ميراث مكتوب-دکتر هاشم رجب‌زاده در نشست تاريخ نگاري خواجه رشيدالدين فضل‌اللّه، گفت: سخن رشيدالدين درباره بعضي از پادشاهان ايلخاني به‌خصوص غازان همراه با تمجيد و ستايش است.
وي كه در دهمين نشست مركز پژوهشي ميراث مكتوب در روز 18 اسفند 82 سخن مي گفت، افزود:اولين مطلب نظر رشيدالدين در مورد مغول‌هاست كه در جامع‌التواريخ جابجا مي‌بينيم كه با اينكه در خدمت مغول ها و نوادگان مغول يعني پادشاهان ايلخاني بوده،ولي دربارة مغول ها تعريف و تحسيني ندارد، اما سخن رشيدالدين درباره بعضي از پادشاهان ايلخاني به‌خصوص غازان همراه با تمجيد و ستايش است. به‌طور كلي وقتي درباره مغول ها تاريخ‌نگاري مي‌كند،به تصريح مي‌گويد كه مغول ها مردم خونخوار و ويرانگري بودند و از جهات مختلف در خرابي مملكت و ايجاد فساد، فسادهاي اجتماعي، فساد مالي و سياسي دست داشتند. غازان‌خان كه براي رشيدالدين يك مغول نيست،بلكه يك فرد مسلمان و ايراني است و هميشه از او به عنوان پادشاه اسلام نام مي‌برد،كوشش كرد كارهايشان را تا حدي جبران كند.
وي ادامه داد:مطلب ديگر گرايش به دوستي خاندان رسول و به‌خصوص آنچه كه ما امروز به عنوان تشيع مي‌شناسيم كه در آن موقع به اين صورت مطرح نبوده و او در جاهاي مختلف اين گرايش را نشان داده، آنجا كه تصريح مي‌كند در اثر توجه ائمه اطهار و گرايش فكري كه بدانها داشته، توانسته رسائل را بنويسد، اما فرضاً مكاتب را كه منسوب به رشيدالدين است و در آن اقوال مختلف وجود دارد كه به احتمال زياد از رشيدالدين مي‌باشد،ولي خودش باز نمي‌نوشت. چون او منشيان زيادي در دستگاه وسيع وزارت خودش داشته كه آنها را تقرير و تحرير مي‌كردند و او مطلب را مي‌گفته و آنها مي‌نوشتند، ولي رسائل را به تصري گفته كه صبح زود بيدار مي‌شده و در ساعتي كه ذهنش خيلي روشن و آماده بوده،آن را تحرير مي‌كرده و خودش هم متعجب شده بوده كه چطور مي‌تواند با وجود اين اشتغال زياد و مشغله فكري كه ساعت هاي خيلي كمي در اختيار او و براي خودش باقي مي‌گذاشته، اين كار را بكند و مي‌گويد: “اين در اثر توجهي بوده كه ائمه اطهار به او داشته‌اند و بارها به خوابش مي‌آمدند.” وقتي دربارة غازان‌خان صحبت مي‌كند، مي‌گويد: “چيزي كه به غازان خان كمك كرد، اين بود كه در خواب حضرت رسول را ديد و به اصطلاح رشيدالدين عقد برادري بين او و حضرت علي و فرزندان حضرت علي، امام حسين و امام حسن را منعقد كرد”.
در جاهاي ديگر هم همين‌طور، وقتي دربارة مثنب غازان و ابواب البرّ غازاني وصف مي‌كند، مي‌گويد كه براي اين مثنب غازاني كه در بقعة غازان ــ يا درواقع مقبره‌اي كه غازان براي خودش ساخته بوده ــ ترتيبات خاصي داده شد و يكي از كارهايي كه او وصيت كرده در آنجا انجام شود، خرج دادن در شب برات يعني نيمه شعبان بوده كه مي‌بايد در آن شب خرج داده شده و اطعام مساكين شود و كارهاي خير ديگري. و از ديگر كمالات غازان خان آنكه،گاهي غازان خان با دشمناني مواجه مي‌شده كه مجبور بوده با آنها معارضه كند،از جمله شخصي شورش كرده و او را پيش غازان خان آوردند و او گفته كه من نظركرده هستم و پيران من را حمايت مي‌كنند و غازان جواب مي‌دهد كه پيران تو نمي‌توانند با پيران من مقابله بكنند، چون پيران من خدا و مصطفي و مرتضي هستند. اين‌طور اشاره‌ها به‌خصوص در داستان غازان‌خان خيلي زياد است. دربارة دوستي خاندان رسول چه نسبت به خودش كه در رساله‌هايش است و چه درباره غازان‌خان جابجا شرح داده شده و در جاي ديگري گفته كه غازان خان دستور داد كه سكه‌هاي تمام‌عيار در همه ولايات (گاهي ولايات مي‌گويد، گاهي ممالك) ضرب كنند و بر روي اين سكه نام دوازده امام را بنويسند.
دکتر هاشم رجب‌زاده همچنين گفت:در يكي از چهل حكايت داستان غازان‌خان ــ در حكايت هفتم ــ دربارة ابطال بت‌پرستي سخن گفته كه غازان‌خان بتخانه‌ها را خراب كرد و به جاي بتخانه‌ها، مساجد اسلامي بنا كرد و البته اين موارد ، مكرر هست.
دكتر محسن جعفري مذهب : چيزي درباره اصلاحاتي كه رشيدالدين فضل‌الله به غازان‌خان نسبت مي دهد، نمي‌دانيم
دكتر جعفري مذهب نیز در دهمين نشست مركز پژوهشي ميراث مكتوب، گفت: درباره اصلاحاتي كه رشيدالدين فضل‌الله به غازان‌خان نسبت مي‌دهد و اينكه چقدر از آن، سهم غازان‌خان و برگرفته از انديشه‌هاي اوست و چقدر كار كساني مثل خواجه رشيدالدين فضل‌الله است، چيزي نمي‌دانيم.
وي در اين نشست با عنوان تاريخ نگاري خواجه رشيدالدين فضل‌اللّه كه در روز 18 اسفند 82 برگزار شد، ضمن تحليل فضاي سياسي اجتماعي دوران رشيدالدين، اسلام آوردن غازان‌خان، اصلاحاتي كه اعمال شد؛ جايگاه جامع‌التواريخ و اهميت آن و اينكه تاريخ نگاري رشيدالدين آغازي بود براي چين‌شناسي علمي، پرسش هاي مهمي را مطرح كرد.
وي افزود: درباره اصلاحاتي كه رشيدالدين فضل‌الله به غازان‌خان نسبت مي‌دهد و اينكه چقدر از آن سهم غازان‌خان و برگرفته از انديشه‌هاي اوست و چقدر كار كساني مثل خواجه رشيدالدين فضل‌الله است،چيزي نمي‌دانيم، البته حالا در تاريخ مبارك غازاني به نام غازان‌خان رقم خورده، ولي طبيعتاً مي‌دانيم كه خود مغولان در تغييراتي كه در سيستم اداري و اقتصادي و نظام قديمي استيفاي كشور وجود داشته، آنقدرها دستشان باز نبوده است.