میراث مکتوب- رایزن فرهنگی هند در ایران و و استاد زبان‌های سنسکریت و فارسی با تاکید بر نقش زبان فارسی در گسترش و غنی‌سازی دانش هند گفت: ایرانیان با انتشار دانش هندی و نیز تولید علم در هند سنت دانش این کشور را غنی کردند.
بلرام شکلا با اشاره به اینکه هند هزاران سال جامعه‌ای دانش بنیاد بوده است، عنوان کرد: از زمان‌های بسیار دور، نظام دانش هند مانند رودی عظیم قلمداد می‌شود که جریان‌هایی متفاوت از دانش که به سنت‌های گوناگونی تعلق داشتند به غنای آن افزوده‌اند. زبان و ادبیات فارسی یکی از نظام‌های دانشی است که به طور فراینده‌ای در جهت پربارشدن سنت دانش هند عمل کرده است.
وی در پاسخ به این پرسش که چرا هند به این میزان از جریان دانش فارسی تاثیر گرفته و با آن پربارتر شده است؟ گفت: از زمان‌های دور، میان هند و ایران پیوندهای فرهنگی برقرار بوده و این ارتباطاتِ دوجانبه، از مرزهای جغرافیایی، قومی و دینی گذر کرده است. با وجود تغییرات اجتماعی و سیاسی، ارتباط میان مردم ایران و هند هرگز رونق خود را از دست نداده و در دوره‌های مختلف تاریخ، پیوندهای فرهنگی میان این دو ملت در ابعاد متفاوتی شکوفا شده است. دوستی کهن میان مردمان هند و ایران هم بر مسایل اقتصادی و سیاسی مبتنی است و هم بر درک و احترام دوجانبه و دستاوردهای اندیشگانی؛ در نتیجه هر دو طرف با موفقیت در تولید دانش سهم داشته‌اند.
رایزن فرهنگی هند در کشورمان با بیان اینکه زبان فارسی در گسترش و غنای سنت دانش هند به دو روش یکی گسترش دانش هند و دیگر تولید دانش در هند تاثیر داشته است، توضیح داد: زبان فارسی به مثابه دروازه‌ای عمل کرده که دانش تولید شده در هند از طریق آن در سراسر دنیا منتشر شده است. این امر با ترجمه منابع هندی به زبان فارسی تحقق یافته است. ترجمه منابع هندی به زبان فارسی بسیار پیش از ترجمه پنچه تنتره به زبان فارسی روی داده است. به نظر می‌رسد بیش از ۳۵۰ کتاب در حوزه حکمت هند به فارسی ترجمه شده باشد. این ترجمه‌ها نه تنها به غنای فرهنگ ایرانی افزوده بلکه در گسترش فرهنگ و فلسفه هندی به سایر نقاط جهان نقش مهمی داشته است.
بلرام شکلا به نقش ایرانیان در تولید دانش در هند اشاره کرد و افزود: طی حدود هفتصدسالی که زبان فارسی، زبان رسمی هند بود، تولید دانش هندی به زبان فارسی نیز صورت گرفت. در این دوران دانش هندی در مقیاسی عظیم به زبان فارسی تولید شد. گستره موضوعات تولید دانش به طور شگفت انگیزی وسیع است و تاریخ، شعر، بوطیقا، دین‌پژوهشی، فلسفه، تفسیر، طب، ریاضیات و علوم طبیعی فقط برخی از این موضوعات به شمار می‌آیند. این امر موجب شده هند صاحب غنی‌ترین مخزن نسخ فارسی در جهان باشد و امروز شاهدیم که نیم میلیون نسخه خطی در هند موجود است و تاریخ زبان میانه به فارسی نوشته شده که از جمله می‌توان به آثاری چون تاج المصادر، تاریخ عالم‌آرا، افسانه شاهان، عرفات‌العارفان و تحفه سامی اشاره کرد.
این شاعر همچنین به ظهور سبک هندی در ادبیات فارسی اشاره کرد و گفت: در کتاب «کاروان هند» نوشته گلچین معانی اشاره شده که در عصر صفوی ۷۰۰ شاعر از ایران به هند مهاجرت کردند و هند را مرکز شعر فارسی ساختند. شاعران ایرانی در آن زمان علاقه زیادی به هند داشتند و از جمله صائب در بیتی آورده «همچو عزم سفر هند که در هر دل هست / رقص سودای تو در هیچ سری نیست که نیست».
وی همچنین با اشاره به اینکه بسیاری از تذکره‌های فارسی مربوط به شاعران، صوفین و سیاحان و نیز فرهنگ‌هایی از جمله برهان قاطع و فرهنگ‌های حوزه موسیقی در هند تالیف شده‌اند، افزود: کشف‌المحجوب را که از اولین منابع صوفیانه به زبان فارسی است زاده هند می‌دانند.
رایزن فرهنگی هند در کشورمان با بیان اینکه زبان فارسی برای آشنایی هندیان با تاریخ و ریشه‌های فرهنگیشان الزامی است و اهمیت زیادی دارد، گفت: با درنظرگرفتن همین اهمیت سال ۲۰۲۰ تصویب شد که فارسی به عنوان یکی از ۹ زبان کلاسیک در مدارس هند تدریس شود. هندیان فارسی را بیگانه نمی‌دانند و به این زبان که سنت دانش آنها را جلا بخشیده وامدار هستند.
منبع: ایبنا