ملا شمسا از جمله معاصرین و همدرسان حکیم صدرالمتالهین و از علمای امامیه حوزه فلسفی اصفهان و شاگرد میرداماد است که در مدرسه شیخ لطف الله درس خوانده و ترقی کرده است. او در مباحث فلسفی و عقلی پیرو مکتب مشاء و تربیت یافته مکتب اصفهان است. وی در مقدمه کتاب مسالک الیقین تصریح نموده که درصدد اثبات سه مطلب اساسی وجود خارجی عین ذات واجب است، صفات کمالی عین ذات واجب است و علم واجب به اشیاء قبل از وجودشان، حصولی یا حضوری نبوده؛ بلکه به نحو ثالثی از علم است، میباشد.
از شمس الدین محمد گیلانی آثار و تألیفات بسیاری به جای مانده است که بیش از چهل و شش عنوان رساله در علوم عقلی – نقلی و ساحت‌های دیگر است.
در تصحیح کتاب مسالک الیقین از سه دستنوشت استفاده شده است:
نسخه خطی شماره ۲۷۹۱ کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی که به خط نستعلیق بوده و دارای ۱۶۱ برگ در ۲۰ سطر است.
نسخه خطی شماره ۳۰۷ کتاباخنه دانشگاه تهران که به خط نسخ خوش و پاکیزه است. این نسخه دارای ۱۳۴ برگ در ۲۰ سطر میباشد.
نسخه خطی به شماره ۲/۱۰۴۲۵ کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی که به خط نستعلیق و در ۷۸ برگ ۲۹ سطری نگارش یافته است.
بعد از مقدمه مصحح متن مسالک الیقین آمده است و سپس فهرست‌ها شامل فهرست آیات، فهرست احادیث و اشعار، فهرست نام اشخاص، فهرست نام گروه‌ها، فهرست نام کتاب‌ها، فهرست اصطلاحات و فهرست منابع تحقیق آمده است.
مسالک الیقین فی بیان عمده اصول الدین نگاشته ملا شمسا با تصحیح، تحقیق و مقدمه دکتر طوبی کرمانی عضو هیئت علمی دانشگاه تهران و علیرضا اصغری در سی، ۲۸۹ صفحه نگاشته شده است.
بنیاد حکمت اسلامی صدرا در سال ۹۲ این کتاب را منتشر نموده است.