میراث مکتوب – دکتر کامران فانی، مترجم در مراسم نکوداشت استاد سیدعلی موسوی گرمارودی گفت: برای بنده مایه خوشبختی و مباهات است که در مورد دوست بلند مرتبه‌ام گرمارودی عرض کنم، قدر استاد گرمارودی آنچنان که باید شناخته نشد. آقای گرمارودی روزنامه‌نگار برجسته ای هم است و ایشان دست تنها مجله` «گلچرخ» را اداره می کردند و دغدغه ایشان پایداری مسیر ادب پارسی در مجلات ادبی است.
دکتر فانی به تألیف کتاب ادیب‌الممالک اشاره کرد و گفت: این دو نفر در روزنامه نگاری با هم سنخیت نیز دارند و نکته مهم دیگر در مورد شخصیت گرمارودی، استفاده و پرداختن به مسائل روز در آثار او است.
وی با بیان اینکه فرهنگ تشیع در شعر نو با گرمارودی ورود پیدا کرد، ادامه داد: گرمارودی در سبک امروز و قدیم تبحر دارد نظریه نقد ادبی از نظر ایشان مهم است. به هر حال نقل ادبی از نظر هر شاعر مهم است و ایشان در گفت‌وگوهای محتلف اشاره می‌کرد که نظریه شعر که شرط شناخت شعر یک شاعر است، چیست.
وی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: ایشان کتاب «کوشش و جوشش در شعر» را با تعریف شعر شروع می‌کنند و به این نتیجه می‌رشد که شعر تعریف ناپذیر است. در نگاه گرمارودی شاعر باید دارای شرایطی باشد که از آن جمله میتوان به، آشنایی با قرآن، زبان عربی، نجوم، اصطلاحات ادبی و .. اشاره کرد.
فانی گفت: برای مدت هزار سال شاعر صنعتگر و هنرمند بود و با ورود شعر نو سبک عوض شد و بنیان ها تغییر کرد و به همین واسطه از کوشش ها کاسته شد و تکیه شعراء بر جوشش ها مانده است.
وی در پایان گفت: ایشان کتاب‌شان را با تعریف شعر شروع می‌کنند شاعر صنعتگر و هنرمند بود و با ورود شعر نو سبک ایشان عوض شد که نظر شعرش با شعر نیما تفاوت کرد.
عارف خرمشاهی فرزند بهاءالدین خرمشاهی پژوهشگر و شاعر معاصر در ادامه این مراسم به خواندن قصائدی در وصف نهج‌البلاغه ترجمه استاد موسوی گرمارودی پرداخت.
سبک خراسانی ویژگی شعر گرمارودی
غلامعلی حداد عادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی گفت: وقتی دعوت نامه به دستم رسید خیلی خوشحالم شدم و تعجب کردم که چرا تا حالا این کار صورت نگرفته حالا هم معتقدم که این جلسه را باید تلقین تلقی کنیم برای یک بزرگداشت بهتر و از خانه کتاب و وزارت ارشاد هم تشکر کنیم. در این جمع حاضر فکر نمی‌کنم سابقه آشنایی کسی با گرمارودی بیشتر از من باشد در اواخر دبیرستان که در مدرسه علوی بودیم آقای موسوی و من معلم بودیم و در آنجا با هم حشر و نشر داشتیم. من می‌خواهم در یک جنبه از تاثیر ایشان اشاره کنم و آن اثری است که در قبل از انقلاب اثری بود که ایشان جز نیروهای متعهد بودند.
