میراث مکتوب – کتاب المحاسن تالیف احمد بن محمد بن خالد برقی دایره المعارفی است که موضوعات مختلف از علوم گوناگون را در بر دارد. به طور کلی مباحثی از اصول و فروع دین و اخلاقیات را شامل می‌شود.
جامعیت این کتاب نه به دلیل احادیث کتابش بوده، بلکه به خاطر آن بوده که این کتاب، علوم متعارف آن روزگار، حتی علوم غریبه را نیز در بر داشته است. کتاب محاسن یکی از قدیمیترین و مهم ترین منابع کهن روایی شیعه است. اهمیت و اعتبار این کتاب را در ردیف کتب چهارگانه شیعه دانسته‌اند. یکی از منابع مهم کتاب کافی است.
این کتاب مشتمل بر یازده کتاب (بخش) است که عبارتند از:
۱- کتاب الاشکال و القرائن: ۱۱ باب.
۲- کتاب ثواب الاعمال: ۱۲۳ باب.
۳- کتاب عقاب الاعمال: ۷۰ باب.
۴- کتاب الصفوه و النور و الرحمه: ۴۷ باب.
۵- کتاب مصابیح الظلم: ۴۹ باب.
۶- کتاب العلل: بدون ابواب.
۷- کتاب السفر: ۳۹ باب.
۸- کتاب الماکل: ۱۳۶ باب.
۹- کتاب الماء: ۲۰ باب.
۱۰- کتاب المنافع: ۶ باب.
۱۱- کتاب المرافق: ۱۶ باب.
بیش از پنجاه نسخه خطی از این کتاب در ایران وجود دارد که قدیمی ترین آن به سال ۹۸۳ قمری است و بقیه از قرن یازدهم قمری به بعد می باشد. چهل نسخه از این کتاب ذکر شده است.
این کتاب تاکنون دو بار تصحیح شده نخستین مرتبه توسط مرحوم محدث ارموی، بر اساس نسخه صاحب مستدرک الوسائل و تصحیح دیگر مربوط به آقا سید مهدی رجایی و سید محسن حسینی امینی است.
این کتاب برای نخستین مرتبه است که به شکل کنونی درآمده و مورد ترجمه و تحقیق قرار گرفته است.
فهرست مطالب کتاب به این قرار است:
بخش اول: کلیات
فصل اول – شرح حال مولف
فصل دوم – بیان کتاب
خاتمه
بخش دوم: متن کتاب
۱- شکل ها و قرینه ها
۲- پاداش اعمال
۳- کیفر اعمال
۴- صفوت و نور و رحمت
۵- چراغ های تاریکی ها
فهرستگان آیات قرآنی
«متن و ترجمه المحاسن» تالیف ابو جعفر احمد بن محمد بن خالد البرقی در ۲ جلد، شمارگان ۱۰۰۰ دوره، قطع وزیری، چاپ اول سال ۱۳۹۳، توسط انتشارات اعتقاد ما به چاپ رسیده است.
این کتاب به ترجمه و تحقیق علیرضا زکی‌زاده رنانی و تصحیح و تنقیح امیرحسین شهبازی منتشر شده است.
منبع: بساتین