کاتبان روستایی تحصیلات و شرایط و امکان بهرهبرداری از اساتید مجرب را کمتر به دست آورده و در بسیاری موارد از کاتبان همطرازشان در شهر از سواد و درجه علمی کمتری برخوردارند. چون آنان حرفهای غیر از کتابت داشته تا بتوانند امرار معاش کنند. نیاز جامعه روستایی با شهری متفاوت است. تولید اسناد در روستا زبان و ادبیات خاص خود را دارد و نشان دهنده تاریخ و فرهنگ جامعه روستایی در بازشناسی و تعریف از جامعه سنتی ایران طی قرون گذشته و منبع بسیار غنی و دست نخوردهای است.
جمع آوری و مدون کردن اسناد روستایی یکی از مهمترین کارهایی است که باید انجام شود.
سیاوشان در مسیر جاده قم به آشتیان و در هفت کیلومتری جنوب شهرستان آشتیان قرار دارد که یکی از ۱۶ نقطه ایران بزرگ بوده است که در آن برای سیاوش مراسم سوگواری برگزار میکردند.
در دفتر دوم فهرست اسناد سیاوشان ما با بیش از ۲۳۰ سند روبرو هستیم که شامل عقدنامه، مصالحه نامه، بیع نامه، اجاره نامه و … میباشد.
در حقیقت بیشتر اسناد روستایی شامل عقود شرعی است که بین اهالی روستا منعقد گردیده و نوع تعامل افراد جامعه را با یکدیگر براساس فرهنگ ملی و بومی به نمایش میگذارد که البته در خصوص اسناد شهری نیز این امر تا حدودی صادق است.
واکاوی اسناد روستایی در شناخت کاتبان گمنام مناطق، میزان علم و سواد آنان، خط، سجع مهر و اسامی قدیم روستاها، اسامی قنوات، صنوف، واحد اوزان و سطح، کاربرد لغات در گویش محلی، ارزش مالی ملک و املاک و مستغلات، ارزش پول ملی هم زمان در روستای مجاور یا مرکز شهر، دعاوی حقوقی و قضایی افراد اجتماع، توان مالی و علمی یک واحد روستایی، روابط اجتماعی از جمله ازدواج، اسامی بانوان، تقسیمنامههای ارث و میراث و … را می توان یکی از ابزارهای مهم و لازم برای بررسی و شناخت تاریخ محلی و ملی و برنامهریزی برای آیندهی یک جامعه پویا و در حال پیشرفت به شمار آورد.
اسناد سیاوشان از مجموعه معرفی میراث مخطوط توسط نشر مجمع ذخائر اسلامی و با همکاری مؤسسه تاریخ علم و فرهنگ در سال ۹۳ از سوی اسدالله عبدلی آَشتیانی نگارش یافته است.
منبع: کتابخانه مجلس شورای اسلامی