وی ادامه داد: در چنین شرایطی که فضای جامعه از شعر نو و شاعران نو اشباع بود و بحث‌های سبکی و محتوایی شعر نو همه را گرفته بود شاعران نوپرداز عموما اعتقاد دیگری داشتند و مارکسیسم و غرب‌گرایی بر آن فضا غلبه داشت. شما آن نمونه‌های شعر آزادی که سال ۴۳ انتشارات جیبی منتشر می‌کرد را ببینید در آن فضا آقای گرمارودی شاعری بود که در جمع جوانان متدین شعر امروزی می‌گفت با مضمون و محتوای اسلامی، ولایی و انقلابی و شعرش هم از نظر کلام از دیگران کم نداشت. در آن سال‌ها یک نفر دیگر در خراسانی که عاقبت به خیر نشد این کار را می‌کرد ولی موسوی آن راه را رها نکرده و انقلاب را ادامه داد.
این نویسنده و پژوهشگر گفت: موسوی برای جوانان کم نظیر بود. این یک ارزشی است که شاید بیش از خدمات موسوی است. یک روز و روزگاری خیلی اوضاع با امروز فرق می‌کرد البته باید این مجمل را به تفسیر رساند و همان حکم سرکار او را به زندان انداخت و الحمدالله در این ۳۴ سال به خدمت به انقلاب مشغول بوده است و همکاری شاعری روزنامه‌نگاری و تحقیق را انجام داده است.
حداد ادامه داد: یادم است که سال ۳۷ از دانشگاه شیراز به تهران آمدم موسسه راه حق به من گفتند که کارهای راجع به امام را آقای گرمارودی انجام دادند تا الان که ایشان در شعر جایگاه بسیار بالایی دارند و الان هم با هم شعر می‌گوییم. نکته مهم شیوه بیان است و سبک خراسانی در شعر او به گوش می‌آید با چاشنی‌ها و نمک شعر امروزی که این هنر بزرگی است اخیرا قصیده اخوان که در اعتراض ایشان نوشته را می‌خواندم که اخوان هم جواب موسوی و هم جواب خودش را به صورت قدرت شاعری موسوی نشان می‌دهد.
وی اضافه کرد: موسوی شاعر قصیده است یعنی میدان اصلی او قصیده است و انصافا در این زمینه ممتاز است. موسوی گل چرخ را که در آورده بود به من گفت که یک مقاله بده که من گفتم که گرفتارم و گفتم چرا با هر مقاله عکس طرف را هم چاپ می‌کنی من هم انکار می‌کردم که من دریغم آمد که شوخی نکنم و گفتم نمی‌شود شما کار را با چاپ عکس من شروع کنی تا من مقاله را برسانم.
وجود گرمارودی یک افتخار برای نسل دهه ۵۰ و ۶۰ بود
سیدعباس صالحی، معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سخنانی که در این مراسم ایراد کرد با بیان اینکه برای من افتخار است که در روزهای آغازین خدمت در مراسم تجلیل از استاد بزرگوار گرمارودی حاضر باشم، گفت: نسل ما که در دهه‌های ۵۰ و ۶۰ پرورده شد، وجود گرمارودی یک افتخار بود و ما به دیگران برای داشتن او فخر می‌فروختیم.
وی با بیان اینکه در آن دوران، زمانی که می‌خواستیم برای خود شجره‌ای تعریف کنیم تا زیر سایه آن بهره‌مند باشیم، محمدرضا حکیمی و موسوی گرمارودی به ما سیادت و امنیت می‌دادند، ادامه داد: گرمارودی برای ما یک نوستالوژی بزرگ و خوب است، کسی که در گذر ایام کم‌رنگ و کوتاه نشد و با ما به معاصر رسید.
معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین از مسئولان خانه کتاب برای برگزاری این مراسم قدردانی کرد و با بیان اینکه بنده به عنوان کسی که چهار دهه در فضای گرمارودی زندگی کرده است به تعریف او می‌پردازم، گفت: او دارای یک شخصیت ترکیبی است.
