میراث مکتوب- نشست «جایگاه زبان فارسی در هند، دیروز و امروز» از سوی مرکز فرهنگی هند در تهران و با حضور سفیر کبیر هند و رایزن فرهنگی هند در ایران، معاون امور بین‌الملل بنیاد سعدی و رئیس پیشین مرکز تحقیقات زبان فارسی بنیاد سعدی در هند و جمعی از علاقه‌مندان به روابط فرهنگی این دو کشور، چهارشنبه ۲۸ تیرماه در محل مرکز فرهنگی هند برگزار شد.
در ابتدای این نشست، بلرام شکلا، رایزن فرهنگی هند در ایران، ضمن خوشامدگویی به حاضران در نشست، سخنان خود را با قرائت شعر ” چشم وا کن شش جهت تار است و بس” از بیدل دهلوی آغاز کرد و گفت: زبان فارسی را نمی‌توان از تاریخ هند جدا کرد و پیوندی که به واسطه این زبان میان ایران و هند ایجاد شده است، گسستنی نیست. یک ضرب‌المثل قدیمی می‌گوید که هر چیز که به هند وارد شود، دیگر از آن خارج نخواهد شد و این موضوع برای زبان فارسی نیز صدق می‌کند.
رودرا گائوراو شرست، سفیر کبیر هند در ایران نیز در این مراسم با بیان اینکه دانستن زبان فارسی برای ارتباط بین فرهنگ و رسوم دو کشور بسیار مهم است، گفت: کشور ما به ارتباط با همسایگان و دیگر کشورها نیاز دارد و این ارتباط از نوع فرهنگی نیز هست. زبان فارسی نقش مهمی در اشتراکات فرهنگی دو کشور داشته و این تعاملات باید ادامه داشته باشد.
در این نشست همچنین، احسان‌الله شکراللهی، رئیس پیشین مرکز تحقیقات زبان فارسی دهلی در سخنانی اظهار کرد: گستره زبان فارسی بسیار زیاد است و مانند تیری که آرش کمانگیر از کمان رها کرد از سویی تا هند و از سویی تا روم شرقی نفوذ کرده است. در این میان هند عمیق‌ترین تأثیر را از زبان فارسی گرفته است. هند ریشه‌های عمیقی دارد که یکی از این ریشه‌ها مربوط به زبان فارسی است.
وی با بیان اینکه زبان هر ملتی ریشه و هویت آن ملت است، گفت: بخش مهمی از تاریخ سیاسی، هنری و اجتماعی هند در دوران میانه به زبان فارسی نوشته شده و طبیعی است که زبان فارسی برای هند مهم باشد. برهمین اساس دولت هند در سال ۲۰۲۰ زبان فارسی را به عنوان یکی از زبان‌های کلاسیک هند دانست. اکنون در ایالت‌های بیهار، حیدرآباد، کشمیر، دهلی و … بسیاری از مردم هند زبان فارسی را می‌آموزند.
رئیس پیشین مرکز تحقیقات زبان فارسی دهلی افزود: بسیاری از واژگان زبان فارسی در بسیاری از زبان‌های دیگر هند مانند زبان اردو حضور پررنگی دارند. هند در چند عرصه بیشترین خدمت را به زبان فارسی داشته که کتیبه‌نگاری، تذکره‌نویسی، دستورنویسی، فرهنگ‌نویسی، انتشار متون فارسی و ابداع سبک شعر هندی ازجمله این خدمات است. ضرب سکه‌ها در حکومت‌های مختلف هند به زبان فارسی بود و حتی متون دینی هندوها و سیگ‌ها نیز به این زبان است.
شکراللهی با بیان اینکه هند و ایران در یک فضای تعاملی همواره به هم خدمت کرده‌اند، گفت: از دیگر نمونه‌های تأثیر دو کشور بر یکدیگر، انبوه متون از حوزه‌های مختلف علوم بوده است. تاریخ علم را غربی‌ها نوشته و در این تاریخ نقش مشرق زمین را کم جلوه دادند در صورتی که بیشتر علوم حاصل کار دانشمندان شرقی بوده است.
وی تصریح کرد: در حال حاضر زبان فارسی توسط ۲۸۰ استاد در ۱۴۰ مرکز در هند تدریس می‌شود و بیش از ۷۵۰۰ دانشجو مشغول تعلیم و تعلم زبان فارسی هستند. هیچ کشور دیگری جز خود ایران این تعداد گروه آموزش زبان فارسی را ندارد.
رئیس پیشین مرکز تحقیقات زبان فارسی دهلی در رابطه با برخی فعالیت‌های مرکز تحقیقات زبان فارسی دهلی گفت: انتشار «فصلنامه قند فارسی»، «فرهنگ چهار زبانه آریان»، فعالیت انجمن ادبی «بیدل»، برگزاری نشست‌های مربوط به زبان فارسی، برگزاری آزمون آزفا، برگزاری کلاس‌های حضوری و مجازی آموزش زبان فارسی، حضور در همایش‌های مختلف و معرفی دانشجویان برای بورس تحصیلی از جمله فعالیت‌های مرکز تحقیقات زبان فارسی است که هدف آن پشتیبانی از میراث مشترک دو کشور است.
