میراث مکتوب – تاریخ درخشان آذربایجان و تبریز، در عرصه های مختلف، سرشار از اوراق زرّین و درخشان است. پیشینۀ تبریز، روایتگر علم و دانش و شجاعت و خلاقیّت مردمان این دیار است.
آثار نگارگران، خوشنویسان و هنرمندانش، زینت بخش اماکن مذهبی، علمی و هنری است. عارفان مکتب تبریز، تجلّی دهنده صفات خداوندی بودند و شاعران روزگاران مختلف، در پایان عمر، رحل اقامت در تبریز میافکندند تا در این شهر دیده از جهان فرو بسته، خاک این دیار زر خیز را تا همیشه در آغوش گیرند.
تبریز با قرار گرفتن در قلب جاده ابریشم، محفل تعاملات ملل مختلف در زمینه های متعدد و دروازۀ ورود تمدن از غرب و اروپا به کشورها و ملل مشرق زمین به شمار میرفت؛ از همین رو به «شهر اولیّنها» معروف است. تبریز در آداب عمومی، فرهنگ، محیط جغرافیاییِ ویژه و مردمان خلّاق در حوزه های مختلف هنری، صنایع دستی، اقتصاد، عرفان، شعر و فقاهت،صاحب سبک بوده و شیوه ویژهای دارد که به مکتب تبریز معروف است. احیای شکوه و گذشته این دیار به عنوان چراغی فرا راه آینده، بسیار ضروری است.
دانشگاه تبریز بر اساس این نیاز، اقدام به تأسیس دبیرخانه دایمی احیای مکاتب تبریز مینماید و با دعوت از همه صاحبنظران و هنرمندان و به پشتوانه دانش اعضای ارجمند هیات علمی، با بهره مندی از تجارب گذشته و آینده پژوهی، اقدام به تهیه طرح جامع احیای مکاتب تبریز می کند و آن را جهت اجرا به دستگاههای متولی ارجاع میدهد.
بدیهی است در راستای نیل به این هدف، تلاش همگان از جمله راهبری صاحبنظران و عالمان دین، مشارکت سازمانهای مردم نهاد، مساعدت ادارات و همفکریی فرهیختگان و محقّقان ضروری است.
مکاتب عمده تبریز:
1- مکتب فقاهت تبریز:(تالیفات دینی،تصنیفات حوزوی)
2- هنری و معماری: (نگارگری ـ نقاشی ـ خوشنویسی ـ مجسمه سازی ـ موسیقی ـ تعزیه)
3- صنایع دستی: (قالیبافی ـ ورنی بافی ـ معرق کاری ـ سفالگری ـ سبد بافی ـ نقره کاری ـ کفّاشی)
4- ادب و عرفان (ادبیات مکتوب ـ ادبیات شفاهی ـ مکتب عرفان)
این سند همزمان با برگزاری همایش ملّی شعر،ادب و عرفان آذربایجان (تالار وحدت دانشگاه تبریز-12 و 11 آبان 1395) رونمایی می شود.