میراث مکتوب- سال نود و یک هم مانند سالهای دیگر، فراز و فرود و پستی و بلندی های خاصّ خود را داشت. نیم سال اول از نظر برنامه ریزی و اعتبارات و تخصیص، رو به اوج بود و نیم سال دوم رو به حضیض. داستان «سنگ آسیا و کشاکش دهر» برای یکایک انسانها آزمودنی است. در شداید، صبر و شکیب باید و در خوشی و راحتی، خدمت خلق را دوچندان روا شاید و خوشا کامروایان که درعهد گشاده دستی، ضنّت به خرج ندادند و دست هر صاحب فکر و قلم و اثری را گرفتند تا به وقت مضیقت و تنگدستی، از یاد یاران محو نشوند.
سال 91 نخستین سالی بود که روز«اسناد ملی و میراث مکتوب» در تقویم رسمی کشور، ثبت و ضبط و اعلام گردید. بدین مناسبت در نمایشگاه کتاب، مراسمی با عنوان «همگانی کردن میراث مکتوب» برگزارشد.
موفق بودن برپایی دو همایش بین المللی میراث علمی و فلسفی خواجه نصیرالدین طوسی و همایش میراث علمی غیاث الدین جمشید کاشانی، تحسین و ترغیب استادان فهیم و دانشمند را به دنبال داشت و جملگی برتداوم برگزاری این گونه همایشها تأکید داشتند، از این رو، با بررسیهای زیاد، موضوع همایش امسال را «سنّت کتابشناسی شیعی از ابن ندیم تا ابن طاووس» برگزیدیم و در پی آن، جلسات مشورتی با کارشناسان ترتیب دادیم، لیکن به دلیل کسر ناگهانی تخصیص مصوّب سالانه، ناچار به توقف این برنامه شدیم.
این خبر برای مؤسسات علمی و مراکز فرهنگی، بسان زلزله ای بود که تر و خشک را با هم سوزاند و تومار آمال کارها و برنامه های علمی آنان را در هم پیچید. این اتفاق همچون هر خبر غمبار و دهشتباری، برای آنان که اهل عبرت و درس آموزی بوده اند، به مقتضای« الخیر فیما وقع» فوایدی نیز در پی داشت، اگر نیک دریافته شود. بحمدالله رویه و عادت میراث مکتوب در طول این سالیان این بوده که اگر اوضاع بر وفق مراد می شده، بر نشر بیشتر مواریث دانشیان می کوشیده و عزم خود را بر جمع نسخ مدفون در قفسه های کتابخانه های دیگر بلاد جزم می کرده و از هر صاحب هوش و خردی که راه پژوهش نسخ را پیش گرفته، دستگیری می نموده، اما مع الوصف ریالی برای افزودن خشتی و تعویض در و پیکری تاکنون خرج نکرده، از این رو نه غم بَرج داریم و غصۀ خرج که آن را هم به لطف و تدبیر و همدلی یاران با وفای خود، از میان برمی داریم تا بتوانیم به راه خود ادامه دهیم.
اگرچه در وقت شنیدن خبر کم شدن بودجه، می رفت که سایۀ آوار آمال، سرمان بپوشاند و نگران شدیم که بار دیگر جملۀ « اری تراثی نهبا..» چون سالیان قبل، زهر مکرر شود، لیکن به لطف حضرت حق، چیزی نگذشت که نفس باد صبا مشک فشان شد و نوید صبح امید داد. فلذا آستین بالا زده، نخست کارهای مباح و مستحب را تعلیق کردیم و بر انجام حداقل واجبات، پای فشردیم تا خرج خود را با ماندۀ عطای سالانه – که اکنون به دلیل شرایط اقتصاد مقاومتی دو سوم آن کاسته شده – طراز کنیم.
کتابخانۀ جامع میراث مکتوب
در عهد دهکدۀ کوچک جهانی، امکان دسترسی سریع، آسان، ارزان و انتقال دانش از یک نقطه به آن سوی جهان، فراهم شده، سالخوردگان ما افسوس می خورند که از این مواهب کم بهره اند و طبعاً سبک سنتی طبع و نشر را ترجیح می دهند، چون استفاده از دنیای نرم افزار و اینترنت و رایانه برایشان چندان سهل و مقدور نیست. اما نظر نسل جدید با نسل پیشین، به دلیل همین شرایط خاص، تفاوت بسیار دارد. نسل امروز به جای این که به دو انگشت قلم به دست بگیرد، با ده انگشت توسط صفحه کلید رایانۀ خود مقالاتش را می نویسد. از سوی دیگر، اکنون بسیاری از کتب و نشریات مهم داخل و خارج، یا به طور رایگان در اینترنت قرار دارد، یا به صورت نرم افزارها و الواح فشرده به مخاطبان خود عرضه می شود.
