میراث مکتوب- سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران با همکاری موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران سه جلد کتاب با عنوان «مشاهیر وقف کتاب در ایران» به قلم علی صادق زاده وایقان منتشر کرد.
مجموعه کتاب‌های «مشاهیر وقف کتاب در ایران» با معرفی شیخ محمدتقی شیخ شوشتری، شیخ جعفر شوشتری، غلامرضا یزدجردی منتشر شده است. کتاب‌های منتشر شده درباره فرهنگ وقف کتاب در ایران است.
مشاهیر وقف کتاب در ایران: شیخ محمدتقی شیخ شوشتری
شیخ محمدتقی شیخ شوشتری (۱۲۸۱ش. نجف- ۱۳۷۴ش. شوشتر) مشهور به «عالمه شوشتری»، از علمای شیعه و ائمه‌فتوی، مشاهیر فقهای امامیه، محدث، رجالی و علامه‌ای کم‌نظیر بود. ایشان خواندن، نوشتن و قرآن را تا هفت‌سالگی در نجف فراگرفت، سپس به شوشتر آمد و پای دروس پدر و استادان مبرز آن سامان نشست. بیشتر برای شروع درس و یا رفع اشکال به استادان رجوع می‌کرد. هوش سرشارش موجب شگفتی استادانش می‌شد. در ۱۷ سالگی به درجه اجتهاد رسید. به علت کشف حجاب در ۱۳۱۴ ش. به عتبات رفت. مدت شش سال علاوه بر تحصیل و ارتباط علمی با شیخ آقابزرگ، پایه‌های اصلی قاموس‌الرجال که حاشیه‌ای بر رجال مامقانی بود، بنا نهاد که بعدها در ۱۴ جلد به ثمر نشست.
در ۱۳۲۰ ش. به شوشتر آمد و ضمن انجام امور دینی و تدریس، بی‌وقفه به تحقیقا و تتبعات خود ادامه داد و آثاری گرانمایه‌ای: بهج‌اصباغه فی شرح نهج‌البلاغه، الاخبارالدخیله، النجعه فی شرح‌اللمعه و… به جهان علم و ادب و عالم اسلام عرضه داشتند که در نوع خود کم‌نظیر بلکه بی‌نظیر و بسیار پراهمیت هستند. علمای دانشمندی مانند: سید‌شهاب‌الدین مرعشی نجفی، شیخ رضا استادی و شیخ محمد واعظ‌زاده خراسانی از ایشان اجازه نقل حدیث دارند. علامه با وقف کتابخانه‌اش به آستان قدس رضوی، سنگ‌بنای کتابخانه‌ای جامع و بزرگ را در خوزستان بنا نهاد. این کتابخانه از سال ۱۳۷۴ به عنوان موقوفه علامه شیخ محمدتقی شوشتری زیرنظر تولیت آستان قدس رضوی اداره و خدمات ارائه می‌کند.
مشاهیر وقف کتاب در ایران: شیخ جعفر شوشتری
شیخ جعفر شوشتری از مراجع تقلید، علامه و خطیبی کم‌نظیر بود. وی در دی ماه سال ۱۱۹۱ شمسی در شوشتر متولد شد و در پنج سالگی به عتبات رفت و شروع به تحصیل و نزد استادان تراز اول تعلیم دید. او در شوشتر رسالۀ عملیّۀ خود را به‌نام «منهج‌الرشاد» منتشر کرد که محور فتاوی مراجع تقلید بوده و بر آن حاشیه زده‌اند.
شیخ جعفر شوشتری علاوه بر آثار متعدّد در فقه و اصول دین، آثار بی‌نظیر و ماندگاری در مورد واقعه کربلا و سیدالشهداء نوشته است. کتابخانه وی بیش از ۱۵۰۰ جلد کتاب نفیس خطّی، چاپ سنگی و سربی در زمینه فقه، فلسفه، علوم غریبه، تاریخ و تفسیر با قدمت ۲۰۰ تا ۴۰۰ سال و مزیّن به یادداشت‌های علامه و خاندانش و علمای خوزستان است که توسط خانواده شیخ بهاءالدین شریعت در سال‌های ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۲ وقف کتابخانه ملّی ایران شده است.
مشاهیر وقف کتاب در ایران: غلامرضا یزدجردی
غلامرضا یزدجردی در بهمن ماه ۱۲۹۸ در تهران به دنیا آمد. وی بعد از کلاس ششم ابتدایی به‌علّت بیماری پدر تحصیل را رها کرد و مسئولیت خانواده را به‌عهده گرفت و حرفه پدر (نانوایی سنگکی) را ادامه داد.
وی برای ارتقاء کیفیت نان، کارخانه آرد تابان را بنا نهاد که اکنون مدرن‌ترین کارخانه آرد ایران است؛ او به دلیل نوآوری در صنعت آرد و نان به «پدر صنعت آرد و نان ایران» لقب گرفت. او از نوجوانی با حضور در زورخانه، روحیه جوانمردی نشأت گرفته از ائمه‌اطهار (علیهم السلام) را در خود تقویت کرد و ثمره فعالیت اقتصادی خویش را با مرام پهلوانی ممزوج داشت. اوج شکوفایی و هنرمندیش سرمایه‌گذاری برای کتابت بزرگ‌ترین قرآن جهان است، که به کتابخانه ملّی ایران وقف کرد و به «قرآن یزدجردی» مشهور است.
علی صادق‌زاده وایقان از پژوهشگران سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران است و تاکنون ۳۰ عنوان کتاب و ۲۰۰ عنوان مقاله از وی منتشر شده است.
منبع: ایبنا