در پایان مراسم، شهروز فلاحت پیشه، معاون امور بین‌الملل بنیاد سعدی ضمن تشکر از بنیاد فرهنگی هند در ایران برای برگزاری این نشست و تبریک به سفیر کبیر جدید هند در ایران بخاطر انتصاب ایشان در این سمت، گفت: از نظر من زبان و ادبیات فارسی قلب تپنده روابط فرهنگی ایران و هند است.
وی افزود: البته روابط فرهنگی دو کشور به هزاران سال پیش از میلاد مسیح و به زمانی باز می‌گردد که گروه‌هایی ازاقوام آریایی از مسیر دره خیبر به سرزمین‌های ایران و هند وارد شدند و از همان زمان روابط فرهنگی و زبانی میان این دو سرزمین نیز آغاز شد و شباهت‌های فراوان میان زبان اوستا و سانسکریت هم نشانه دیگری از پیوند دیرینه ایران و شبه قاره هند است، لیکن آنچه امروز در خصوص آن و در این نشست صحبت شد همان زبان فارسی امروزی است که باز می‌گردد به حضور آن در سرزمین هند از بیش از ۸۰۰ سال گذشته تا به امروز.
وی ادامه داد: زبان فارسی ابزار مهم تداوم روابط فرهنگی بین دو کشور بوده و خوشبختانه میراث ماندگار زبان فارسی در هند امروزی نیز قابل مشاهده است و حضور آن را در فراوانی فارسی‌آموزان مراکز زبان فارسی در هند می‌بینیم.
معاون امور بین‌الملل بنیاد سعدی ضمن معرفی این بنیاد و فعالیت‌های متنوع بین‌المللی آن در حوزه‌های آموزش زبان فارسی، تربیت مدرس زبان فارسی، تهیه و تامین منابع آموزشی مکتوب و الکترونیک، برگزاری آزمون‌های استاندارد زبان فارسی و نیز دوره‌های دانش‌افزایی اظهار کرد: برنامه‌ریزی برای آموزش زبان فارسی به‌خاطر ریشه تاریخی این زبان در کشور هند از فعالیت‌های خاص این بنیاد است که به‌واسطه حضور مرکز تحقیقات زبان فارسی در دهلی نو که نماینده بنیاد سعدی در آن کشور بوده و مستقر در محل رایزنی فرهنگی ایران در محل است، دنبال می‌شود.
فلاحت پیشه بیان کرد: در سند آموزشی سال ۲۰۲۰ دولت هند، زبان فارسی به عنوان یکی از زبان‌های کلاسیک این کشور قرار گرفته و اعلام شده است که مدارس این کشور می‌توانند در سطح دبیرستانی این زبان را در مدارس تدریس کنند.
وی ادامه داد: در همین راستا بنیاد سعدی پیرو علاقه و خواست دولت محل و با هماهنگی طرف ایرانی مجموعه کتاب‌های آموزش زبان فارسی ویژه مدارس هند را در دستور کار خود قرار داد و کتابی به‌نام “طوطی“ که برای چهار سال تحصیلی تالیف می‌شود را تهیه کرد که نمونه اول آن برای پایه اول هم‌اکنون منتشر و در اختیار نمایندگی بنیاد سعدی در دهلی نو قرار گرفته است.
معاون امور بین‌الملل بنیاد سعدی افزود: این کتاب بر اساس دانش تخصصی آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان (آزفا) و از سوی متخصصین مربوطه دانشگاهی تالیف شده است و ساختار آن کاملاً علمی و به لحاظ شکلی و محتوایی بر اساس فرهنگ کشور هند تهیه و منتشر شده و اکنون آماده در اختیار قرار دادن از سوی مرکز تحقیقات زبان فارسی دهلی نو برای فارسی آموزان محل است.
وی با اشاره به ظرفیت بالای کشور هند برای آموزش زبان فارسی در سطح مدارس آن کشور تصریح کرد: آموزش و پرورش استان بیهار هند به تازگی اعلام کرده است که نیاز به استخدام بیش از ۶۵۰ مدرس زبان فارسی دارد؛ که این معرف فرصت ارزشمندی است که برای گسترش زبان فارسی در هند وجود دارد.
معاون امور بین‌الملل بنیاد سعدی خاطرنشان کرد: بنیاد سعدی در راستای نهادینه کردن آموزش علمی زبان فارسی در هند تاکنون تعداد قابل توجهی راتبه تحصیلی نوع الف را در مقطع کارشناسی ارشد با همکاری دانشگاه علامه طباطبایی برای واجدین شرایط از آن کشور فراهم کرده است که تعدادی از پذیرفته‌شدگان هندی اکنون درحال تحصیل در این دانشگاه هستند و برای سال جاری نیز ۱۰ نفر دیگر درحال گزینش برای جذب و پذیرش این راتبه هستند.
گفتنی است، اهدای دو کتاب از کتابخانه مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی و یک تابلو خوش‌نویسی به زبان فارسی به سفیر کبیر هند در ایران و همچنین اهدای لوح تقدیر از سوی سفیر هند به آقای شکراللهی و همچنین اهداء یک نسخه کتاب طوطی ویژه آموزش زبان فارسی برای دانش آموزان هندی از سوی معاون امور بین الملل بنیاد سعدی به سفیر هند، در این نشست انجام شد.
منبع: پایگاه اطلاع‌رسانی بنیاد سعدی