در همین ارتباط، لازم به ذکر است که یکی از اقدامات بسیار سودمندی که توسط مرکز علوم اسلامی کامپیوتری نور در شهر قم در 20 سال گذشته انجام گرفته، تولید دهها نرم افزار از منابع و کتب دینی، تاریخی، ادبی، فلسفی و دیگر علوم رایج بوده است. تنها اشکالی که به این مرکز وارد است این است که پیش از شروع به کار، حق نشر و تولید آثار به صورت نرم افزار را از ناشران و مؤلفان آنها نگرفت.
اما پس از بررسی، برای میراث مکتوب روشن شد که مرکز نور ، هیچ انگیزه و هدفی از این کار جز خدمت به تولید و ترویج علم در کشور ندارد، از این رو، این مرکز با صاحبان تمام آثار یا وارثان آنها، مکاتبه کرد و اجازه گرفت تا از توش و توان و تجربۀ مرکز نور برای تولید نرم افزار کتابخانۀ جامع میراث مکتوب که شامل 250 عنوان(290 جلد) می باشد، بهره گیرد، تا علاوه بر امکان استفاده سریع و آسان از تمام متن کتابها، جست و جوی کامل در تمام کلمات و سطور، امکان مقابله با تصویر نسخه خطی اساس که از ویژگی های منحصر به فرد این نرم افزار است، نیز برای آنان فراهم گردد. این نرم افزار در نیمۀ اول سال 92 به همراه نرم افزار تمام متن نشریات میراث مکتوب تقدیم علاقه مندان خواهد شد.
آثار و منشورات امسال میراث مکتوب
میراث مکتوب امسال 15 عنوان منتشر کرد. اما به دلیل مضایق مالی، روش چاپ به صورت افست که هزینه های فیلم و زینک و چاپ و کاغذ و گالینگور را در پی داشت، از چرخۀ کارها حذف و روش چاپ دیجیتال با تیراژ 50 یا 100 یا 200 جایگزین شد. در این روش هزینه ها به یک پنجم تقلیل یافت. در غیر این صورت امکان ادامه کار برای ما مقدور نبود. این روش سالهاست که در غرب رایج است. در واقع میزان مخاطب و خریدار است که شمارگان را تعیین می کند. با این روش انبار و هزینه های هنگفت آن حذف می شود و ناشر به تناسب نیاز بازار اقدام به تولید می کند.
خوشبختانه از15 عنوان کتابی که امسال انتشار یافت، 11 عنوان برنده جایزه شد، که با دو مقاله ای که در آینه میراث و گزارش میراث درج شده و جایزه دریافت کرد، مجموع جوایز امسال این مرکز به 13 رسید و این دلیل دیگری است بر خرافی بودن نحوست عدد 13!
سایت میراث مکتوب
سایت میراث مکتوب برای مخاطبانش از معدود سایتهایی است که به معرفی تازه های کتب و منابع ایران شناسی و متون منتشر شده در کشور می پردازد، از ویژگیهای این پایگاه علمی این است که تمام مقالات نشریات خود را که به مرور صفحه آرایی می شود، بلافاصله در سایت درج می کند، شاید بیش از 50 مقاله امسال در سایت درج شد، البته پس از چاپ نشریه، تصویر تمام صفحات آن به صورت پی دی اف برای علاقه مندان که دسترسی به نسخه کاغذی ندارند، فراهم گردید.
درج مقالات مهم نشریات دیگر از جمله خصایص این سایت است. انجام 30 مصاحبه با اندیشمندان و متن شناسان، درج 30 یادداشت ملال آور توسط مدیر سایت، درج گزارشهای تصویری از نشستها و سفرها و دیدار های دوستانه ماهانه و… از دیگر فعالیتهای پایگاه میراث مکتوب است که بحمدالله حجم رو به رشدی از بازدیدکننده را به خود اختصاص داده به طوری که از 200 بازدید در روز به 820 بازدید در روز رسیده است.
