تاریخ ادبیات داستانی ایران گزارشی است تاریخی ـ تحلیلی از نحوه پیدایش و سیر تحول رمان و داستان کوتاه جدید فارسی. فصل‌های آن به صورتی در پی هم آمده‌اند که خواننده را با روند تغییر مضمون‌ها و فرم‌ها و در نتیجه نحوه شکل‌گیری و حرکت جریان‌های ادبیات داستانی، آشنا کنند. تلاش بر این بوده است تا ضمن توجه به عوامل اجتماعی ـ فرهنگی برون متنی و خلاقیت‌های هنری نویسندگان، مهم‌ترین گرایش‌های ادبی هر دوره شناسایی و طبقه‌بندی شود و چشم‌اندازی حتی الامکان کامل از راه‌های رفته نویسندگان معاصر در منظر دید خواننده قرار گیرد. مؤلف در این کتاب تلاش کرده است ضمن توجه به عوامل اجتماعی – فرهنگی برون متنی و خلاقیت های هنری نویسندگان، مهم ترین گرایش های ادبی هر دوره را شناسایی و طبقه بندی کند و چشم اندازی حتی الامکان کامل از راه های رفتۀ نویسندگان معاصر در منظر دید خواننده قرار دهد.
این اثر بر مبنای پژوهشی شکل گرفته است که در چارچوب «طرح تطور مضامین ادبیات داستانی » در گروه ادب معاصر فرهنگستان زبان و ادب فارسی صورت گرفت. حاصل کار در دو جلد، تحت عنوان سیر تحول ادبیات داستانی و نمایشی به چاپ رسید. اینک تحریر تازۀ آن دو جلد، با تغییراتی در شیوۀ تنظیم فصل ها و حذف و اضافاتی در مطالب، در یک مجلد با نام تاریخ ادبیات داستانی ایران منتشر می شود.
زمینه‌های پیدایش رمان فارسی، داستان‌های بلند عامیانه، سفرنامه نویسی، ترجمۀ داستان، تأثیر متقابل مطبوعات و ادبیات،
رمان تاریخی، رمان اجتماعی و اخلاقی، انواع دیگری از رمان و رمان در دهه 1320 عناوین فهرست تاریخ ادبیات داستانی ایران است.
کتاب تاریخ ادبیات داستانی ایران تألیف حسن میرعابدینی در 672 صفحه ، شمارگان 2200 نسخه از سوی نشر سخن منتشر شده است.