میراث مکتوب – اندیشه‌ها و نگاشته‌های کلامی سَیّد مرتَضی، عالم و متکلّم بزرگ امامی، از چند جهت حائز اهمّیّت و شایان توجّه جدّی است.
نخست آنکه مکتب کلامیِ شریف مرتَضی، اوّلین مکتب کلامیِ بازماندۀ «مبسوط» و «نظام‌مند» در امامیّه به‌شمار می‌آید که نظامی مفصّل و منسجم از اعتقادات امامیّه را ارائه کرده است. این مکتب، همچنین، نمودار عقل‌گرایانه‌ترین مکتب کلامی پدیدآمده در کلام امامیّه است که احیای آن در عصر حاضر، برای تعدیل خردگریزی حاکم بر جریان پرطرفدار حشوی‌گرا بسیار ثمربخش و لازم به‌نظر می‌رسد. افزون بر این، نگاشته‌های کلامی سَیّد مرتَضی آثاری اصیل و حاوی اندیشه‌های بدیع کلامی است و به هیچ وجه، رونوشتی محض از اندیشه‌ها و نوشته‌های متکلّمان پیش از او نیست. همچنین، آثار او قرائتی متقدّم و خوانشی مهمّ از اعتقادات شیعی را حکایت می‌کند که برای شناخت تشیّع راستین بسیار سودمند است. با این وصف، تاکنون از میراث کلامیِ گرانسنگ شریف مرتَضی ویراستهای منقّح و عالمانه‌ای منتشر نشده است. هرگونه تحقیق و تدقیق در باب آراء کلامی شریف مرتَضی متوقّف بر تمهید ویراستهایی دقیق و صحیح از آثار کلامی اوست که البتّه مهارت و دقّت و حوصلۀ ویژه‌ای نیاز دارد.
متن کامل این مقاله که در شمارۀ 166 آینۀ پژوهش منتشر شده است اینجا بخوانید