میراث مکتوب – کارشناسان نسخ خطی، آمار مخطوطات عربى موجود را بیش از ۳ میلیون نسخه تخمین زده‌اند. به گمان من یکی از عوامل اصلی نابودی این نسخه‌ها اهمال و سهل‌انگاری است. موضوع سرقت نسخه‌های خطی نیز خرافه‌اى بیش نبوده؛ از این رو سخن در این باره را به زمانى دیگر احاله مى دهم. این تعداد قابل ملاحظه از مخطوطات عربى، هم اکنون در سراسر دنیا در کتابخانه هاى عمومى و خصوصى پراکنده اند. برخى نسخه هاى موجود در کتابخانه هاى عمومى بدون فهرست و یا داراى فهرست ناقص بوده که در نتیجه، مجموعه هایى که گاه حاوى نسخه های نفیسى بوده و هم مخطوطات از قلم افتاده به دست فراموشى مى رود در حالى که محققان سخت در جستجوى برخى از این نسخه ها هستند. بسیارى از نسخه‌هایى که در جرگهٔ تملکات شخصى بوده با تنگ‌نظرى و حبس و مخفى کردن آن از سوى مالکان روبرو بوده است؛ چه اینان نسخه‌ها را ارث آبا و اجدادى‌شان پنداشته و خود را نسبت به آن و اهلش شایسته‌تر مى‌دانند.
از این روى بود که اتحادیهٔ کشورهاى عربى روزهاى آغازین سال ۱۹۴۵ م در اندیشه تأسیس معهد المخطوطات العربیه (مؤسسه نسخه‌هاى خطى عربى) افتادند تا بزرگترین آمار ممکن از تصاویر مخطوطات ارزشمند و نادرِ پراکنده در دنیا را جمع آورى کرده و در دسترس دانش‌پژوهان در سراسر عالم قرار دهند و آنان نیز یا در دفتر مؤسسه و یا از طریق دریافت میکروفیلم و کپى نسخه‌ها در ازاى پرداخت مبالغى ناچیز به مطالعه و بررسى این آثار بپردازند.
از اهداف دیگر مؤسسه بازگرداندن نسخه‌ها به مراکز علمى، فهرست‌بندى کتابخانه‌هاى عمومى و خصوصى فاقد فهرست و انتشار آن فهارس و تصحیح و نشر مخطوطات گرانسنگ است.
همچنین این مؤسسه بر آن است تا به مرکزى علمى براى مشارکت‌هاى پژوهشى میان دانشمندان و مؤسسه‌های علمى در دنیا و در خدمت مخطوطات عربى و شناسایى آنها و تبادل اطلاعات مربوطه درآید.
از این روى بود که اتحادیهٔ کشورهاى عربى روزهاى آغازین سال ۱۹۴۵ م در اندیشه تأسیس معهد المخطوطات العربیه (مؤسسه نسخه‌هاى خطى عربى) افتادند تا بزرگترین آمار ممکن از تصاویر مخطوطات ارزشمند و نادرِ پراکنده در دنیا را جمع آورى کرده و در دسترس دانش‌پژوهان در سراسر عالم قرار دهند و آنان نیز یا در دفتر مؤسسه و یا از طریق دریافت میکروفیلم و کپى نسخه‌ها در ازاى پرداخت مبالغى ناچیز به مطالعه و بررسى این آثار بپردازند.
از اهداف دیگر مؤسسه بازگرداندن نسخه‌ها به مراکز علمى، فهرست‌بندى کتابخانه‌هاى عمومى و خصوصى فاقد فهرست و انتشار آن فهارس و تصحیح و نشر مخطوطات گرانسنگ است.
همچنین این مؤسسه بر آن است تا به مرکزى علمى براى مشارکت‌هاى پژوهشى میان دانشمندان و مؤسسه‌های علمى در دنیا و در خدمت مخطوطات عربى و شناسایى آنها و تبادل اطلاعات مربوطه درآید.
ادامه مقاله «مؤسسه نسخه‌های خطی عربی (گذری بر نیم‌قرن فعالیت آن)» نوشتهٔ دکتر محمود محمد طناحی به ترجمه حسین علینقیان که در شماره ۱۸۸ کتاب ماه کلیات به چاپ رسیده است را در فایل پایین مشاهده کنید.