میراث مکتوب – صوفی شهید مغربی، شیخ احمد بن حسین ابوالقاسم بن قسّی اندلسی رومی‌تبار و از شِلب اندلس میباشد. ابن خطیب او را از مشایخ بزرگ صوفیه نامیده است. ابن ابار نیز می‌گوید: «ابن قسی که در آغاز منصب اشراف داشت و به امور خزانه‌داری و مالیات اشتغال داشت، به طریقت صوفیه گام نهاد و همۀ دارایی‌اش را فروخت و اموالش را به عنوان صدقه بخشید آنگاه به سیر و سفر پرداخت. سپس در زمرۀ مشایخ جای گرفت».
شابد بتوان زندگی او را با زندگی و حالات دگرگونی اشخاصی چون ابراهیم ادهم، رابعه عدویه و حتی فضیل بن عیاض و شقیق بلخی و ابوحامد غزالی تشبیه نمود. وی از فقها و علمای عصر خود که از راه علم و فقه ثروت‌اندوزی می‌کردند به شدت انتقاد کرد. آنها را فقیهان بی‌فقه و دنیایی و سنگدل و کور نامید. ابن خلدون در مقدمۀ خود می‌نویسد: «ابن قسی شیخ متصوفه و صاحب کتاب خلع النعلین فی التصوف، اندلس را به دعوت به حق شورانید و اصحاب وی را مرابطان می‌نامیدند».
ترجمه و متن کتاب خلع النعلین و اقتباس النور من موضع القدمین- ابن قسی نه تنها مردی اندیشمند و متفکری عارف مسلک و زاهد بود؛ شعر نیز نیکو میگفت. مهمترین اثر وی کتاب خلع نعلین است.
ابن عربی کتاب خلع نعلین ابن قسی را در سال 590 هجری یعنی در دوران جوانی در تونس خواند و شرحی بر کتاب مزبور نوشت. البته نسخه خطی شرح ابن عربی ناقص است؛ اما برای فهم خلع نعلین کمک شایانی میکند. ابن عربی در فصوص و فتوحات از ابن قسی نقل میکند:هر اسم الهی به همه اسمای الهی تسمیه یافته و بدان موصوف میشود, زیرا هر اسمی هم بر ذات دلالت دارد و هم بر معنایی که برای آن در نظر گرفته شده و آن معنا را میطلبد…. لذا اسم از حیث ذات همان مسما است و از حیث معنایی که به خصوص تنها برای آن در نظر گرفته شده, جدای مسما است. ابن عربی کتاب خلع نعلین را با دست خط ابن قسی خواند و تحت تاثیر اندیشه ابن قسی قرار گرفت.(به نقل از مقدمه کتاب)
فهرست مطالب این کتاب بدین شرح است:
پیش‌گفتار مترجم
خلع نعلین: ترجمه
مقدمه
شرح نخست: بخش اول از صحیفۀ سوم محمدیات
صحیفۀ نخست: ملکوتیات
کتاب دوم: فردوسیات
کتاب سوم: محمدیات
کتاب چهارم: رحمانیات
خاتمه
خلع النعلین
فهارس
ابن قسی آندلسی (متوفی 546 هجری)، خلع النعلین و اقتباس النور من موضع القدمین، ترجمه و تحقیق: حیدر شجاعی، تهران، مولی، 18+ 398 صفحه، شمارگان: 520 نسخه، قطع: رقعی، بها: ۳۵۰۰۰۰ ریال، 1394.