷٫پایه دین زرتشت
۸٫کوشانیان و مشرق
۹٫سنت‌های فارس
۶٫فصل ششم: جانشینان هخامنشیان ۱٫اردشیر و دوران تاریخی
۲٫امپریالیسم شاپور
۳٫جنبش‌های کفرآمیز و دستگاه روحانی
۴٫روزگار سربلندی ایران
۷٫فصل هفتم: افتادن ایران بدست مسلمانان ۱٫ازهم پاشیدگی نظم کهن
۲٫جنگ اسلام با ایران
۳٫خصوصیات آسیای میانه
۴٫آئین زرتشت در فارس
۵٫آغاز زندگی نوین ایران
۸٫حواشی
۹٫شرحی درباره نقشه‌ها
۱۰٫ضمیمه‌ها
۱۱٫کتاب‌شناسی
۱۲٫فهرست اعلام
تاریخ باستانی ایران
تاریخ باستانی ایران (به انگلیسی: The history of ancient Iran) نوشتهٔ ریچارد فرای است که مسعود رجب نیا در سال ۱۳۸۰ شمسی به فارسی برگردانیده است.
فصل‌های کتاب به شرح زیر است:
۱٫فصل اول: بررسی جغرافیایی ۱٫سراسر منطقه
۲٫ایران
۳٫افغانستان
۴٫آسیای میانه
۲٫فصل دوم: جمعیت شناسی ۱٫سراسر منطقه
۲٫ایران
۳٫افغانستان
۴٫نتایج بحث
۳٫فصل سوم: تاریخ فلات و آسیای میانه پیش از آمدن ایرانیان ۱٫بازسازی گذشته
۲٫شرق نزدیک در آستانه هزاره نخستین
۳٫باستان‌شناسی و شواهد دیگر اوستایی
۴٫فصل چهارم: مادها و اسکیت‌ها و فرمانروایان مشرق ۱٫برپایی امپراطوری ماد
۲٫کیمریان و اسکیت‌ها
۳٫پایان کار اورارتو
۴٫از پای افتادن آشور
۵٫آثار مانده از ماد
۶٫گسترش امپراطوری
۷٫هنرو فرهنگ مادی (در برابر معنوی)
۸٫دین
۹٫پیکار لیدی و برافتادن ماد
۵٫فصل پنجم: هخامنشیان ۱٫کورش و پایه گذاری امپراطوری
۲٫کبوجیه و «غضب» گوماته
۳٫کشورستانی‌های دیگر
۴٫تجدید سازمان امپراطوری
۵٫دین
۶٫پایتخت‌ها
۷٫خشایارشا و فترت
۸٫تباهی هخامنشیان
۹٫هخامنشیان
۶٫فصل ششم: اسکندر بزرگ و سلوکیان ۱٫اسکندر در ایران و آسیای میانه
۲٫رویدادهای پس از مرگ اسکندر
۳٫استواری پادشاهی سلوکی
۴٫برافتادن سلوکیان و میراث آنان
۵٫میراث هلنیسم
۷٫فصل هفتم: یونانی- باختریان، سکاییان و پارتیان ۱٫یونانیان در آسیای میانه و افغانستان
۲٫تاخت و تاز بیابانگردان
۳٫پارتیان در مشرق
۸٫فصل هشتم: پارتیان در فلات ۱٫گسترش پادشاهی
۲٫سازمان حکومت
۳٫جنگ‌های ایران و روم
۴٫هلنیسم و برپاخیزی دوباره ایرانیان
۹٫فصل نهم: کوشانیان ۱٫ریشه‌ها
۲٫کوشانیان بزرگ
۳٫ازهم پاشیدگی امپراطوری
۴٫روابط فرهنگی میان شرق و غرب
۱۰٫فصل دهم: دودمانهای خُرد در فلات ۱٫پارس
۲٫الیمائیس
۳٫خاراسن و خلیج
۴٫فترت
۵٫آدیابن و شمال بین‌النهرین
۶٫فلات ایران
۱۱٫فصل یازدهم: ساسانیان ۱٫اردشیر و آغاز کار
۲٫جنگ‌های شاپور
۳٫جانشیان شاپور
۴٫شاپور دوم و تجدید حیات ساسانیان
۵٫اصلاحات خسروانوشیروان (“جاویدان روان”)
۶٫بازپسین فرمانروایان
۱۲٫فصل دوازدهم: ایران شرقی و آسیای میانه ۱٫میراث کوشانیان و ساسانیان
۲٫هفتالیان (هیطل، هیاطله در فاصله تاریخ
۳٫کشور – شهرهای سغدی
۴٫فرمانروایان فرودست در افغانستان
۱۳٫پیوست‌ها ۱٫پیوست ۱: شجره‌نامه‌ها ۱٫شجره نسب هخامنشیان
۲٫هخامتش
۳٫چش پش
۴٫شجره‌نسب شاهان اشکانی
۵٫شجره‌نسب ساسانیان
۲٫پیوست ۲ ۱٫کتبیه بیستون از داریوش نزدیک کرمانشاه
۳٫پیوست ۳ ۱٫کتیبه باختری سرخ کُتل نزدیک بَغلان اففانستان
۴٫پیوست ۴ ۱٫کتیبه شاپور اول در نقش رستم در فارس
۵٫پیوست ۵ ۱٫کتیبه‌های فارسی میانه و پارتی نرسی در پایکول در شمال خانقین، عراق
۱۴٫فهرست اعلام
عصر زرین فرهنگ ایران
عصر زرین فرهنگ ایران (به انگلیسی: The Golden Age Of Persia)، کتابی است که ریچارد فرای در سال ۱۹۸۸ به تحریر در آورده و مسعود رجب‌نیا به فارسی برگردانیده است. این کتاب به موضوع فرهنگ در ایران در طول چندین دوره تاریخی می‌پردازد.
فصل های این کتاب به شرح زیر است:
۱٫گذشته و حال و آینده
۲٫ایران ساسانی
۳٫آسیای میانه پیش از حمله اعراب
۴٫فتوحات عرب در ایران
۵٫فتوحات اسلام در آسیای میانه
۶٫عباسیان و مغرب ایران
۷٫فرقه‌های کفر و دین اسلام
۸٫خدمت‌های ایران به فرهنگ اسلامی
۹٫هنر و پیشه‌ها
۱۰٫دودمانهای ایرانی
۱۱٫برتری یافتن ترکان
۱۲٫میراث عرب
ترجمه تاریخ بخارا
ریچارد فرای همچنین کتاب تاریخ بخارا را نیز به انگلیسی ترجمه کرده است. کتاب تاریخ بخارا ، منسوب به ابوبکر محمد بن جعفر نرشخی (۲۸۶ ـ ۳۴۸)، از آثار مهم تحقیق در باب زمین‌های شرقی اسلامی است. ترجمه انگلیسی این اثر به قلم استاد ریچارد فرای در چاپخانه دانشگاه هاروارد در سال ۱۹۵۴ م منتشر شد.