نشریات میراث مکتوب
آینۀ میراث، نیم سالنامه ای است که سردبیرش دکتر رضایی باغ بیدی است. آینه میراث امسال نخستین شمارۀ آن با رتبۀ علمی و پژوهشی منتشر شد و شماره ای هم به صورت ضمیمه نشر یافت. شماره دوم امسال هم آماده انتشار شده که اواخر فروردین 92 –ان شاءالله- منتشر می شود. مجموعه مقالات همایش عرفات العاشقین هم به صورت ضمیمۀ آینه میراث در 200 صفحه آمادۀ انتشار شده که از غنی ترین ضمائم این نشریه به حساب می آید و امید می رود تا اواسط اردیبهشت 92 منتشر گردد. اکنون حجم مقالات مصوب برای درج در آینه میراث بالغ بر 50 مقاله داوری شده است که نامه پذیرش به متقاضیان داده شده و می کوشیم تا دو سال آینده انتشار یابد. در حال حاضر 4 ضمیمۀ دیگر در نوبت انتشار است.
گزارش میراث، دو ماهنامه ای است که با اندکی تأخیر اما هر شماره از شمارۀ قبل جذاب تر و پر مطلب تر منتشر می شود. این نشریه پس از انتشار سه ضمیمه، اولی در باره مرحوم ایرج افشار، دومی در بارۀ انتحال و کتابسازی و سومی در بارۀ نقد، توانسته است مخاطبان گسترده ای را جلب کند. اکنون شمارۀ 52 آمادۀ چاپ شده و سعی ما بر این است که تا اواخر فروردین 92 آن را چاپ کنیم. متن کامل این نشریه نیز در سایت میراث مکتوب قابل برداشت می باشد.
میراث علمی اسلام و ایران، نیم سالنامه ای است که سردبیرش دکتر محمد باقری می باشد. دومین نشریه تاریخ علم در کشور است. نخستین شمارۀ آن امسال منتشر شد و بیشتر مطالب شمارۀ دوم آن هم آماده شده است. جای بسیار تأسف است که در کشوری که مهد علم وسکوی صدور دانش به جهان بوده، تنها دو نشریه مربوط به تاریخ علم دورۀ اسلامی در آن منتشر می شود که به معرفی دستاوردهای علمی دانشمندان گذشته می پردازد.
و اما از برکات دوران عسرت و افسردگی، احیای سنت پیشینیان در اطعام مساکین از طلاب و علمای دانشگاهی به قصد تقریب مذاهب و مشارب و به منظور تبادل انظار و آراء و به هدف تجدید دیدار و تحبیب قلوب یاران و … بود. دوشنبه آخر هرماه موعد زیارت احباب است تا گرد هم جمع گردند و با نوش جان کردن آبگوشت، گزارشی از زبان مدیر مرکز بشنوند و سخنی نو از یکدیگر دریابند و شاعری شعری جدید بخواند و اهل مجلس را به طرب آورد. اتفاقا در یکی دو تا از این مجالس بود که یک حامی برای نشر دیجیتال یافت شد و دیگری اسپانسر بخشی از هزینه های نشر چند کتاب و شاید روزی برای تمام آثار.
علی الظاهر وضع تا نیمۀ سال آینده بر همین منوال خواهد بود. اگر کوشش ما برای جلب مشارکتهای مردمی به جایی برسد و اگر این آب باریک ادامه یابد و اگر هزینه ها بیشتراز این نشود، طبعاً کارها ادامه خواهد یافت و آثار مانده در صف انتظار به طبع خواهد رسید و علاقه مندان به کوشش و پژوهش با دلگرمی به کار خود ادامه خواهند داد.
پیشاپیش سال نو و عید نوروز باستانی را به همۀ دوستان میراث مکتوب و دوستداران فرهنگ ایران اسلامی و هموطنان ایرانی خود، تبریک می گویم و سالی سرشار از شادکامی و بهروزی و نیکبختی را برای همگان از درگاه خداوند منّان درخواست می کنم و در پایان دامن سخن را با چند بیتی از اشعار سخنسرای شیراز سعدی –علیه الرحمه- در بارۀ تبریک عید نوروز فرا می چینم.
