استوارت کری ولش، استاد دانشگاه هاروارد و متصدی هنر اسلامی و هنر هند در موزه هنر هاروارد بوده است. ولش کسی است که برای اولین بار در جهان، هنر اسلامی و هندی را به صورت یکی از برنامههای درسی دانشگاهها توسعه بخشید. در طول زندگی ۳۵ ساله حرفهایاش او با آگاهی دادن به سراسر جهان و ترتیب دادن نمایشگاههای متعدد به ساخت و توسعه مجموعه موزههای جهان کمک بسیار کرده است. وی که عمر خود را به کسب دانش و مفاهیم هنر اسلامی و هندی سپری کرد عاقبت بر اثر حمله قلبی در سال ۲۰۰۸ درگذشت.
ولش برای دنیای هنر اسلامی مجموعه بی نظیری از نسخه نگارههای عهد صفوی را در کتابی با عنوان «نقاشی ایرانی» جای گذاشت.
ولش که نقاشی ایرانی را از حیث خلوص و شدت رنگ در قلمرو هنر دنیا بی رقیب میداند؛ در مقدمه کتابش درباره نقاشی ایران چنین آورده است:« شاخصترین ویژگی نقاشی ایرانی استفاده آن از اسلیمی است. طرحهای موزون که حالت شاخسارهای پیچان پر شکوفه را دارند و بیشتر هنرهای اسلامی از آنها جان میگیرند و نبض ریتمهای متقارن این نظام تزیینی عامل پر کننده و متحدکننده ترکیبهای ایرانی است.»
این نسخههای خطی را برای لذت بخشیدن ساختهاند. لمس کردن، دیدن، خواندن و حتی بوییدن و شنیدن خشخش آرام ورقهایشان هم لذتبخش است. هم هنرپژوهان و هم صناعت پژوهان میتوانند در میان صفحات و جلدهای این نسخهها مطالب مبهوت کننده و آموزنده بسیار یابند. در آفرینش این کتابها استادان صناعتهای گوناگون هر یک سهمی داشتند: وراقان، قطاعان، مذهبان، تشعیرسازان، صباغان و …
حاکمان صفوی که تدوین نسخههای خطی مورد بحث ما به امر آنان صورت گرفته از تبار عارفی به نام شیخ صفیالدین اردبیلی بودند که فرقهای از دروایش را در نزدیکی اردبیل بنیاد نهاد و وارثان او قدرت دنیوی را بر قدرت دینی افزودند و سلاطین فرقهای نظامی شدند.
ولش نگاره «بارگاه کیومرث» اثر سلطان محمد را شاهکار بینظیر شاهنامه آرتور هوتون (دارنده اثر) و حتی کل تاریخ نقاشی ایرانی قلمداد میکند. این نگاره را یکی از پرمایه ترین و گیراترین ویژگی های سلطان محمد نام میبرد. میل «سلطانمحمد» به پنهان کردن شماری شخصیت و جانور در دل صخرهها، ابرها ،کنده درختان و کوشش در ترسیم طبیعت گرایانهتر این عناصر از بازیگران اصلی از شاخصترین ویژگی این نگارگر است.
کتاب حاوی بهترین نسخه های نقاشی ایرانی پراکنده در بسیاری از موزهها و کتابخانههای دنیا است که توسط موسسه متن وابسته به فرهنگستان هنر منتشر شده است.
فهرست مطالب کتاب به این شرح است:
سپاس نامه
پیشگفتار
مقدمه
تصاویر و تفاسیر
شاهنامه فردوسی
کلیات میرعلیشیر نوایی
دیوان حافظ
نسخه نظامی
هفتاورنگ جامی
فهرست تصاویر
گزیده کتابنامه
نمایه
نقاشی ایرانی نسخهنگارههای عهد صفوی نوشته استوارت کری ولش با ترجمه احمدرضا تقاء در ۱۲۸ صفحه منتشر شده است.
منبع: کتابخانه مجلس شورای اسلامی