میراث مکتوب – این کتاب یکی از کمیاب‌ترین گزارش‌های کتبی راجع به راه‌های تجاری زمینی در دوره اشکانی با روم است. همان‌طور که از عنوان آن بر می‌آید ایزیدور در این تألیف، جاده امپراتوری اشکانی را که از شهر زیوگمای فرات به اسکندریه آراخوزیا (رخج) کشیده شده را توصیف می‌کند و در این مسیر از نوزده ساتراپ نشین پارتی یاد می کند. او به دو مسیر بازرگانی اشاره می کند اول راهی که از انطاکیه شروع شده، در زیوگما (بریجیک امروزی) از فرات عبور می‌کند.
این راه اصلی به سوی «ادسا» (Edsa) و ارمنستان می‌رود. پس از قطع فرات به خط مستقیم ادامه می‌یابد تا از خم بزرگ فرات جدا شود. در پایین دست دوباره به فرات می رسد و آن را تا نیاپولیس دنبال می کند. آن گاه فرات را پشت سر گذاشته و به سلوکیه کنار دجله می رسد. سپس از ارتفاعات مدیا بالا رفته از دروازه های کاسپین گذر کرده و در طول دره های حاصلخیز به سوی شرق ادامه یافته از خراسان امروزی گذشته و به رود هرات می رسد. در اینجا به عوض آن که در سمت مشرق با باکتریا و پامیر برود. راه دوم به سوی جنوب انحراف یافته و به دریاچه هیلمند و قندهار می رسد و در این جاست که نوشته پایان می گیرد.
ایزیدور اسامی مکان هایی که در آن کاروان سراها قرار داشته اند را ذکر می کند. با آن که در این گزارش فقط اسامی کاروان سراها و فاصله میان آن ها آمده است اما با مطالعه این مسیرها می توان درباره روابط شاهنشاهی اشکانی با دولت های تابعه و قدرت های بیگانه و همسایه، اطلاعاتی به دست آورد.از شواهد موجود در گزارش می توان تاریخ نوشتن آن را عصر سلطنت آگوستوس و شاید همزمان با مبدأ میلادی دانست.
این کتاب اثر جغرافیدانی یونانی نویس است در حدود آغاز عصر میلادی راه های شاهنشاهی اشکانیان و شهرهای آنان و مسافت میان آنان و مسافت میان آن ها از انطاکیه تا هند خاصه منزلگاه های راه های تجاری ایشان. اثر ایسیدور ظاهرا بازمانده اثری بزرگ تر است با نام سفر به دور سرزمین اشکانیان که از دست رفته است. بعدها نویسندگانی مانند پلینی و لوکیانوس از اثر او یاد کرده اند و این نشان از اهمیت آن در همان دوران باستان دارد. اینکه در آن زمان جز او کسی به جغرافیای شهرهای ایران توجه نکرده و نظیر کتاب او از هیچ یک از اعصار تاریخ قبل از اسلام بازنمانده اهمیت این اثر را در عین اختصار در شناخت جغرافیای تاریخی ایران دوچندان می‌کند.
………………………………………………….
نظر کاربر: احسان شواربی
پنجشنبه ۷ آذر ۱۳۹۲ – ۰۴:۵۷
این سومین باریست که این اثر به فارسی ترجمه می‌شود. دفعات قبل متاسفانه کیفیت ترجمه‌ها پایین بود و ایرادات زیادی در آنها دیده می‌شد. این بار امیدوارم این طور نباشد و نیاز خوانندگان فارسی زبان به این متن کهن بسیار مهم رفع شود…