برآمد باد صبح و بوی نوروز به کام دوستان و بخت پیروز
مبارک بادت این سال و همه سال همایون بادت این روز و همه روز
جهانی خرم است ای گل کجایی که بینی بلبلان را ناله و سوز
جهان بی ما بسی بودست و باشد برادر جز نکونامی نیندوز
نکویی کن که دولت بینی از بخت مبر فرمان بد گوی بد آموز
سال 91 نخستین سالی بود که روز«اسناد ملی و میراث مکتوب» در تقویم رسمی کشور، ثبت و ضبط و اعلام گردید. بدین مناسبت در نمایشگاه کتاب، مراسمی با عنوان «همگانی کردن میراث مکتوب» برگزارشد.
موفق بودن برپایی دو همایش بین المللی میراث علمی و فلسفی خواجه نصیرالدین طوسی و همایش میراث علمی غیاث الدین جمشید کاشانی، تحسین و ترغیب استادان فهیم و دانشمند را به دنبال داشت و جملگی برتداوم برگزاری این گونه همایشها تأکید داشتند، از این رو، با بررسیهای زیاد، موضوع همایش امسال را «سنّت کتابشناسی شیعی از ابن ندیم تا ابن طاووس» برگزیدیم و در پی آن، جلسات مشورتی با کارشناسان ترتیب دادیم، لیکن به دلیل کسر ناگهانی تخصیص مصوّب سالانه، ناچار به توقف این برنامه شدیم.
این خبر برای مؤسسات علمی و مراکز فرهنگی، بسان زلزله ای بود که تر و خشک را با هم سوزاند و تومار آمال کارها و برنامه های علمی آنان را در هم پیچید. این اتفاق همچون هر خبر غمبار و دهشتباری، برای آنان که اهل عبرت و درس آموزی بوده اند، به مقتضای« الخیر فیما وقع» فوایدی نیز در پی داشت، اگر نیک دریافته شود. بحمدالله رویه و عادت میراث مکتوب در طول این سالیان این بوده که اگر اوضاع بر وفق مراد می شده، بر نشر بیشتر مواریث دانشیان می کوشیده و عزم خود را بر جمع نسخ مدفون در قفسه های کتابخانه های دیگر بلاد جزم می کرده و از هر صاحب هوش و خردی که راه پژوهش نسخ را پیش گرفته، دستگیری می نموده، اما مع الوصف ریالی برای افزودن خشتی و تعویض در و پیکری تاکنون خرج نکرده، از این رو نه غم بَرج داریم و غصۀ خرج که آن را هم به لطف و تدبیر و همدلی یاران با وفای خود، از میان برمی داریم تا بتوانیم به راه خود ادامه دهیم.
اگرچه در وقت شنیدن خبر کم شدن بودجه، می رفت که سایۀ آوار آمال، سرمان بپوشاند و نگران شدیم که بار دیگر جملۀ « اری تراثی نهبا..» چون سالیان قبل، زهر مکرر شود، لیکن به لطف حضرت حق، چیزی نگذشت که نفس باد صبا مشک فشان شد و نوید صبح امید داد. فلذا آستین بالا زده، نخست کارهای مباح و مستحب را تعلیق کردیم و بر انجام حداقل واجبات، پای فشردیم تا خرج خود را با ماندۀ عطای سالانه – که اکنون به دلیل شرایط اقتصاد مقاومتی دو سوم آن کاسته شده – طراز کنیم.
کتابخانۀ جامع میراث مکتوب
در عهد دهکدۀ کوچک جهانی، امکان دسترسی سریع، آسان، ارزان و انتقال دانش از یک نقطه به آن سوی جهان، فراهم شده، سالخوردگان ما افسوس می خورند که از این مواهب کم بهره اند و طبعاً سبک سنتی طبع و نشر را ترجیح می دهند، چون استفاده از دنیای نرم افزار و اینترنت و رایانه برایشان چندان سهل و مقدور نیست. اما نظر نسل جدید با نسل پیشین، به دلیل همین شرایط خاص، تفاوت بسیار دارد. نسل امروز به جای این که به دو انگشت قلم به دست بگیرد، با ده انگشت توسط صفحه کلید رایانۀ خود مقالاتش را می نویسد. از سوی دیگر، اکنون بسیاری از کتب و نشریات مهم داخل و خارج، یا به طور رایگان در اینترنت قرار دارد، یا به صورت نرم افزارها و الواح فشرده به مخاطبان خود عرضه می شود.
