میراث مکتوب- سجاد آیدنلو یک فرد نیست، یک مؤسسه است، يعنی کاری کرده که یک مؤسسه سالها طول می‌کشد تا چنین کند. کتاب آذربایجان و شاهنامه، یک کتاب تألیفی نیست، یک دانشنامه دربارۀ شاهنامه و آذربایجان است و محل رجوع و استناد اهل پژوهش.
از بین چند شاهنامه‌شناس معروف در ایران و جهان، جوانترین است و پرکارترین. فروتن است و افتاده. خوب می‌نویسد و دلنشین سخن می‌گوید. با فروتنی و ادب، منطق استوار و دانش سرشار، مخالفانِ شاهنامه را مجاب و خلع سلاح می‌کند. مدام هماورد می‌طلبد، اما مدعیان، یا رد می‌کنند یا اگر قبول کنند، بعد بهانه و عذر می‌آورند؛ نمونه‌اش همین نشست اخیر در ارومیه که بنده هم توفیق حضور داشتم؛ یکی تن زد و دیگری آب در هاون کوفت.
در جواب به او می‌گویند: چرا موقوفات دکتر محمود افشار این کتاب را چاپ کرده؟ یعنی ناشر مشکل دارد! و کار تو درست است. ناقد محترم در جلسه می‌گفت: چرا حجم کتاب زیاد است؟! یعنی به‌طور ضمنی محتوا و منطق را پذیرفته‌اند، اما چون پاسخی ندارند، از این دست ایرادهای سطحی مطرح می‌کنند.
البته جایگاه علمی و پژوهشی آیدنلو بالاتر از این حرفهاست که در جای خود خواهم نوشت. او شاگرد‌پرور است و محبوب. مؤدب است و خوشرو. اهل پست و مقام نیست، اما نزد مردم و اهل فرهنگ، به مقام سردار ملی ادب حماسی کشور نائل شده است، آن هم در خطه غیورپرور آذربایجان.
کتاب آذربایجان و شاهنامه، شده خار چشم قوم‌گراها و ملت‌خواهان که عارشان است، “ایران” وطنشان باشد. زبان بهانه‌شان است و نژاد (برتر گفتن) نشانه. دستشان خالی است، به فردوسی و شاهنامه جاوید‌اثر، که “از باد و باران نیابد گزند”، بد و بیراه می‌گویند. من در سخنرانی خود دربارۀ آیدنلو گفتم:
سیاهی لشگر نیاید به‌کار
یکی مرد جنگی به از صد هزار
چاپ دوم کتاب آذربایجان و شاهنامه، در این دوران رکود کتاب و کتابخوانی، با شمارگان ۲۲۰۰ نسخه چاپ شد و ان‌شاءالله از آن استقبال خواهد شد. ما در میراث مکتوب به دلایلی، اول ۱۰۰ و گاه ۲۰۰ نسخه و اغلب بر اساس سفارش چاپ می‌کنیم و البته همزمان پوشه دیجیتالی (رقومی) کتاب را در وبگاه میراث مکتوب برای دانشجویان و علاقه‌مندان با بهایی اندک عرضه می‌کنیم.
در پایان چند پیشنهاد به ناشر محترم دارم:
۱. برای کسانی که چاپ اول را خریده و در کتابخانه دارند، افزوده‌های جدید چاپ دوم را در وبگاه موقوفات به اشتراک گذارند.
۲. در چاپ دوم، به دلیل اهمیت کتاب و ضرورت تسهیل دسترسی، بهتر می‌بود، بهای آن کمتر و ارزان‌تر تعیین می‌شد تا علاقه‌مندان و فردوسی‌دوستان، به راحتی نتیجه تحقیق عمیق دکتر سجاد آیدنلو را ببیدند.
۳. از قدیم‌الایام چاپ گزیده کتب مرسوم بوده و برای اینکه استادان در کلاس درس دانشجویان را تشویق به مطالعه کتاب آذربایجان و شاهنامه کنند، تهیه و انتشار به‌گزین این کتاب در ۲۰۰ صفحه زیرنظر دکتر آیدنلو بسیار مفید است. یکی از استادان دانشگاه ارومیه در وقت پرسش و پاسخ این موضوع را مطرح کرد.
۴. به دلیل اهمیت کتاب و موضع‌گیری‌هایی که قوم‌گراها و فردوسی‌ستیزان در سال‌های اخیر داشته‌اند، خوب است فایل این کتاب در سایت‌های فیدیبو، طاقچه، کتابراه، نورلایب، ویترین و… با بهایی مناسب عرضه شود تا این کتاب در داخل و خارج کشور مورد استفاده قرار گیرد.
البته هنوز هم دیر نشده و امید است متولیان موقوفات دکتر محمود افشار، با این تسهیلات پیشنهادی، هدف دکتر سجاد آیدنلو از این تحقیق و از انجام این کوشش ستودنی را بهتر محقق و عملی کنند.
ان شاءالله
اکبر ایرانی
مدیرعامل مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب
تصاویری از نشست نقد و بررسی چاپ دوم کتاب «آذربایجان و شاهنامه» (چهارشنبه یکم تیرماه 1401) و اهدای لوح تقدیر مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب به دکتر سجاد آیدنلو