وی ادامه داد: در تفسیر انسان‌ها، هر انسان، عالمی محسوب می‌شود که میتوان آن را از هر زاویه‌ای دید. او به نوعی ترکیب سنت آموزشی حوزه و دانشگاه است. همچنین ۳ خصوصیت که به آسانی در هر انسانی قابل جمع نیست در او به اوج رسیده است و آن ویژگی‌ها شامل خلاقیت، پرکاری و تنوع می‌شود. البته در مورد بعضی از انسان‌ها نیز جمع دو مورد از موارد فوق صدق می‌کند.
صالحی ویژگی دیگر گرمارودی را در ترکیب فرهنگ اسلامی و ایرانی دانست و ادامه داد: او در آثارش به خوبی از بن‌مایه‌های فرهنگ اسلامی _ ایرانی استفاده کرده است. گرمارودی به ترکیب‌ساز ماهری در اتصال این دو حوزه است و زمانی که سخن می‌گوید و یا می‌نویسد، ریشه‌های فرهنگ ایران و اسلامی در آثار او مشهود است.
وی توجه به دو نوع مخاطب عام و خاص را ویژگی دیگر گرمارودی دانست و ادامه داد: زمانی که آثار او را بررسی می‌کنیم متوجه می‌شویم که او از کودک و نوجوان گرفته تا خواص و فرهیختگان را مخاطب خود قرار داده است. همچنین او هم مدیر فرهنگی بوده است و هم فعال فرهنگی و بواسطه تجمع همه این ویژگی‌ها است که او برای همیشه و همچون ستاره باقی‌خواهد ماند.
او در پایان ابراز امیدواری کرد که جامعه ما از سرمایه‌های ارزشمند انسانی چون موسوی گرمارودی، آنچنان که شایسته ایشان است قدردانی کند.
دکتر سیدعلی موسوی گرمارودی در سخنانی که در این مراسم ایراد کرد با بیان اینکه مصرع از شعر سعدی که «سر خجالتم از پیش بر‌نمی‌آید»، از برگزار کنندگان این مراسم تشکر کرد و اظهار کرد: این همه محاسنی را که دوستان برشمردند، در من نیست و برخی از این صفات را به من الصاق کردند.
یک دانشجوی ساده هستم
وی در ادامه با بیان اینکه همچنان یک دانشجوی ساده هستم، اظهار کرد: خود را در خور این عنایات نمی‌دانم و قبول کردن بنده برای برگزاری این مراسم تنها از این جهت بود که نمی‌توان به محبت تن نداد. آن قدر دانشمندان بزرگ که قدرشان ناشناخته مانده هستند که از آنها تقدیری نشده است، چه رسد به بنده که قدری هم ندارم.
وی به آماده شدن ترجمه نهج‌البلاغه اشاره کرد و اظهار کرد: قرار بود این اثر را در ۶ سال به پایان ببرم که کمی زودتر به انجام رسید و از این پس به صیغل دادن آن مشغول می‌شوم تا مثل ترجمه قرآن کریم ناشر را به زحمت نیاندازم.
شاعر انقلاب گفت: کتابی که در آن تلاش کرده‌ام ادای دینی به محضر حضرت زهرا(س) داشته باشم با عنوان «به کوتاهی آه، به بلندای ماه» آماده انتشار شده است و فکر می‌کنم تا ماه آینده به روانه بازار شود.
گرمارودی همچنین از معرفی «مشفقی خراسانی» در قالب کتابی به سبک «کوشش‌ها و جوشش‌ها» به کمک انتشارات هرمس خبر داد و گفت: «مشفقی خراسانی» طنزپردازی است که به لحاظ جوهر شعری قطعاً از عبید زاکانی جلوتر است. همچنین در حال نگارش زندگی‌نامه خویش هستم که حدود ۴۰۰ صفحه از آن را نیز نگاشته‌ام.
در پایان این مراسم از کتاب «در بوته نقد» با مضمون نگاه منتقدان به شعر سید علی موسوی گرمارودی رونمایی شد و به پاسداشت خدمات سید علی موسوی گرمارودی به عرصه فرهنگ و ادب از وی تقدیر به عمل آمد.