در همین ارتباط، لازم به ذکر است که یکی از اقدامات بسیار سودمندی که توسط مرکز علوم اسلامی کامپیوتری نور در شهر قم در 20 سال گذشته انجام گرفته، تولید دهها نرم افزار از منابع و کتب دینی، تاریخی، ادبی، فلسفی و دیگر علوم رایج بوده است. تنها اشکالی که به این مرکز وارد است این است که پیش از شروع به کار، حق نشر و تولید آثار به صورت نرم افزار را از ناشران و مؤلفان آنها نگرفت.
اما پس از بررسی، برای میراث مکتوب روشن شد که مرکز نور ، هیچ انگیزه و هدفی از این کار جز خدمت به تولید و ترویج علم در کشور ندارد، از این رو، این مرکز با صاحبان تمام آثار یا وارثان آنها، مکاتبه کرد و اجازه گرفت تا از توش و توان و تجربۀ مرکز نور برای تولید نرم افزار کتابخانۀ جامع میراث مکتوب که شامل 250 عنوان(290 جلد) می باشد، بهره گیرد، تا علاوه بر امکان استفاده سریع و آسان از تمام متن کتابها، جست و جوی کامل در تمام کلمات و سطور، امکان مقابله با تصویر نسخه خطی اساس که از ویژگی های منحصر به فرد این نرم افزار است، نیز برای آنان فراهم گردد. این نرم افزار در نیمۀ اول سال 92 به همراه نرم افزار تمام متن نشریات میراث مکتوب تقدیم علاقه مندان خواهد شد.
آثار و منشورات امسال میراث مکتوب
میراث مکتوب امسال 15 عنوان منتشر کرد. اما به دلیل مضایق مالی، روش چاپ به صورت افست که هزینه های فیلم و زینک و چاپ و کاغذ و گالینگور را در پی داشت، از چرخۀ کارها حذف و روش چاپ دیجیتال با تیراژ 50 یا 100 یا 200 جایگزین شد. در این روش هزینه ها به یک پنجم تقلیل یافت. در غیر این صورت امکان ادامه کار برای ما مقدور نبود. این روش سالهاست که در غرب رایج است. در واقع میزان مخاطب و خریدار است که شمارگان را تعیین می کند. با این روش انبار و هزینه های هنگفت آن حذف می شود و ناشر به تناسب نیاز بازار اقدام به تولید می کند.
خوشبختانه از15 عنوان کتابی که امسال انتشار یافت، 11 عنوان برنده جایزه شد، که با دو مقاله ای که در آینه میراث و گزارش میراث درج شده و جایزه دریافت کرد، مجموع جوایز امسال این مرکز به 13 رسید و این دلیل دیگری است بر خرافی بودن نحوست عدد 13!
سایت میراث مکتوب
سایت میراث مکتوب برای مخاطبانش از معدود سایتهایی است که به معرفی تازه های کتب و منابع ایران شناسی و متون منتشر شده در کشور می پردازد، از ویژگیهای این پایگاه علمی این است که تمام مقالات نشریات خود را که به مرور صفحه آرایی می شود، بلافاصله در سایت درج می کند، شاید بیش از 50 مقاله امسال در سایت درج شد، البته پس از چاپ نشریه، تصویر تمام صفحات آن به صورت پی دی اف برای علاقه مندان که دسترسی به نسخه کاغذی ندارند، فراهم گردید.
درج مقالات مهم نشریات دیگر از جمله خصایص این سایت است. انجام 30 مصاحبه با اندیشمندان و متن شناسان، درج 30 یادداشت ملال آور توسط مدیر سایت، درج گزارشهای تصویری از نشستها و سفرها و دیدار های دوستانه ماهانه و… از دیگر فعالیتهای پایگاه میراث مکتوب است که بحمدالله حجم رو به رشدی از بازدیدکننده را به خود اختصاص داده به طوری که از 200 بازدید در روز به 820 بازدید در روز رسیده است.
