کد خبر:5230
پ
فاقد تصویر شاخص

احوال و حکایات جالب توجه افغانستان و کابل و بخارا و خیوه و خوقند

احوال و حکایات جالب توجه افغانستان و کابل و بخارا و خیوه و خوقند نوشتۀ میرعبدالکریم بخارایی به سعی و اهتمام سید علی موجانی با همکاری فخرالسادات حیدری و علی ارغون چنار از سوی کتابخانۀ بزرگ حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی (ره) منتشر شد

میراث مکتوب – احوال و حکایات جالب توجه افغانستان و کابل و بخارا و خیوه و خوقند نوشتۀ میرعبدالکریم بخارایی به سعی و اهتمام سید علی موجانی با همکاری فخرالسادات حیدری و علی ارغون چنار از سوی کتابخانۀ بزرگ حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی (ره) منتشر شد.

در این کتاب، مناسبات و تحولات سه منطقۀ شمال هند، افغانستان کنونی و ماوراءالنهر در کنار یکدیگر آمده‌اند و این امتیاز در قیاس با نمونه تألیفات دیگر، اندک و ناچیز نیست. در حقیقت، تصویر تاریخی این مناطق در ذهن ما، تحت تأثیر مرزهای جدید آسیای مرکزی و شبه قاره قرار دارد و این موضوع، گاه چنان تأثیر نهاده است که ناخواسته در بررسی تاریخ مناطق شرقی و شمال شرقی ایران، پیوستگی تاریخ جامع این منطقه را فراموش کرده‌ایم.

از نوشته میرعبدالکریم بخاری و اطلاعات پراکنده آن دربارۀ موقعیت اماکن، چنین برمی آید که برخلاف تصور رایج، شهرها و مناطق مذکور در گزارش او، از درجه ای آبادانی و اعتبار برخوردار بوده اند. اطلاعاتی که او ارائه می کند، غالباً به دیده‌های شخصی وی متکی است، زیرا وی گاه همراه برخی از هیئت های رسمی بوده و البته برخی اطلاعات هم حاصل شنیده های اوست.
نمونه های دیگر اشارات وی، تجارت یا حمل و نقل در مناطق کوهستانی تبت است که نشان می دهد با وجود دشواری ها و سختی ها، تبادلات منطقه ای در آن دوران جریان داشته است. او حتی برخی موضوعات قابل تأمل دیگر هم توجه داشته؛ مانند تعیین نرخ برابری پول های رایج میان خانات منطقه. نویسنده حتی از توصیف بناهای مشهور هم غافل نمانده و در پی آن کوشیده است تا با شرح مسیرهای ارتباطی و مسافات و فواصل، چگونگی اجاره مناطق و ایالات، به ویژه در افغانستان کنونی و حتی بخشی از شبه قاره، تابلویی در برابر دیدگان میزبان خود از اوضاع آن دوران منطقه قرار دهد.

دورۀ تاریخی که این مؤلف از آن سخن می‌دارد و سرزمینی که او وصف می کند، می‌تواند در تکمیل و تصحیح تصویر تاریخی مورخان ایرانی از آن عهد نیز بسیار مفید و سودمند باشد.

به گفتۀ گردآورنده این اثر کم توجهی و ساده انگاری در داوری‌های تاریخی ما، که عموماً از کمبود و نشناختن منابع سرچشمه می گیرد مانع از آن بوده که دریابیم ریشۀ بسیاری از حوادث تاریخی مشترک میان ما با مناطق شرقی و شمال شرقی، صرفاً اختلافات مذهبی یا قومی نبوده است. بی رونقی مرو یا تغییر مذهب اهالی آن منطقه، نه یک حادثۀ طبیعی بلکه سرچشمۀ آن با توجه به اطلاعات سرکاتب ایلچی بخارا، میرعبدالکریم کدخدا، جزئی از سیاست حکام منطقه بوده است.

اساس متن حاضر چاپ دارالطباعه «بولاق» قاهره بوده است که در نیمۀ شعبان سال ۱۲۹۰ ق، یعنی ۶۸ سال پس از آغاز سفر هیئت ایلچی بخارا، انتشار یافت. این کتاب در عهد خدیوی اسماعیل پاشا در قاهره و به تصحیح محمد نجیب مفتی زادۀ انطاکی و ظاهراً با توصیۀ مدیر مدرسه زبان های شرقی پاریس منتشر شد.

احوال و حکایات جالب توجه افغانستان و کابل و بخارا و خیوه و خوقند نوشتۀ میرعبدالکریم بخارایی به سعی و اهتمام سید علی موجانی با همکاری فخرالسادات حیدری و علی ارغون چنار در شمارگان ۵۰۰ نسخه، ۱۷۱ صفحه به بهای ۱۲۰۰۰۰ ریال در سال ۱۳۹۳ از سوی کتابخانۀ بزرگ حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی (ره) به چاپ رسیده است.

ارسال دیدگاه

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

کلید مقابل را فعال کنید

مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب
تهران، خیابان انقلاب اسلامی، بین خیابان ابوریحان و خیابان دانشگاه، شمارۀ 1182 (ساختمان فروردین)، طبقۀ دوم، واحد 8 ، روابط عمومی مؤسسه پژوهی میراث مکتوب؛ صندوق پستی: 569-13185
02166490612