میراث مکتوب – برخلاف قرآن های مترجَم، نهج البلاغه های مترجَم کمتر مورد بررسی و تحقیق قرار گرفته اند.
به جز چند چاپ سنگی و ویرایش عزیزاله جوینی از ترجمه ای از نهج البلاغه که در موزۀ آستان قدس نگهداری می شود، بقیۀ نسخه های نهج البلاغۀ مترجم بررسی نشده اند. تحقیق در لغات و ترجمه های نهج البلاغه و تدوین فرهنگنامه ای از آ نها امری بایسته به نظر میرسد. از جملۀ این نسخه ها می توان به نهج البلاغۀ کامل مترجَم با تاریخ کتابت 882 ق اشاره کرد که تحت شمارۀ 120در کتابخانۀ وزیری یزد نگهداری می شود و کهن ترین ترجمۀ کاملِ تاریخ دار نهج البلاغه است که می شناسیم.
ترجمۀ کاملِ دیگر از نهج البلاغه نسخۀ شمارۀ 8058 آستان قدس رضوی با تاریخ کتابت 960 ق است. خط متن و ترجمه و کتاب آرایی این نسخه بسیار ممتاز و نفیس، و برای چاپ عکسی مناسب است . این دو ترجمه به لحاظ تاریخ کتابت از نسخۀ جوینی قدیم ترند. همچنین از نسخه های مترجمِ غیرکاملِ نهج البلاغه میتوان به نسخۀ شمارۀ 104 کتابخانۀ گوهرشاد با تاریخ 818 و نسخۀ شمارۀ 826 کتابخانۀ بزرگ حضرت آیت اله العظمی مرعشی با تاریخ 891 ق اشاره کرد.
ادامه این مقاله نوشتۀ امین حق پرست که در شمارۀ 62 – 63 دوماهنامۀ تخصصی گزارش میراث منتشر شده است اینجا مطالعه کنید.