نشریات میراث مکتوب
آینۀ میراث، نیم سالنامه ای است که سردبیرش دکتر رضایی باغ بیدی است. آینه میراث امسال نخستین شمارۀ آن با رتبۀ علمی و پژوهشی منتشر شد و شماره ای هم به صورت ضمیمه نشر یافت. شماره دوم امسال هم آماده انتشار شده که اواخر فروردین 92 –ان شاءالله- منتشر می شود. مجموعه مقالات همایش عرفات العاشقین هم به صورت ضمیمۀ آینه میراث در 200 صفحه آمادۀ انتشار شده که از غنی ترین ضمائم این نشریه به حساب می آید و امید می رود تا اواسط اردیبهشت 92 منتشر گردد. اکنون حجم مقالات مصوب برای درج در آینه میراث بالغ بر 50 مقاله داوری شده است که نامه پذیرش به متقاضیان داده شده و می کوشیم تا دو سال آینده انتشار یابد. در حال حاضر 4 ضمیمۀ دیگر در نوبت انتشار است.
گزارش میراث، دو ماهنامه ای است که با اندکی تأخیر اما هر شماره از شمارۀ قبل جذاب تر و پر مطلب تر منتشر می شود. این نشریه پس از انتشار سه ضمیمه، اولی در باره مرحوم ایرج افشار، دومی در بارۀ انتحال و کتابسازی و سومی در بارۀ نقد، توانسته است مخاطبان گسترده ای را جلب کند. اکنون شمارۀ 52 آمادۀ چاپ شده و سعی ما بر این است که تا اواخر فروردین 92 آن را چاپ کنیم. متن کامل این نشریه نیز در سایت میراث مکتوب قابل برداشت می باشد.
میراث علمی اسلام و ایران، نیم سالنامه ای است که سردبیرش دکتر محمد باقری می باشد. دومین نشریه تاریخ علم در کشور است. نخستین شمارۀ آن امسال منتشر شد و بیشتر مطالب شمارۀ دوم آن هم آماده شده است. جای بسیار تأسف است که در کشوری که مهد علم وسکوی صدور دانش به جهان بوده، تنها دو نشریه مربوط به تاریخ علم دورۀ اسلامی در آن منتشر می شود که به معرفی دستاوردهای علمی دانشمندان گذشته می پردازد.
و اما از برکات دوران عسرت و افسردگی، احیای سنت پیشینیان در اطعام مساکین از طلاب و علمای دانشگاهی به قصد تقریب مذاهب و مشارب و به منظور تبادل انظار و آراء و به هدف تجدید دیدار و تحبیب قلوب یاران و … بود. دوشنبه آخر هرماه موعد زیارت احباب است تا گرد هم جمع گردند و با نوش جان کردن آبگوشت، گزارشی از زبان مدیر مرکز بشنوند و سخنی نو از یکدیگر دریابند و شاعری شعری جدید بخواند و اهل مجلس را به طرب آورد. اتفاقا در یکی دو تا از این مجالس بود که یک حامی برای نشر دیجیتال یافت شد و دیگری اسپانسر بخشی از هزینه های نشر چند کتاب و شاید روزی برای تمام آثار.
علی الظاهر وضع تا نیمۀ سال آینده بر همین منوال خواهد بود. اگر کوشش ما برای جلب مشارکتهای مردمی به جایی برسد و اگر این آب باریک ادامه یابد و اگر هزینه ها بیشتراز این نشود، طبعاً کارها ادامه خواهد یافت و آثار مانده در صف انتظار به طبع خواهد رسید و علاقه مندان به کوشش و پژوهش با دلگرمی به کار خود ادامه خواهند داد.
پیشاپیش سال نو و عید نوروز باستانی را به همۀ دوستان میراث مکتوب و دوستداران فرهنگ ایران اسلامی و هموطنان ایرانی خود، تبریک می گویم و سالی سرشار از شادکامی و بهروزی و نیکبختی را برای همگان از درگاه خداوند منّان درخواست می کنم و در پایان دامن سخن را با چند بیتی از اشعار سخنسرای شیراز سعدی –علیه الرحمه- در بارۀ تبریک عید نوروز فرا می چینم.
برآمد باد صبح و بوی نوروز به کام دوستان و بخت پیروز
مبارک بادت این سال و همه سال همایون بادت این روز و همه روز
جهانی خرم است ای گل کجایی که بینی بلبلان را ناله و سوز
جهان بی ما بسی بودست و باشد برادر جز نکونامی نیندوز
نکویی کن که دولت بینی از بخت مبر فرمان بد گوی بد آموز