میراث مکتوب- یکی از بخش های مهجورمانده در تاریخ نگاری اسلامی، دلائل نگاری است. در این میان کتابهایی تحت عناوین دلائل النبوه، اعلام النبوه و اثبات النبوه، با محوریت موضوعی معجزات پیامبر (ص)، سعی در اثبات پیامبری ایشان از طریق دلائل و معجزاتشان دارند. کتاب دلائل النبوه و احوال صاحب الشریعه از آثار ابوبکر بیهقی، یکی از آثار مهم در زمینه دلائل نگاری است که به شیوه ای روایی و با نقل احادیث مبتنی بر معجزات و دلائل پیامبر (ص)، سعی در اثبات پیامبری حضرت محمد (ص) دارد. مهناز کوهی در صفحه ۷۸ شماره اخیر آینه پژوهش در مقاله ای با عنوان «ابوبکی بیهقی و دلائل النبوه»، به معرفی کتاب مذکور همت گمارده است. در این راستا، بعد از معرفی مختصر نویسنده کتاب و آثار وی، محتوا و فصول کتاب را بررسی نموده و با ذکر منابع بیهقی در دلائل النبوه، مقاله خویش را به پایان برده است.
ابوبکر احمد بن حسین بن علی بن عبدالله موسی خسروجردی، از محدثان بزرگ، در سال ۳۸۴ هجری در خسروجرد نیشابور به دنیا آمد. در اصول پیرو مکتب اشعری و در فروع، شافعی مذهب بود. برای تحصیل علوم و فنون روزگار خویش به ویژه حدیث، به بیهق، نیشابور، عراق، جبال و حجاز رفت. بیهقی در تلاش بود تا میان تعالیم مذهب شافعی و کلام اشعری، با مکتب اصحاب حدیث پیوندی برقرار کند و اولین کسی بود که موفق به انجام این کار شد. در منابع مختلف رجالی تعداد استادان و شیوخ او را بیش از صد تن برشمرده اند که از جمله آنها می توان به این افراد اشاره کرد: ظفربن محمد علوی بیهقی، حاکم نیشابوری، ابوسعید خرگوشی و ابوالحسین بن بشیران. برخی از مهم ترین آثار بیهقی که در منابع ذکر شده است، بدین قرار است: سنن الکبیر در ده جلد، سنن و الآثار در چهار جلد، الاسماء و الصفات در دو جلد، نصوص الشافعی در دو جلد، الاربعین الکبری، الاربعین الصغری، ترغیب الصلاه، المبسوط فی فروع، و معالم السنن فی الحدیث.
کتاب دلائل النبوه و معرفه اصحاب الشریعه، از مهم ترین آثار در سیره نبوی و به ویژه دلائل نگاری است. این کتاب در واقع داستان زندگی پیامبر اسلام است؛ داستانی که با ارائه روایات گوناگون از حوادث کوچک و بزرگ زندگی ایشان آغاز و پی گیری می شود. بیهقی در این اثر، یک اصل مهم را مد نظر دارد و آن، اثبات پیامبری حضرت محمد (ص) با تکیه بر معجرات ایشان است. بیهقی از محدثان بزرگ زمان خویش بود و در این کتاب نیز به سبکی حدیثی و با ارائه روایات گوناگون، هدف خویش را دنبال می کند. او در موارد گوناگونی از راویان مختلف ذکر می کند، بدون اینکه به نتیجه گیری در این زمینه بپردازد؛ یعنی صرفاً روایات مختلف را از راویان مختلف ارائه می کند.
این کتاب به شیوه روایی، زندگی پیانبر را در ۱۲۲ فصل مطرح می کند. سبب تمایز این کتاب با دیگر نوشته ها در زمینه سیره، ذکر معجزات پیامبر به صورتی گسترده است که یا با عناوینی مستقل مانند: اخبار مربوط به لرزه ایوان خسروپرویز و خاموش شدن آتشکده ها، و یا درون متن و بعد از هر حادثه یا مبحثی، معجزات پیامبر در آن موارد ارائه شده است.
آینه پژوهش (شماره ۱۳۴)؛ صاحب امتیاز: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم؛ مدیر مسئول: محمدتقی سبحانی؛ قم: نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی؛ به بهای ۲۰۰۰۰ ریال
ابوبکر احمد بن حسین بن علی بن عبدالله موسی خسروجردی، از محدثان بزرگ، در سال ۳۸۴ هجری در خسروجرد نیشابور به دنیا آمد. در اصول پیرو مکتب اشعری و در فروع، شافعی مذهب بود. برای تحصیل علوم و فنون روزگار خویش به ویژه حدیث، به بیهق، نیشابور، عراق، جبال و حجاز رفت. بیهقی در تلاش بود تا میان تعالیم مذهب شافعی و کلام اشعری، با مکتب اصحاب حدیث پیوندی برقرار کند و اولین کسی بود که موفق به انجام این کار شد. در منابع مختلف رجالی تعداد استادان و شیوخ او را بیش از صد تن برشمرده اند که از جمله آنها می توان به این افراد اشاره کرد: ظفربن محمد علوی بیهقی، حاکم نیشابوری، ابوسعید خرگوشی و ابوالحسین بن بشیران. برخی از مهم ترین آثار بیهقی که در منابع ذکر شده است، بدین قرار است: سنن الکبیر در ده جلد، سنن و الآثار در چهار جلد، الاسماء و الصفات در دو جلد، نصوص الشافعی در دو جلد، الاربعین الکبری، الاربعین الصغری، ترغیب الصلاه، المبسوط فی فروع، و معالم السنن فی الحدیث.
کتاب دلائل النبوه و معرفه اصحاب الشریعه، از مهم ترین آثار در سیره نبوی و به ویژه دلائل نگاری است. این کتاب در واقع داستان زندگی پیامبر اسلام است؛ داستانی که با ارائه روایات گوناگون از حوادث کوچک و بزرگ زندگی ایشان آغاز و پی گیری می شود. بیهقی در این اثر، یک اصل مهم را مد نظر دارد و آن، اثبات پیامبری حضرت محمد (ص) با تکیه بر معجرات ایشان است. بیهقی از محدثان بزرگ زمان خویش بود و در این کتاب نیز به سبکی حدیثی و با ارائه روایات گوناگون، هدف خویش را دنبال می کند. او در موارد گوناگونی از راویان مختلف ذکر می کند، بدون اینکه به نتیجه گیری در این زمینه بپردازد؛ یعنی صرفاً روایات مختلف را از راویان مختلف ارائه می کند.
این کتاب به شیوه روایی، زندگی پیانبر را در ۱۲۲ فصل مطرح می کند. سبب تمایز این کتاب با دیگر نوشته ها در زمینه سیره، ذکر معجزات پیامبر به صورتی گسترده است که یا با عناوینی مستقل مانند: اخبار مربوط به لرزه ایوان خسروپرویز و خاموش شدن آتشکده ها، و یا درون متن و بعد از هر حادثه یا مبحثی، معجزات پیامبر در آن موارد ارائه شده است.
آینه پژوهش (شماره ۱۳۴)؛ صاحب امتیاز: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم؛ مدیر مسئول: محمدتقی سبحانی؛ قم: نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی؛ به بهای ۲۰۰۰۰ ریال
معرفی نشریه از زکیه بیات