کد خبر:2674
پ
alam-m

نگاهی به کتاب اعلام در تاریخ طبری

اخبار الرسل و الملوک کتابی تاریخی به زبان عربی از محمد ابن جریر طبری است

میراث مکتوب – اخبار الرسل و الملوک کتابی تاریخی به زبان عربی از محمد ابن جریر طبری است که ایرانی و متولد آمل (طبرستان) بوده و کتابش را به اقتضای آن زمان به زبان عربی نوشته است. تاریخ طبری نخستین تاریخ کاملی است که به زبان عربی نوشته شده و از آغاز آفرینش تا سال ۳۰۲ ه.ق است و از تواریخ معتبر محسوب می‌شود و از جهت تاریخ ایران و به خصوص تاریخ پیش از اسلام اهمیت ویژه دارد.

ترجمۀ خلاصه‌ای از این تاریخ به فارسی به وسیلۀ ابوعلی محمد بلعمی در ۳۵۲ ه. ق صورت گرفته که چندبار چاپ شده است. ترجمۀ متن کامل تاریخ طبری به فارسی به دست مرحوم ابوالقاسم پاینده، مترجم و نویسندۀ چیره دست صورت گرفته که نخستین جلد آن در سال ۱۳۵۲ توسط بنیاد فرهنگ ایران منتشر شد. دورۀ این ترجمه در ۱۶ جلد است و پس از انقلاب انتشارات اساطیر آن را تجدید چاپ کرده است. در سال ۱۳۵۵ نیز توسط بنیاد فرهنگ ایران فهرست اعلام این کتاب با عنوان فهرست اعلام ترجمۀ تاریخ طبری در ۷۵ صفحه منتشر شده است.

در سال جاری نیز فهرست اعلام تازه‌ای از این کتاب به کوشش ناصر حریری منتشر شده است.

ناصر حریری در بخش سخنی با خوانندۀ‌ این کتاب‌ آورده است: «یکی از اصلی‌ترین منابع در فرهنگ و تاریخ ایران باستان (بخصوص ساسانیان و قرون اولیه اسلامی) تاریخ طبری است. هیچ محققی بدون مراجعه به این کتاب ارزشمند نمی‌تواند نسبت به گفته‌هایش مطمئن باشد. در این کتاب نه تنها مباحث تاریخی وجود دارد، بلکه اطلاعات ارزشمندی را در اختیار مردم ‌شناسان و محققین تاریخ ادیان و جغرافی‌دانان قرار می‌دهد. بزرگ‌ترین نقص این کتاب به نظر من نبود یک فهرست اعلام در آن بود، چرا که هیچ محققی نمی‌توانست مطمئن باشد همه‌ مطالب مربوط به اطلاعات مورد نظر خود را در آن یافته است.

خواندن ۱۶ جلد کتاب برای یافتن مسأله‌ای خاص کار آسانی نیست. نویسندۀ این کتاب به حکم ضرورت، مسائلی از گذشته را در صفحاتی که شاید ظاهرا خیلی هم به آن مسأله ارتباط نداشته باشد، گذاشته است. از همین‌رو یافتن اطلاعات مورد نظر آسان نیست. این فهرست را من می‌توانستم به صورت‌های گوناگونی در اختیار خوانندگان بگذارم. فهرستی برای قبایل سرداران و پادشاهان و …، اما ترجیح دادم که همه‌ی این‌ها را به صورت اعلام در اختیار خواننده بگذارم با این اعتقاد که در این مرحله یافتن مسائل مورد نظر محققین و یا خوانندگان کنجکاو آسان‌تر خواهد بود. امید است که در آینده یک چنان فهرستی با ضمائمی که لازمه‌ی چنین جریانی است، فراهم آید. امید من این است که خوانندگان نقایص کار را با من در میان بگذارند تا در چاپ‌های بعدی از آن استفاده شود.»

ناصر حریری برای تهیه فهرست اعلام در تاریخ طبری، تمام ۱۶ﺟﻠﺪ «تاریخ طبری» را به طور ﮐﺎﻣﻞ مطالعه و بررسی کرده و اعلام آن را استخراج کرده تا محققان و علاقه مندان به این حوزه بتوانند به راحتی با مراجعه به این کتاب، مطالب مربوط به اعلام موردنظر خود را پیدا کنند.

نویسنده این کتاب به گفتۀ خودش، به حکم ضرورت، مسایلی از گذشته را در صفحاتی که شاید ظاهرا چندان ارتباطی هم به آن مساله ندارد، ذکر کرده است.

با آنچه گفته شد می توان گفت از نقاط ضعف این کتاب این است که گردآورنده، مشخصات ترجمۀ فارسی و نام مترجم را ذکر نکرده و به فهرست اعلام انتشار یافته در سال ۱۳۵۵ نیز اشاره ای نکرده است.

اعلام در تاریخ طبری به کوشش ناصر حریری، در ۵۱۶ صفحه، ۱۵۰۰۰۰ ریال در شمارگان ۱۰۰۰ نسخه به چاپ رسیده است.

ارسال دیدگاه

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

کلید مقابل را فعال کنید

مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب
تهران، خیابان انقلاب اسلامی، بین خیابان ابوریحان و خیابان دانشگاه، شمارۀ 1182 (ساختمان فروردین)، طبقۀ دوم، واحد 8 ، روابط عمومی مؤسسه پژوهی میراث مکتوب؛ صندوق پستی: 569-13185
02166490612