کد خبر:4388
پ
resale-m1

پنج رساله طبی

مکتب طب سنتی ایران نه فقط یک متد و شیوۀ درمان، که یک نظام جامع طبی است

میراث مکتوب – مکتب طب سنتی ایران نه فقط یک متد و شیوه درمان، که یک نظام جامع طبّی است. این مکتب هم در تدابیر نگاهداشت تندرستی سخنان کاربردی بسیار دارد و هم در سبب شناسی و تشخیص بیماری ‌ها دیدگاهی فراگیر عرضه می‌کند و هم در درمان از شیوه‌هایی گوناگون از کاربرد مواد طبیعی و اعمال روش‌های دستی تا رویکردهای روانی بهره می‌گیرد.

ویژگی دیگر این مکتب بر حکمت طبیعیات مبتنی است و بر دو پایه خرد و تجربه سنجیده استوار است، نه بر دریافت‌های پراکنده و شناخت ‌های نابسامان.

این مجموعه از پنج رساله در دانش پزشکی گردآوری شده است:

رسالۀ ادویه مفرده و مرکبه

این رساله به شماره ۱۱۰۴۹/۶ در مجموعه‌آی به شماره ۱۱۰۴۹ ف در کتابخانه ملی جمهوری اسلامی موجود است که تالیف نویسنده‌ای به نام حکیم علی اصفهانی است. وی در این رساله به اصول کلی شناخت ویژگی‌های داروهای مفرد و بازگشایی روش عقلی و تجربی در شناخت ویژگی‌ها و آثار و افعال آنها، و نیز به مسائل دیگری مانند اقسام غذا و احکام امور عارض بر داروها پرداخته است.

رساله در خواصّ چوب چینی و قهوه و چای خطایی

این رساله رساله سوم از مجموعه‌ای است که به شماره ۱۲۹۳۰ف در کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران ثبت شده است.این مجموعه به خط نستعلیق و نسخ در قرن سیزدهم قمری کتابت شده است. این رساله نگاشته حکیم قاضی کاشف الدین محمد است و وی این نوشتار را در زمان شاه عباس صفوی حسینی به فارسی نگاشته است تا نفع آن عام باشد و غلامان و شیعیان امیرالمومنین از آن منتفع شوند.

رسالۀ معالجه مرض وبا

این رساله با شماره ۱۰۳۹۴ ف در کتابخانه ملی قابل دستیابی است که بنا به متن نسخه، نویسنده آن محمدحسین افشار فرزند میرزا احمد حکیم‌باشی است و نام کاتب نسخه عبدالحمید است که در انتهای رساله به عنوان کاتب مدرسه دارالفنون ذکر شده است. نویسنده پس از شیوع وبایی در آذربایجان به تأْلیف این رساله پرداخته است و این وبا گویا همان وبایی است که هفت سال پس از وبای سال ۱۲۶۲ ق در دارالخلافه تهران روی داده و حکیم علی رضا ساوجی کتاب خود به نام دستورالاطباء فی دفع اطاعون و الوباء را پس از فراغت از کارزار با آن نگاشته و از چگونگی آن سخن گفته است.

رسالۀ تشریح

این رساله با شماره ۱۰۲۱۳ ف در کتابخانه ملی موجود است که نویسنده آن محمدحسین ابن میرزا بزرگ طهرانی است و این نوشتار را در سال ۱۲۶۹ اوایل سلطنت ناصرالدین شاه قاجار تحریر کرده است و تحریر آن را به دست صیفور بن سلطان مصطفی میرزای قاجار سپرده است. نویسنده در این رسال اصطلاحات آناتومی و نام استخوان‌ها را با واژگان زبان فرانسه به حروف فارسی آورده و در اغلب موارد نام عربی آنها را نیز ذکر کرده است.

رساله پادزهر

اصل این نسخه ظاهراً با شماره ۱۹۶۱۹ در کتابخانه موزه بریتانیا نگهداری می‌شود و نسخه عکسی آن به شماره ۸/۴۳۱ در کتابخانه دایره المعارف بزرگ اسلامی و میکروفیلم آن در کتابخانه دانشگاه تهران به شماره ۶۹۴ موجود است. این رساله از جهت اشتمال آن بر ذکر خواص مفرده‌های گیاهی، حیوانی و معدنی با خواص پادزهری و نیز به جهت ارجاعات آن به آرای حکمایی چون ابن باجه، ابن خوزی، ابن ماسویه، ارسطاطالیس، دیسقوریدوس، رازی و …. نوشتار با ارزشی است.

پنج رسالۀ طبی به تصحیح، پژوهش و ویرایش مجید انوشیروانی به کوشش محمدرضا شمس اردکانی و فرید قاسملو در ۱۸۶ صفحه نگاشته شده است که از سوی انتشارات چوگان در تهران منتشر شده است.

منبع: کتابخانه مجلس شورای اسلامی

ارسال دیدگاه

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

کلید مقابل را فعال کنید

مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب
تهران، خیابان انقلاب اسلامی، بین خیابان ابوریحان و خیابان دانشگاه، شمارۀ 1182 (ساختمان فروردین)، طبقۀ دوم، واحد 8 ، روابط عمومی مؤسسه پژوهی میراث مکتوب؛ صندوق پستی: 569-13185
02166490612