به گزارش روابط عمومی مرکز پژوهشی میراث مکتوب در ابتدای این مراسم دكتر صادق سجادي که به نمایندگی از رئیس مرکز بنیاد دایرة المعارف بزرگ اسلامی سخن می گفت، با اشاره به اهميت گنجينۀ پژوهشي ايرج افشار گزارشي از چگونگي انتشار آثار منتشر نشده ايرج افشار همچون «دفتر بي‌معني» كه شامل خاطرات استاد افشار است ارائه كرد و گفت: کتابخانه ها یکی از مهم ترین ابزارهای ارزیابی فضای فرهنگی هستند. هم امروز و هم زمانی که می خواهیم از دوران تمدن اسلامی سخن بگوییم از کتابخانه های بزرگ سخن می گوییم که مهم ترین ملاک برای ارزیابی بنیۀ علمی یک کشور، یک سرزمین و یک قلمرو هستند.
وی ادامه داد: اکثریت قریب به اتفاق کتابداران در زمرۀ دانشمندان و یا حامیان درجۀ اول علم و دانش و فرهنگ بوده اند. یکی از معیارهایی که امروزه برای ارزیابی تاریخ علم در هر کشور به کار می رود ارزیابی کتابخانه های موجود در آن کشور است.
در حال حاضر صدها مقاله دربارۀ کتابخانه های بزرگ در دنیا نوشته شده است. این کتابخانه ها غیر از آنکه محل گردآوری کتاب بوده اند به مراکز پژوهشی هم تبدیل شده اند و بیت الحکمه در بغداد یکی از این مراکز پژوهشی است.
دکتر سجادی در ادامه به علاقۀ وافر زنده یاد استاد ایرج افشار به کتابداری اشاره کرد: استاد افشار به گردآوری آثار متعدد بسیار علاقه مند بود و کتابخانۀ ایشان را به درستی باید یک گنجینۀ پژوهشی دانست. اهدای این گنجینۀ پژوهشی به مرکز دایره المعارف، انگیزه ای برای اهدای کتاب های دیگران به این مرکز شد. این اهدا سبب خواهد شد دایره المعارف بزرگ به مجموعه ای برای نگهداری آثار بزرگان علم و دانش کشور تبدیل شود.
وی در پایان از انتشار مقالات منتشر نشده استاد ایرج افشار خبر داد.
در ادامه این مراسم آیت الله سید مصطفی محقق داماد به بیان خاطره ای از علامه طباطبایی پرداخت و گفت: « روزی در محضر علامه بودیم. بنده به ایشان گفتم آقا شما چرا بیشتر نمی نویسید؟ یکی از خصلت های علامه طباطبایی این بود که بسیار کم گوی و گزینه گوی بودند و وقتی صحبت می کردند به گوشۀ اتاق نگاه می کردند. با همان متانت همیشگی در پاسخ به من گفتند: «هرکه سخن با سخنی ضم کند/ قطره ای از خون جگر کم کند». آنچه مسلم است کار بزرگ و ماندگار کردن بسیار مشکل است و اگر کسی بخواهد کار خوبی تحویل دهد باید قطرات خون جگر بریزد.
وی افزود: اگر کسی ماندگار شود در سایه مکتوباتش است. ایرج افشار نام خود را به جایی پیوند زد که آن نام جاویدان و مقدس «ایران» است؛ نامی که هیچ ایرانی نمی تواند آن را به فراموشی بسپرد.
آیت الله محقق داماد با بیان اینکه نسل امروز را باید به گونه ای آموزش داد که دنباله روی گذشتگان باشد، گفت: نباید گذاشت راه گذشتگان فراموش شود و نسل آینده باید این بزرگان را الگوی خود قرار دهد. استاد مینوی، همایی و استاد ایرج افشار کارهای ماندگار بسیاری را برای این مرز و بوم انجام دادند که نسل آینده باید این کارها را ادامه دهد.